Żydowski obraz Polski. Polski obraz Żyda

Redakcja: Waldemar Szczerbiński, Bartosz Lampkowski

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 368

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Seria: Studia Europaea Gnesnensia – Monografie, t. VIII

"Żydowski obraz Polski. Polski obraz Żyda" jest książką z dwóch odmiennych perspektyw opisującą dynamiczną i bogatą w tradycję relację odnoszenia się do siebie dwóch zróżnicowanych kulturowo społeczności, którym przyszło żyć razem, a czasem - niestety - jedynie obok siebie. Kanwą podejmowanych rozważań jest przyjęcie punktu widzenia jednego z podmiotów wspomnianej relacji. Stąd kolejne elementy zbioru układają się w komplementarną, dwuczłonową całość: stosunek Żydów do Polaków oraz postrzeganie Żydów przez polskich współobywateli. Wśród szczegółowych zagadnień znajdują się niełatwe pytania o grozę Holokaustu i właściwy sposób jego upamiętniania oraz o trudne sąsiedztwo dwóch narodów na terenie Polski. Kolejna kwestia to problem pamięci zbiorowej Żydów w odniesieniu do kraju ich przedwojennej diaspory. Udział Żydów w dziedzictwie kulturowym Polski reprezentowany jest przez kontekst literacki, ogniskujący się wokół postaci O. Koflera, E. Pintus, A. Eker, R. Brandstaettera, M. Dąbrowskiej oraz J. Iwaszkiewicza. Tytułowy obraz to również relacja pomiędzy polskimi chrześcijanami i żydowskimi wyznawcami judaizmu. Mimo mnogości zagadnień, nie znajdziemy tu wszelako jednej uniwersalnej odpowiedzi na pytanie, jak wyglądała polsko-żydowska rzeczywistość. Jawi się ona raczej jako wielobarwny obraz.

Spis treści:

Wstęp - Waldemar Szczerbiński /9

Żydowski obraz Polski

Anna Jeziorkowska-Polakowska - Obraz żydowskiego ziemiaństwa w Galicji (na podstawie wspomnień Oskara Koflera "Żydowskie dwory") /17
Daniel Kalinowski - Żydówka wśród Kaszubów: "Moje prawdziwe przeżycia" Else Pintus /29
Agnieszka Karczewska - "I było cicho, biało, dziecinnie i szczęśliwie (…)". Polska w twórczości Andy Eker /47
Paweł Plichta - Raj utracony... Roman Brandstaetter o Polsce i Polakach /63
Paweł Podeszwa - Polska w żydowskiej pamięci kulturowej /85
Nitza Davidovitch, Dan Soen, Waldemar Szczerbiński - The future of Remembrance and of Holocaust Commemoration Enterprises /97
Waldemar Szczerbiński - Od raju do piekła. Żydowska wieloznaczność w sprawie Polski /123

Polski obraz Żyda

Alicja Maślak-Maciejewska - Kształtowanie się środowiska krakowskich Żydów postępowych na podstawie relacji dziennika "Czas" /141
Daniel Kalinowski - Obcy i chciwi. Obrazy Żydów w kaszubsko-pomorskiej prasie międzywojennej /157
Tamara Włodarczyk - Obraz Żydów w prasie dolnośląskiej w latach 1945-1968 /175
Rachel Feldhay Brenner - Ideologiczne uwarunkowania reakcji na Zagładę w autobiograficznych tekstach Jarosława Iwaszkiewicza i Marii Dąbrowskiej /199
Anna Jeziorkowska-Polakowska - "Ocalić od zapomnienia..." - obraz żydowskiego świata we wspomnieniach Michała Strzemskiego /217
Piotr Halczuk - Współczesna katecheza szkolna o Żydach i judaizmie /237
Katarzyna Tomczak - Żyd-ofiara z perspektywy Polaka-Świadka. Literackie strategie obrazowania Holokaustu w szkole pierwszej dekady powojennej /261
Waldemar Szczerbiński - Żydzi i judaizm w wybranych wypowiedziach Konferencji Episkopatu Polski /275

Inne obrazy Żyda - próby ich odkrywania

Wiesław Małecki - "Stalagi" - żydowska literatura pogranicza /293
Jerzy Ochmann - Żyd - człowiekiem paradoksu. Filozofia paradoksu Nahuma Goldmana /325
Tomasz Tomkowiak - Zapomniany obóz (podobóz?) pracy przymusowej dla więźniów wyznania mojżeszowego w Gnieźnie w latach 1941-1943 /355