Żołnierz Imperialny 1800-1814. Tom I/1 i II/1 - komplet

Autor: Jean Morvan

Rok wydania: 2015

Liczba stron: 250 + 248

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwaga! Okładki posiadają nieznaczne zarysowania oraz przykurzenia

"Żołnierzem pogardzali uczeni, uważając go za niższy gatunek. Jeszcze bardziej nienawidzili go pismacy i urzędnicy sądowi. Pod arkadami Palais-Royal wydawali przecież swój ostatni grosz na młode prostytutki, pracujące dla gwardzistów francuskich. Kupcy obawiali się pięści żołnierza, a mieszczanie jego niewyparzonego języka. Szlachta natomiast pozostawała całkowicie obojętna na jego los. Uważała żołnierza za syna marnotrawnego. Nie szanowała go, ponieważ był opłacany gorzej niż najemnik. Z kolei chłop, zawsze trochę zazdrosny o miasto, z obawą patrzył na wszystko, co stamtąd pochodziło. Nie ufał wojakom, uważając ich za ,,niebieskie ptaki”, które porzuciły pracę dla swego fantazyjnego ubioru. Poza tym pod chłopską strzechą żołnierz zwykle niszczył w toastach cynowe kubki, chełpił się swoimi wyczynami i bałamucił kobiety. (...) Jeśli kampania prowadzona była w dobrze zaopatrzonym kraju, żołnierze szybko zapominali o zapobiegliwości. Co dnia rozmaite artykuły lekkomyślnie pozostawiali na biwakach. Tym, którzy maszerując przez Brandenburgię pozbyli się sprzętu kuchennego, w Polsce pozostawało jedynie pieczenie ziemniaków nadziewanych na koniec tasaka. W Niemczech, chcąc zmniejszyć ciężar swojego ekwipunku, żołnierze wyrzucali w błoto, pozostawiali lub celowo gubili kociołki. W efekcie wszystkim regimentom brakowało tego typu utensyliów, a sytuacji nie poprawiało nawet zabieranie ich z polskich wsi. Skargom na niedostatek nie było końca. Pod koniec kwietnia 1807 roku w korpusie Neya kociołki, menażki i inne sprzęty należały do rzadkości. W pozostałych związkach operacyjnych (aż do lata) sytuacja wcale nie wyglądała lepiej. Nie poprawiło jej nawet zdobycie Gdańska. Doszło do tego, że po bitwie pod Lidzbarkiem Warmińskim oficerowie kawalerii parzyli sobie herbatę w puszce kartaczowej. (...) W tym czasie wciąż biły się załogi twierdz nad Renem i wezwani pod broń inwalidzi. Ludzie krańcowo wyniszczeni wojną podejmowali ostatni wysiłek na sam dźwięk imienia cesarza i w trosce o honor Francji. Byłemu porucznikowi grenadierów konnych Starej Gwardii (...) w 1812 roku amputowano dziesięć palców. Przymocował więc do lewego kikuta hak, żeby móc trzymać wodze swojego wierzchowca. Do prawego nadgarstka rzemieniem przywiązany miał pałasz. Został dwukrotnie ranny w walkach pod Craonne" (fragment książki).

Spis treści Tomu I/1:

Zamiat wprowadzenia /9

Wstęp /13

Rozdział I. Pobór /17

Werbunek w okresie Ancien Regime`u. Natura, pochodzenie, wartość moralna zwerbowanych - Milicje - Niepopularność armii - Skutki Rewolucji - Przymusowa "służba ochotnicza" i ciągłe pobory do wojska - Konskrypcja - Kłopoty z dyscypliną - Werbunek zagraniczny, zatrudnianie najemników

I. Puste ośrodki zapasowe i niechęć do konskrypcji w początkach rządów Bonapartego - Fortele Napoleona - Konskrypcja roku VIII - Zróżnicowanie rekrutów - Pokój - Urlopy - Nowi najemnicy - Zatrudnianie byłych żołnierzy w charakterze zastępców - Zorganizowanie konskrypcji - Pobory klas roku IX i X - Opór w państwie - Dążenie Bonapartego do zangażowania weteranów - Wzrost liczny cudzoziemnców w szeregach i nasilenie dezercji /

II. Wojna z Anglią - Zwięszenie rozmiarów konskrypcji - Pobory klas roku XI i XII - Nieśmiałe wykrozystanie rezerw - Trudności - Rola żandarmerii - Charakter poboru w okresie Konsulatu

III. Cesarstwo - Pobór klasy roku XIII - Obniżenie kryterium wzrostu - Nasilenie wymagań władzy, ciągła niepopularność konskrypcji - Dostarczanie wątłych rekrutów przez departamenty - Dezercja wśród zdrowych rekrutów - Przepisy i rygory - Powodzenie konskrypcji zasługą prefektów 

IV. Wojna z Austrią - Uporządkowanie poboru przez Napoleona, czyli ustawodawczy zamach stanu - Pobory klasy roku XIV, rezerwy - Akceptacja opinii publicznej wobec wojny narodowej - Pobór klasy roku 1806 - Zmniejszenie rozmiarów konskrypcji - Pobór klasy roku 1807 - Zmęczenie Francji - Pobór klasy roku 1808m - Nadzwyczajne środki - Zabiegi o pozyskanie kontyngentów obcych

V. Bezprawne wysyłanie do Hiszpanii rekrutów z klasy roku 1808 - Pobór klasy roku 1809 - Wezwanie rektutów zwolnionych od poboru oraz klasy roku 1810 - Brutalność i słabość władzy - Niezadowolenie społeczne - Pobór jako kara - Niedostatek ochotników, wezwanie pod broń uczącej się młodzieży - Gwardie Narodowe - Tłum cudzoziemnców w szeregach - Szaleństwo liczb

VI. Rok 1810. Obława na uchylających się od poboru - Nowe żądania Napoleona - Pobory klas rku 1811 i 1812 - Kohorty - Zwiększenie się liczby małżeństw - Napływ cudzoziemnców

VII. Pobór klasy roku 1813 - Darowizny na rzecz armii opłacane z kieszeni podatników - Ineracja i serwilizm - Pobór klasy roku 1814 - Stopniowe powołanie rezerw - Powszechne zniechęcenie - Brak żandarmerii i wzrost liczby uchywalący się od poboru - Lekceważenie okazywane cudzoziemcom - Pobór klasy roku 1815 i rewolucyjne środki działania - Kreatury Napoleona  i gaśnięcie zapału kraju

VIII. Pobór w innych państwach w okresie Cesarstwa - Przebudzenie narodowe w Prusach - Pobór w Austrii i Rosji - Partyzanci w Hiszpanii - Najemnicy w Anglii

IX. Podsumowanie - Dzieło Napoleona we Francji - Wpływ Europy - Narody pod bronią

Rozdział II. Wyposażenie  /119

Umundurowanie /119

Umundurowanie w okresie Ancien Regime`u, Rewolucji  i Dyrektoriatu 

I. Wpływ Bonapartego na morale żołnierzy pozbawionych odpowiedniego umundurowania - Niedostatek w oddziałach w 1800 roku - Skutki pokoju - Niemoc Bonapartego, bezczynność administracji, apatia dowódców - Kłopoty z ubraniem wojska w roku 1803 - Nieumundurowani poborowi - Unikanie zamówień państwowych przez największych dostawców

II. Parady, czyli fałszywy obraz armii - Umundurowanie w roku 1805 - Zdobycze wojenne - Wykorzystanie pruskich zasobów magazynowych przez Wielką Armię - Problemy z umundurowaniem francuskich poborowych w roku 1807 - Zwycięska armia zdoła umundurować się wszędzie, czyli poglądy Napoleona

III. Rok 1808, kontrast pomiędzy Wielką Armią a wojskami wysłanymi do Hiszpanii - Przemarsz 120 tys. żołnierzy przez Francję - Wysiłek podjęty w roku 1809 - Armia Niemiec umundurowana dopiero po bitwie pod Wagram - Problemy Napoleona z  wyposażeniem wojska

IV. Armia Hiszpanii w zapomnieniu - Zupełnie nadzy, czyli oddziały formowane z uchylających się od poboru - Produkcja w 1811 roku i jej niedostatek wobec rosnących potrzeb - Fortele z roku 1813, czyli Saksonia ubiera armię - Kampania roku 1814 i wyczerpanie kraju; kaftany obrońców ojczyzny; postawa jak w roku 1793

V. Umundurowanie organizowane przez jednostki: zalety tego systemu przy regularnym poborze i jego nieprzydatność w przypadku poboru nadmiernego - Dążenie Napoleona do scentraliowania produkcji i uproszczenia mundurów - Wprowadzenie ozdób, czyli przez próżność do realizacji planów Napoloena - Dodatki wprowadzone za sprawą fantazji generałów, kaprysów dowódców i pomysłowości żołnierzy - Różnorodność i dziwactwa - Potrzeba nowego Callota do oddania prawdziwego obrazu armii cesarskiej

Uzbrojenie /171

I. Karabin: zalety, zasięg, skuteczność - Ładunki - Amunicja żołnierza - Szabla i tasak piechoty

II. 700 tys. karabinów z roku 1789, słabość uzbrojenia w okresie zamachu stanu 18 brumaire`a - Bezskuteczne dążenie Pierwszego Konsula do uzupełnienia magazynów - Zużycie równe produkcji w roku 1805 - Niedostatek karabinów w okresie kampanii polskiej - Naprawy broni w roku 1810 - Jej niedostatek w roku 1813 - Puste arsenały i manufaktury w roku 1814; wykorzystanie karabinów wszelkiego pochodzenia i kalibru; Francja rozbrojona 

III. Amaty, moździerze; siła i skuteczność - Dążenie Marmonta do uproszczenia systemu Gribeauvala, przetopienie starszych dział i pozostawienie nieuzbrojonych twierdz - Pierwsze oznaki niezadowolenia w roku 1808 - Wady konstrukcyjne - Brak amunicji w roku 1813 - Nieporządek, niemoc i zdrada w roku 1814

Oporządzenie - Rząd Jeździecki - Sprzęt Obozowy  /201

Oporządzenie piechura i kawalerzysty - Niechęć do obozowania - Wykorzystanie zasobów pruskich - Potrzeby wojny w Hiszpanii - Pogorszenie jakości sprzętu - Braki wyposażenia w roku 1813 - Niewystarczające przydziały w roku 1814

Środki transportu /208

Zaniedbanie sprzętu w czasach Konsulatu - Rok 1805 i sięgnięcie po wozy chłopskie przez Napoleona - Korzystanie z usług Kompanii Breidta do roku 1807 - Bataliony pociągów - Rok 1809, biefa w armii, zupełnie jak cztery lata wcześniej - Przygotowania z roku 1812 - Ogromne konwoje - Niedostatek konwojów w roku 1813 - Brak wszystkiego, czyli kłopoty Napoleona w roku 1814, podobe do problemów Bonapartego w roku 1796

Konie /215

Wiadomości ogólne - Rekwizycje w okresie Konsulatu - Przeniesienie odpowiedzialności za remonty na pułki - Wierzchowce dla oddziałów Wielkiej Armii po bitwie pod Ulm - Powrót do systemu zamówień ogólnych - Rok 1806, wykorzystanie ogromnych (z pozoru) zasobów pruskich - Utrata koni na ziemiach polskich - Potrzeba sięgnięcia po zasoby wyczerpanej Francji - Wystawienie wierzchowców przez państwa niemieckie - Rekwizycje koni podczas kampanii austriackiej 1809 roku - Opłakny stan kawalerii Armii Hiszpanii - ROk 1812, dostarczenie wierzchowców przez państwa niemieckie, wystawienie zaprzęgówdla 2/3 konwojów przez Prusy Wschodnie - Rok 1813, odwołanie się Napoleona do zasobów francuskich - Rekwizycje koni na terenie Cesarstwa - Przejawy niesprawiedliwości utrudniające przeprowadzenie zakupów - Dramatyczna sytuacja w roku 1814 - Tyrania i ostateczna niemoc

Kwatery /233

Koszary, ich rozpaczliwy stan i ciągły niedostatek - Kwaterunek u mieszkańców, przyjmowanie u siebie żołnierza to nie problem Francuza - Obóz Boulogne - Obozy poza Francją - Obozy tymczasowe - Biwaki

Orły /242

Sztandary w okresie Ancien Regime`u - Sztandary rewolucyjne - Rozdanie orłów przez Napoleona i  zmniejszenie ich liczby - Stopniowe ograniczenie prawa do wymarszu z orłami na wojnę; tylko połowa jednostek ze znakami bojowymi podczas kampanii rosyjskiej - Rozdanie sztandarów w 1813 roku

Podsumowanie /246

Kłopoty z wyposażeniem armii Napoleona przez Francję - Wpływ coraz niższej jakości żołnierza na utratę większej ilości wyposażenia - Wpływ despotycznych rządów Napoleona na przerodzenie się handlu w spekulację - Wpływ rosnących potrzeb władcy na pogorszenie wynagrodzeń - Uczciwy człowiek dostawcą Napoleona? - Wpływ pazerności państwa na rozwój czarnego rynku - Upadek Cesarstwa nie z powodu strat w ludziach, ale przede wszystkim przez zniszczenie regularnego handlu oraz niemoc produkcji

Spis treści Tomu II/1:

Wstęp do polskiego wydania /9

Rozdział I. Zwycięskie wojny /13

Życie armii rewolucyjnej - Spontaniczny rozpad armii - Grabieże, brak dyscypliny i pojedynki w czasie kampanii - Zdezorganizowane dowództwo /13

I. Armia Rezerwowa; ekscesy we Francji; Marengo; rozejm - Armia Moreau; wyrachowana surowość; powolne przemieszczanie się; mniejsza ilość grabieży - Ogólny brak dyscypliny - Armia awanturników - Pokój;  roboty publiczne; odpoczynek w koszarach i grabieże w garnizonie; rozprzężenie wojska; rozstrzyganie wzajemnych pretensji za pomocą szabel - obozowiska

II. San Domingo - Kampania 1805 roku; przekroczenie Renu; przemarsz przez sojusznicze kraje; marsz w nieładzie; odskok na Wiedeń; spustoszenia; niedole i hulanki od Ulmaż po Austerlitz; dobre samopoczucia po zwycięstwie - Wyniszczające etapy; niezrównany impet

III. Dalmacja - Pobój Neapolu; bryganci i rabusie; cierpienie szeregowych; obojętność przełożonych

IV. Obozowanie w Prusach - Nagła koncentracja - Kampania w Prusach; marsz nad Łabę; pozbawiona wyobraźni rozrzutność żołnierzy; próżny trud utrzymania dyscypliny; w Meklemburgii - Depot - Piaszczysta Brandenburgia - Uboga i błotnista Polska - Entuzjazm polskich tłumów z konieczności i wedle obyczaju - Nędza w okolicach Warszawy - Pośpieszne przybycie pierwszych posiłków, które są osłabione i wyczerpane - Pruska Iława; częściowy rozpad armii - Postój na linii Wisły; zniszczenia kraju - Nowe posiłki - Głód - Obozy: maruderka i nędza - Letnia kampania - Tylża - Powrót - Obozowanie - Obciążone wojskiem Prusy zostają zrujnowane - Wyjazd na wozach - Armia w Moguncji i we Francji - Żołnierz oddaje się maruderce i niszczeniu wszystkiego, a zły los wiedzie go na ścieżkę chciwości, na której mimo groźby kary śmierci musi zdobyć pieniąze dobrowolnie lub siłą

Rozdział II. Hiszpania /65

I. Marsz Junota na Lizbonę - Przygody w czasie marszu jednej z baterii - Niepokój w Portugalii - Powrót do Francji - Marsz drugiej armii - Dupont w Andaluzji - Korpus Monceya 0 Wybryki poborowych i niechęć Hiszpanów - Ewakuacja Madrytu - Okupacja Katalonii - Hiszpania obwołuje się niezwyciężną po pokonaniu armii rekrutów

II. Przerzucenie Wielkiej Armii z Bajonny nad Ebro - Splądrowanie Burgos - Powszechne kradzieże w drodze do Madrytu - Guadarrama - Pościg za Anglikami - Wielka Armia traci siły na próżno

III. Armia Centrum - Sytuacja korpusu Victora w 1809 roku - Anglicy po bitwie pod Talaverą - Konwój do Andaluzji - Nędza żołnierza, obojętność dowódców i ogólne zniechęcenie

IV. Marsz Soulta na Oporto - Ucieczka Portugalczyków - Armia uczestniczy we mszy i grabi kościoły - Odwrót - Soult i Ney traktuą się wzajemnie jak wrogowie - Żołnierz zapomina o swej ojczyźnie i zmienia się w konkwistadora

V. Massena w Leon - Trzecia próba zajęcia Portugalii - Zatrzymanie armii przed linią Torres-Vedras - Zniszczenie równiny nad Tagiem - Wycofanie się armii w okolice Santarem - Odwrót - Poszukiwania żywności decydują o ruchach Marmonta

VI. Podbój Andaluzji - Okupacja kraju - Blokada Kadyksu - Andaluzyjski raj - Tarifa - Pijaństwo

VII. Saragossa - Suchet kładzie kres maruderce - Spokojna Aragonia między Nawarrą i Katalonią, będącymi w ogniu walk - Oaza w Walencji - Pokojowe nastawienie Sucheta 

VIII. Odwrót po bitwie pod Arapilami - Opuszczenie Madrytu i Sewilli - Z Walencji do Salamanki - Ostatnie porzucenie stolicy - Victoria - Odwrót Sucheta - Inwazja - Patriotyczna obojętność Gaskończyków

IX. Wnioski - Postawa żołnierza wzburza mieszkańców - Nadużycia i nonszalancja dowództwa - Ogólne znużenie - Hiszpanie dają wspaniały przykład

Rozdział III. Zgubne wojny  /157

I. Kampania roku 1809 - Armia Renu - Zamęt w Alzacji i Lotaryngii - Spustoszenie Bawarii - Maruderka i maruderzy wzdłuż Dunaju - Rozprężenie w Wiedniu - Głód na wyspie Lobau - Armia Włoch - Skoszarowanie - Junot nad górnym biegiem Menu - Gwardie Narodowe z północnych departamentów - Niejasności językowe; okrucieństwa epoki; armia, w której panował chaos

II. Kampania roku 1812 - Armia Davout i posiłki - Nędzny żywot oddziałów nad Wisłą - Złupienie Prus Wschodnich - Znad Niemna  do Wilna - Witebsk - Smoleńsk - W drodze - Wzniowienie marszu po Borodino - Grabież i pożar Moskwy - Rozpad kawalerii - Wojska Oudinota - Wymarsz z Moskwy - Zimno i głód - Rozczarowanie w Smoleńsku - Przeprawa przez Berezynę - Straszliwa zima i brak schronienia - Wilno - Rozprężenie - Odmienności narodowościowe, krótkie dni, brak żywności oraz rozległy obszar ułatwiają maruderką; drewniane zabudowania w Rosji sprzyjają pożarom: głód, zimno i długie noce powodem ostatecznego upadku armii

III. Kampania roku 1813 - Rosjanie i Prusacy w Niemczech - Nowa armia francuska w Saksonii - Zniszczenia - Armistycjum - Nieprzerwane deszcze - Marsze i kontrmarsze - Brak żywności - Odwrót; pojawienie się "cwaniaków" - Rozkład nowej armii - Rekruci z roku 1813 nie byli zdatni do walk w wojnach Napoleona

IV. Kampania roku 1814 - Niemoc, nędza i dezercja w nadreńskich departamenach - Gwałty popełniane przez armie koalicjantów - Grabieże weteranów i dezercja młodych żołnierzy - Wsie zajęte przez koalicjantów - We Włoszech i w Belgii - Hamburg - Upadek morale wśród Francuzów i ucieczka pseudo-bonapartystów

Ogólne wnioski: Obce kontyngenty zdeprawowały charakter francuskiego żołnierza. Napoloeńskie metody prowadzenia wojny były bardzo wyniszczjące, a ponieważ żołnierze nie byli w stanie dłużej trwać w ogniu walki, armia przestała istnieć /245