Znaki i symbole. Filozofia w kazaniach Mikołaja z Kuzy

Autorka: Barbara Grondkowska

Rok wydania: 2018

Ilość stron: 198

Oprawa: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Seria: Źródła i monografie 466

Mikołaj z Kuzy (1401-1464) jest uważany za jednego z najcie­kawszych filozofów piętnastego wieku. Jest on także autorem kil­kuset kazań, które w dydaktycznej i egzegetycznej formie kryją ambitną problematykę filozoficzną. Książka Znaki i symbole została oparta na analizie właśnie tego obszernego, wielowąt­kowego i trochę niedocenianego dzieła, które pozwoliło poka­zać filozofię Mikołaja z Kuzy w nowej perspektywie. Z jednej strony, autorka odnalazła w Sermones wszystkie znaczące wątki myśli Kuzańczykowej, co stało się podstawą tezy o tematycznej spójności całego dorobku Mikołaja z Kuzy. Z drugiej strony, wskazała, jak specyficzny kontekst gatunkowy kazań mody­fikuje obraz Kuzańczyka filozofa. Książka wyróżnia się interdyscyplinarnością, dzięki której rozważania z zakresu historii filozofii zostały umieszczone w doskonale zarysowanym kon­tekście historycznym i retorycznym, pozwalającym na uważną i miejscami zaskakującą lekturę tekstów piętnastowiecznych.

Spis treści:

Przedmowa /7

Wykaz skrótów  /9

Wprowadzenie  /11

1. Cel i struktura pracy  /11

2. Sermones - opis źródeł i stanu badań  13

Rozdział I. Kaznodzieja  /25

1. Via viva vivi viatoris - biografia Mikołaja z Kuzy  /25

2. Daz schonst ding, daz ich je gehort hab - ogólna charakterystyka tekstu  /34

3 Praedicatio est manifesta et publicainstructio - średniowieczna teoria kaznodziejstwa  /46

4. Proposita sensibili forma transfert - egzempla w kazaniach  /52

5. Podsumowanie  /57

Rozdział II. Manuductio  /59

1. Arbitror praedicatorem esse quasi pistorem - Kuzańczykowa koncepcja kazania  /59

2. Finis phiosophiae admiratio - koncepcja filozofii w kazaniach  /64

3. Ut manuductio vulgi sit clarior - kazania alegoryczne  /72

4. Sub litterali sensu triplex mysterium - egzegeza  /81

5. Spiritualia symbolice investigare - alegoreza świata  /84

6. Podsumowanie  /95

Rozdział III. Metafora  /97

1. Sicut speculum - metafora lustra  /97

2. Una facies in speculis variis - relacja między bytem absolutnym a bytem pochodnym  /104

3. Gloria Creatoris in creaturis - teofaniczna struktura świata  /112

4. Per speculum et in aenigmate - poznanie koniekturalne  /131

5. Ad imaginem et similitudinem - kreacyjna natura człowieka  /143

6. Speculum sine macula - chrystologia w kazaniach  /156

7. Podsumowanie  /165

Zakończeni  /167

Bibliografia  /175

A. Źródła  /175

1. Teksty Mikołaja z Kuzy  /175

2. Teksty innych autorów  /178

B. Opracowania  /180

C. Literatura pomocnicza  /190

Summary  /191

Indeks osobowy  /193