Znaczenie edukacyjne kultury drobnoszlacheckiej

Redakcja naukowa: Irena Kotowicz-Borowy

Rok wydania: 2012

Liczba stron: 158

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 23,5 cm

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron przykurzone

"Drobna szlachta należy do tzw. odwiecznych społeczności o proweniencji sięgającej wojów i rycerzy zawdzięczających swą nobilitację obowiązkowi strzeżenia rubieży państwowych. Od władcy, któremu służyli otrzymywali przy granicy ziemię, która stawała się ich ojczyzną. Bronili jej przez wieki jako "ojcowizny" przekazywanej przez pokolenia niekiedy aż do czasów współczesnych. Ci żołnierze - rolnicy, gospodarowali całymi rodami dzieląc włości między potomków. W ten sposób z często obronnych osad samotniczych powstawały przysiółki zamieszkałe przez dalszą i bliższą familię spokrewnionych rodowców. Tak tworzyły się tzw. okolice szlacheckie, połączone ze sobą więziami rodzinnymi i sąsiedzkimi. Przetrwały one niekiedy do dzisiaj, przede wszystkim na dawnych pograniczach m.in.: mazowiecko-krzyżackim tj. zachodnim, północnym i wschodnim Mazowszu oraz kujawsko-pomorskim, tj. na Kaszubach a także na całym Podlasiu i dawnych Kresach."

(fragment Wprowadzenia)

Spis treści:

Wprowadzenie  /7

Dominik Abłamowicz. W kwestii możliwości i potrzeb edukacyjnych historii kultury drobnoszlacheckiej (casus Wielkiego Księstwa Litewskiego)   /9

Eugeniusz Czarnecki. Deklasacja drobnej szlachty na przykładzie mieszkańców wsi Potiłówka pow. Wasilkowski, guberni Kijowskiej   /23

Piotr Kaszubowski. Działania edukacyjne w zakresie historii kultury drobnej szlachty na terenie powiatu pszasnyskiego  /25

Bernard Kielak. Zaścianek Mazowsza w dolinie Orza  /35

Andrzej Kobylański. Znaczenie dokumentu w kształtowaniu postaw edukacyjnych drobnoszlacheckiej rodziny XVIII/XIX w. (na przykładzie legitymacyjnych dokumentów rodów herbu Sas, guberni wołyńskiej)   /41

Irena Kotowicz-Borowy. Kresowi wojowie - rycerze - szlachta (Dziedzictwo kulturowe kresów a edukacja regionalna)   /43

Adam Krajewski. Szlachta cząstkowa z okolic Czyżewa w świetle akt metrykalnych   /51

Andrzej Emeryk Mańkowski. Mańkowscy z północnego Mazowsza - anatomia procesu migracji na Wschód i tworzenia się warstwy inteligencji w południowo-zachodnich guberniach Cesarstwa Rosyjskiego w XIX wieku i jej XX-wieczne losy   /77

Tomasz Rembalski. Tradycje drobnoszlacheckie na Kaszubach a ich pielęgnowanie poprzez wydawnictwa rodzinne  /99

Mirosław Roguski. Awanse sejmikowe i urzędnicze drobnej szlachty liwskiej na przełomie XVIII i XIX wieku   /127

Bogumiła Umińska. Z działalności oświatowej mazowieckiej szlachty po d1864 r.   /149