Złoty wiek konwersacji

Książka ta opowiada historię pewnego ideału, ostatniego, z którym francuska arystokracja ancien régime’u miała się całkowicie utożsamić, ostatniego, który pozwolił jej raz jeszcze uczynić z siebie symbol i wzorzec całego narodu. Ideału towarzyskiego spod znaku elegancji i uprzejmości, który przeciwstawiał logice siły i okrucieństwa instynktów sztukę przebywania razem, opartą na intelektualnym uroku i wzajemnej satysfakcji.

W pierwszych dziesięcioleciach XVII w. elita szlachecka zaczęła odkrywać nieznane dotąd terytorium, równie odległe od dworu, jak i od Kościoła, wytyczała jego granice, wyposażała w niezawisłe prawa i kodeks zachowania zalecający rygorystyczne przestrzeganie form. Nie dbano o to, aby przestrzeń tę nazwać, wystarczała ogólna nazwa monde; wkrótce jednak słowo to miało wskazywać już nie tylko domenę ludzką, w przeciwieństwie do boskiej, miejsce wygnania i grzechu, gdzie wszystko zdawało się sprzysięgać, aby zgubić naszą duszę, lecz miało przywoływać ograniczoną rzeczywistość społeczną, gdzie nieliczni uprzywilejowani wprowadzali w życie etyczny i estetyczny projekt o charakterze ściśle laickim, obywający się bez teologicznych gwarancji. I jeśli w XVII w. wielu z tych, którzy należeli do owego monde, miało, na skutek wielce znaczących przemian, poświęcić ów zbyt ziemski ideał na rzecz Boga, wiek następny, uwalniając człowieka od religijnego niepokoju, powierzył go ufnie jego powołaniu czysto świeckiemu.

Spis treści:

Słowo wstępne /9

Pewien sposób życia /18

Córki Ewy /28

Chambre bleue /51

Vincent Voiture, czyli l'ame du rond"  /72

Girlanda Julii /95

Madame de Longueville. Znamienna przemiana  /102

Księżna de Montbazon i reformator z la Trappe /122

Markiza de Sable. Salon w klasztorze  /132

"Założycielki jansenizmu"  /132

Przyjaźń jako namiętność /146

W cieniu Port-Royal /157

Zabawa w maksymy  /169

Le Grande Madmoiselle   /181

Bohaterka Frondy /181

Ciężka próba wygnania /190

Gra portretów /207

Madame de Sevigne i Madame La Fayette. Długa przyjaźń  /228

Madame de La Sabliere. Absolut uczuć /272

Madame de Maintenon i Ninon de Lenclos. Znaczenie reputacji  /283

L'esprit de societe - towarzyskość  /298

Charakter narodowy  /298

Dwór jako teatr  /314

Odwet Paryża /329

Markiza de Lambert - ideał "honnete femme"  /340

Madame de Tencin - oświeceniowa poszukiwaczka przygód  /357

Pod znakiem rywalizacji  /379

Kultura konwersacji /433

Rozkosze słowa   /433

Oszustwa słowa   /451

Potęga słowa /459

Nota bibliograficzna  /480

Pewien sposób życia /480

Córki Ewy /490

Chambre bleue /501

Vincent Voiture, czyli " I'ame du rond "   /509

Girlanda Julii   /513

Madame de Longueville. Znamienna przemiana /513

Księżna de Montbazon i reformator la Trappe /516

Markiza de Sable. Salon w klasztorze /517

Le Grande Madmoiselle /523

Madame se Sevigne i Madame de La Fayette. Długa przyjaźń /533

Madame de la Sabliere. Absolut uczuć   /539

Madame de Maintenon i Ninon  de Lenclos. Znaczenie reputacji  /539

L'esprit de sociere - towarzyskość  /540

Markiza de Lambert - ideał "honnete femme" /546

Madame de Tencin - oświeceniowa poszukiwaczka przygód  /549

Pod znakiem rywalizacji /552

Kultura konwersacji  /554

Dramatis personae  /560

Indeks osób  /614