Żebyśmy wolną Ojczyznę mieli... Dywizja Litewsko-Białoruska Wojska Polskiego listopad 1918 - czerwiec 1919 r.

Autor: Janusz Odziemkowski

Rok wydania: 2013

Ilość stron: 129

Oprawa: miękka

Format: 16,8 cm x 24,0 cm

"(...) Niniejsze opracowanie poświęcone jest pierwszej dywizji odrodzonego po okresie zaborów Wojska Polskiego. Dzisiaj, po opływie ponad 90 lat od tamtych, pełnych entuzjazmu dni, mało kto - poza szczupłym gronem specjalistów z zakresu historii wojskowości - pamięta, że zanim wiosną 1919 r. zaczęły powstawać w byłym Królestwie dywizje zwane przez wojskowych z innych zaborów, nie bez pewnej złośliwości, "antkowymi" i dywizje legionowe oparte na kadrze Legionów Józefa Piłsudskiego, mocno eksponujące tradycje legionowe, zanim pojawiły się dywizje poznańskie i galicyjskie, u progu niepodległości przystąpiono do formowania Dywizji Litewsko-Białoruskiej. Była ona pierwszą dywizją Wojska Polskiego jaka pojawiła się na froncie i swoistym fenomenem, Nie powstała w żadnym z wielkich miast, które zapewniały podstawę dla organizacji jednostek odradzającej się armii, ale w oparciu o zaciąg ochotniczy na terenach nie podlegających wówczas polskiej administracji. Została sformowana dzięki wysiłkom i samozaparciu ludzi, którzy byli na ziemiach centralnej Polski uchodźcami i pragnęli powrócić do rodzinnych stron w polskim mundurze, z bronią w ręku. Wyróżniła się na wielu polach bitew i często wymieniana była w komunikatach Naczelnego Dowództwa. Kiedy jednak nie ziściły się nadzieje na odnowienie związku Polski i Litwy, nazwa dywizji zaczęła być uważana za "niezręczną" politycznie. Dlatego pod koniec wojny z Rosją bolszewicką w oficjalnych dokumentach i zestawieniach dywizja występowała jako 19 dywizja piechoty, chociaż powszechnie jeszcze nazywano ją "Litewsko-Białoruską". Po "buncie Żeligowskiego" weszła w skład wojsk Litwy Środkowej, a po zjednoczeniu Litwy Środowej z Rzeczypospolitą jej pułki otrzymały nowe numery porządkowe w ramach Polskich Sił Zbrojnych. Zostały też rozdzielone między 19 wileńską, 20 baranowicką i 29 grodzieńską dywizje piechoty. W ramach tych dywizji walczyły podczas kampanii wrześniowej pod Piotrkowem, Mławą, na Lubelszczyźnie, w obronie Warszawy i Modlina [...]".

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wstęp  /7

I. Organizacja i walki Polskiej Samoobrony na Litwie i Białorusi  /11

II. Organizacja Dywizji Litewsko-Białoruskiej na terenie Królestwa  /43

III. Wymarsz na front i pierwsze walki  /53

IV. Dywizja Litewsko-Białoruska w ofensywie wiosennej IV 1919 r.  /81

Plany i przygotowania  /81

Walki o Baranowicze i Nowogródek  /85

Bój o Lidę  /97

V. Organizacja, walki i podział Dywizji Litewsko-Białoruskiej, maj-lipiec 1919 r.  /105

Bibliografia  /127