Zawody diagnosty laboratoryjnego i felczera na ziemiach polskich w XIX i XX wieku

Redakcja: Bożena Urbanek

Rok wydania: 2011

Liczba stron: 332

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Seria: Zawody medyczne na ziemiach polskich w XIX i XX wieku

Początki naszych rozważań dotyczących kolejnego zawodu medycznego sięgają tym razem połowy XVIII stulecia. W księgach kancelaryjnych tamtego czasu można bowiem odnaleźć słowo "felczer", stosowane wtedy wymiennie z mianem "cyrulik". Jest on pierwszym bohaterem naszej serii wydawniczej Zawody medyczne na ziemiach polskich w XIX i XX w. Drugim jest diagnosta laboratoryjny.
W tomie przedstawiono drogę rozwoju zawodu felczera w Królestwie Kongresowym i na ziemiach polskich do połowy XX stulecia. Opisano sposoby przygotowania do profesji, zmiany w systemie kształcenia, obowiązki i uprawnienia felczerów na przestrzeni prawie 200 lat. Ciekawą kwestią, poruszoną niejako na marginesie rodowodu felczera, a wartą zwrócenia uwagi, są wzory czerpane z rosyjskiego, a później sowieckiego systemu oświaty.
W dziedzinie diagnostyki, kształcenia wyodrębnionej grupy np. analityków medycznych, rozpoczęło się dopiero w XX wieku. Zawody łączące się z tym działem medycyny nie mają tak długiej tradycji, jak było to w przypadku felczerów. Aczkolwiek czynności związane z wykrywaniem przyczyn choroby prowadzono oczywiście od dawnych stuleci. Funkcje te bowiem sprawowali – rzec można od „niepamiętnych czasów” – lekarze. W książce próbujemy ukazać drogi wyłaniania się odrębnych zawodów oraz sylwetki specjalistów w zakresie diagnostyki na tle rozwijającej się niezwykle żywiołowo medycyny, w tym nowych technik i sposobów poznawania chorób.

Publikacja powstała we współpracy ze Śląskim Uniwersytetem Medycznym i Polską Akademią Nauk.

Spis treści: 

Bożena Urbanek - Wstęp /13

Zawód felczera

Maria Turos - Rozwój pojęcia, obowiązków i wykształcenia felczera w świetle wojskowych i cywilnych aktów prawnych Królestwa Kongresowego /23

Anna Marek - XIX i XX-wieczne podręczniki dla felczerów /35

Małgorzata Marcysiak - Uprawnienia felczerów w Polsce okresu międzywojennego w świetle "Przeglądu Felczerskiego" /45

Agnieszka Bukowska - Organizacje felczerów w Polsce w pierwszej połowie XX wieku /61

Andrzej Felchner - Oficerowie sanitarni Wojska Polskiego w latach 1921-1939 /71

Maria Lipińska - Średnie szkolnictwo felczerskie w opinii tygodnika "Służba Zdrowia" w latach 1949-1961 /87

s. Aneta Maria Krawczyk - Teresa Strzembosz - dwudziestowieczny felczer i społecznik /111

Maria Lipińska - Niespełnione obietnice, czyli walka felczerów o przetrwanie w opinii prasy zawodowej w latach 1949-1961 /127

Zawód diagnosty medycznego/laboratyjnego

Daniel Sabat, Michał Kukla, Małgorzata Stolarek - Anatomia patologiczna w Wilnie w pierwszej połowie XIX wieku /143

Bożena Urbanek - Podręczniki a wiedza z zakresu diagnostyki lekarskiej w drugiej połowie XIX wieku /163

Grzegorz Mart - Ilustracje poglądowe chorób w "Przeglądzie Lekarskim" 1862-1921 /175

Irmina Utrata - Lekarze diagności w "Polskiej bibliografii lekarskiej dziewiętnastego wieku (1801-1900)" Stanisława Konopki /183

Hanna Celnik - Wybitni diagności: Samuel Goldflam, Józef F.F. Babiński, Edward Flatau. Początki myśli neurologicznej /197

Anita Magowska - Analityka medyczna jako element polityki w dziedzinie zdrowia publicznego w Polsce w latach 1918-1939 /207

Magdalena Paciorek - Polskie zakłady i pracownie rentgenowskie dwudziestolecia międzywojennego w świetle ówczesnych doniesień prasowych /219

Anna Marek, Jarosław Kownacki - Reklama i rozwój anatomii patologicznej na Śląsku /249

Anita Magowska - "Analityka bez przyszłości" - problemy diagnostyki laboratoryjnej w Polsce w latach 1945-1979 /277

Marcin Leśniewski - Cytologia rozmazów pochwowych w metodyce naukowo-badawczej i diagnostycznej polskiej medycyny prokreacyjnej w połowie XX wieku /285

Monika Jura - Diagnostyka laboratoryjna w latach 70. i 80. XX wieku (przegląd dokonań) /297

Urszula Rudek - "Diagnostyka Laboratoryjna" - charakterystyka pisma od roku 1964 do końca lat 80. XX wieku /303

Autorzy /319

Indeks nazwisk /321