Zatarg honorowy z udziałem oficera Wojska Polskiego w II Rzeczypospolitej Polskiej

Autor: Grzegorz Kulka

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 384

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Książka profesora Grzegorza Kulki jest bardzo dobrze udokumentowanym ujęciem kwestii instytucji zatargu honorowego w życiu korpusu oficerskiego armii II Rzeczypospolitej. Autor analizuje tę, dotąd słabo rozpoznaną, problematykę zarówno pod kątem prawnym, jak i w kontekście codziennego funkcjonowania kadry dowódczej międzywojennego Wojska Polskiego. Zebrany materiał rzuca szczególne światło na jej umysłowość, a także interakcje z cywilnym otoczeniem. Opracowanie autorstwa wrocławskiego historyka wnosi również wiele nowych informacji na temat biografii wielu oficerów służących w WP do 1939 r.

- fragment recenzji prof. Piotra Cichorackiego

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /11

Rozdział I. Uregulowania prawne a zatarg honorowy  /21

1. Definicja honoru oficerskiego a przepisy prawne - kilka uwag  /21

2. Zatarg honorowy. Rodzaje i stopnie obrazy /37

2.1. Obraza - element składowy zatargu honorowego  /37

2.2. Rodzaje obrazy w kodeksie honorowym  /39

Obraza zbiorowa /39

Obraza rodziny (familii)  /40

Obraza drukiem  /41

2.3. Zatarg honorowy a przestępstwo zniewagi /44

2.4. Zatarg honorowy a przepisy dyscyplinarne w Wojsku Polskim  /47

2.5. Stopnie obrazy (zniewagi)  /52

3. Strony zatargu honorowego  /55

3.1. Ogólne zasady  /55

3.2. Osoby duchowne /56

3.3. Kobiety /57

3.4. Osoba urzędowa (urzędnik)  /60

3.5. Parlamentarzyści /62

3.6. Specjalne okoliczności "wyłączające" lub "zmieniające" osobę jako stronę zatargu  /67

4. Zadośćuczynienie honorowe (satysfakcja)  /71

4.1. Uwagi ogólne  /71

4.2. Rodzaje satysfakcji  /72

• Wyjaśnienie /72
• Zaprzeczenie obrazy  /73
• Odwołanie obrazy i oświadczenie (usprawiedliwienie) honorowe /74
• Przeproszenie /76
• Protokół jednostronny /78
• Pojedynek  /83

4.3. "Niestandardowe" zakończenie zatargu honorowego marszałka Józefa Piłsudskiego z gen. Stanisławem Szeptyckim /92

5. Zatarg w ujęciu prawnym Statutu Oficerskich Sądów Honorowych /100

5.1. Statut Oficerskich Sądów Honorowych z 1918 r. /100

5.2. Statut Oficerskich Sądów Honorowych z 1927 r. /106

Rozdział II. Od zniewagi do orzeczenia /113

1. Obraza - statystyka i przykłady /113

1.1. Obraza słowem /118

1.2. Obraza czynna /125

1.3. Obraza gestem /128

2. Przyczyny zniewagi /133

2.1. Uwagi ogólne /133

2.2. Próba klasyfikacji. Przykłady /134

• Polityka /135
• Życie służbowe /139
• "Sprawy" mieszkaniowe /141
• w tramwaju i pociągu /143
• W "imieniu honoru" kobiety /145
• W towarzystwie /147
• Sprawy "niezapomniane" /150

3. Sekundanci w zatargu honorowym oficera Wojska Polskiego - prawo i praktyka  /152

3.1. Powołanie zastępców honorowych /152

3.2. Negocjacje /159

3.3. Zakończenie "misji" sekundanta /175

4. Porady dla oficera Wojska Polskiego w sprawach honorowych /182

4.1. Podstawa prawna udzielania porad /182

4.2. Praktyka. Uwagi wstępne /185

Kwestie proceduralne (postępowanie honorowe) /187

Kwestie związane z zadośćuczynieniem /191

Tzw. kwestie różne /195

4.3. Szczególny przypadek Rady Honorowej /197

5. Rola Oficerskich Sądów Honorowych w rozwiązywaniu zatargów /200

5.1. Początek: skierowanie sprawy do Oficerskiego Sądu Honorowego /200

5.2. Przebieg postępowania przed Oficerskim Sądem Honorowym /205

Określenie właściwości Oficerskiego Sądu Honorowego  /205

Dochodzenie /207

Uchwała /216

Rozprawa główna /225

5.3. Zakończenie zatargu honorowego na mocy przepisów Statutu Oficerskich Sądów Honorowych /234

5.3.1. Narada sędziów /234

5.3.2. Orzeczenie. Uwagi wstępne (statystyka)  /236

Pojednanie stron  /237

Ukaranie uczestnika/strony zatargu  /240

a. Nagana /241

b. Surowa nagana (surowa nagana i ostrzeżenie)  /244

c. Wykluczenie z korpusu oficerskiego  /247

5.3.3. Odstąpienie od rozstrzygnięcia zatargu. Napomnienie /249

6. Odwołanie od orzeczenia  /255

6.1. Postępowanie odwoławcze - rys prawniczy /255

6.2. Praktyka /257

Rozdział III. Zatarg honorowy oficera II RP - studium przypadków /264

1. Z innym oficerem  /265

1.1. Zatarg honorowy pomiędzy mjr. dypl. Wacławem Sosnkowskim z mjr. dypl. inż. Marianem Wierzbiańskim /265

1.2. Zatarg honorowy pomiędzy por. rez. Longinem Mieczysławem Latawcem a por. rez. Czesławem Haleczko /274

1.3. Zatarg honorowy między mjr. Marianem Jadwińskim a mjr. S.G. Aleksandrem Pragłowskim /283

2. Z osobą cywilną  /287

2.1. Zatarg honorowy płk. dypl. Mieczysława Boruty-Spiechowicza  z mec. Ludwikiem Szalayem  /287

2.2. Zatarg honorowy mjr. dypl. w st. spocz. Wincentego Tytusa Żmigrodzkiego z p. Zygmuntem Sobieszczańskim /295

2.3. Zatarg honorowy ppłk. Wiktora Matczyńskiego z p. Karolem Wilhelmin  /301

3. Z parlamentarzystą  /306

3.1. Zatarg honorowy między mjr. rez. Jędrzejem Moraczewskim z ktp. rez. Stefanem Sołtykiem /306

3.2. Zatarg honorowy płk. w st. spocz. Mieczysława Wyżła-Ścieżyńskiego z pos. Mieczysławem Niedziałkowskim /311

4. Z urzędnikiem /315

4.1. Zatarg honorowy kpt. Andrzeja Styki z burmistrzem miasta Pszczyny Janem Figną /315

4.2. Zatarg honorowy mjr. Alfreda Krajewskiego z Janem Frankowskim /321

5. Z osobą duchowną /324

5.1. Zatarg honorowy kpt. Adama Goszczyńskiego z ks. kapelanem Stanisławem Moszczeńskim /324

5.2.Zatarg honorowy kpt. Bolesława Dobrzańskiego z księdzem Marcinem Ślósarzem /328

5.3. Zatarg honorowy płk. Adolfa Małyszko z pastorem ks. Waldemarem Galsterem /330

6. Z kobietą (w imieniu kobiety)  /333

6.1. Zatarg płk. Stanisława Kozickiego z mjr. Wiktorem Czoppem /333

6.2. Nieporozumienie honorowe pomiędzy płk. Adamem Werschnerem a mjr. Aleksandrem Fiszerem  /339

7. Zatarg "zbiorowy" /347

7.1. Korpusu Oficerskiego 57 Pułku Piechoty z p. Zygmuntem Wojciechowskim /347

7.2. Sprawa honorowa przeciwko oficerom 32 Pułku Piechoty: ppłk. Mieczysławowi Krzywobłockiemu, por. Witoldowi Piotrowskiemu, kpt. Stefanowi Browarskiemu, por. Pawłowi Zgodzie, por. Zygmuntowi Krupińskiemu, por. Kazimierzowi Mordzewskiemu, ppor. Waldemarowi Hochowi /350

Zakończenie /359

Bibliografia /363

Indeks osób /371