Zaolzie 1919, 1938 Historyczne Bitwy

Autor: Lech Wyszczelski

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 262

Okładka: miękka

Format: 12,5 cm x 19,5 cm

Seria: Historyczne Bitwy

Polska odrodzona w listopadzie 1918 roku musiała zbrojnie kształtować swoje granice. Tak było również na południu, gdzie miał miejsce spór o przynależność Śląska Cieszyńskiego, Spiszu i Orawy z nowo powstałą Czechosłowacją.

W trzeciej dekadzie stycznia 1919 roku armia tego państwa niespodziewanie zaatakowała nieliczne polskie oddziały na Śląsku Cieszyńskim. Czechosłowacka ofensywa została zatrzymana pod Skoczowem i Ustroniem, po czym walki zostały przerwane. O niekorzystnym dla Polski przebiegu granicy wzdłuż rzeki Olzy przesądziła decyzja mocarstw zachodnich z lata 1920 roku. Stało się to przyczyną złych stosunków polsko-czechosłowackich w następnych latach.

Okazja do rewanżu nadarzyła się jesienią 1938 roku, gdy Hitler wywołał tzw. kryzys sudecki. Władze polskie wykorzystały go do wymuszenia na Pradze zwrotu spornych obszarów. Wojsko Polskie niemal bez walki zajęło Zaolzie, Spisz i Orawę. Społeczeństwo przyjęło entuzjastycznie te sukcesy marszałka Śmigłego-Rydza i ministra spraw zagranicznych Becka, ale cena była bardzo wysoka. Polska, chcąc nie chcąc, stała się wspólniczką Hitlera w rozbiorze Czechosłowacji, co na długo pozostało w pamięci Czechów. Był to też błąd strategiczny, gdyż niecały rok później, we wrześniu 1939 roku, Wojsko Polskie musiało bronić południowej granicy przed niemieckim Wehrmachtem i sprzymierzoną z nim armią słowacką.

Profesor Lech Wyszczelski szczegółowo opisuje te wydarzenia, nie szczędząc polskim przywódcom krytyki.

Spis treści:

Wstęp /5

Rozdział I. Dążenia niepodległościowe Polaków na Śląsku Cieszyńskim /13

Rozdział II. Spór terytorialny o przynależność Śląska Cieszyńskiego, Spiszu i Orawy /22

Rozdział III. Obopólne przygotowania militarne na Śląsku Cieszyńskim /33

Rozdział IV. Agresja wojsk czechosłowackich w styczniu 1919 roku  /47

Walki w Zagłębiu Karwińskim. Plany obrony Cieszyna /52

Wycofane Polaków na linię Wisły /58

Decydujące natarcie oddziałów czechosłowackich i jego niepowodzenie /63

Rozdział V. Rola mocarstwa w próbach politycznego rozwiązania sporu /72

Rozdział VI. Działania specjalne w latach 1919-1921  /89

Rozdział VII. Trudne sąsiedztwo czechosłowacko-polskie /98

Czechosłowackie działania destabilizujące sytuację wewnętrzną Polski /121

Rozdział VIII. Polska akcja propagandowa i dywersyjna na Zaolziu. Początek działań dywersyjnych. Legion Zaolziański /135

Rozdział IX. Zajęcie Zaolzia w 1938 roku  /154

Ultimatum dla Pragi /154

Samodzielna Grupa Operacyjna "Śląsk" i jej zadania /176

Niedoszły przeciwnik, czyli wojska czechosłowackie /183

Generał Bortnowski wkracza na Zaolzie /187

Kolejne ultimatum Warszawy /198

Przyłączenie Czacy, Spisza i Orawy /201

Oferty współpracy polsko-czechosłowackiej /211

Rozdział X. Cień na stosunkach polsko-czeskich /213

Zakończenie /224

Wykaz skrótów /231

Bibliografia /233

Indeks osób /240

Indeks geograficzny  /250