Zakładniczki. Zgoda i opór wobec wzorców i norm Szkoły Domowej Pracy Kobiet Jadwigi Zamoyskiej (1882-1914)

Autorka: Julia Wesołowska 

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 362

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Wszyscy ludzie są zakładnikami norm kulturowych swoich czasów. Szkoła Domowej Pracy Kobiet, założona przez Jadwigę z Działyńskim Zamoyską w 1882 roku w podpoznańskim Kórniku była mikroświatem, który pozwala z bliska przyjrzeć się tendencjom współczesnej jej epoki i różnorodnym reakcjom na obowiązujące w niej normy. A były to czasy, w których życie kobiet było z jednej strony podporządkowane tradcyji i rodzinie, a z drugiej postępującym w tym zakresie zmianom. Czasy, w których musiały one odnaleźć się w roli córek, żon, matek i pracownic. 

Ta książka, przedstawiając wielowymiarową mozaikę kobiecych światów, układa z jej elementów opowieść o ograniczeniach, wyzwaniach, buntach, ale także o szansach, marzeniach i wdzięczności uczennic, absolwentek i nauczycielek Szkoły - Zakładu Kórnickiego.

Spis treści:

Wykaz skrótów /9

Wstęp  /11

1. Przemiany sytuacji kobiet na przełomie XIX i XX wieku: aspiracje do rozwoju, dostęp do edukacji, praca zarobkowa  /29

1.1. Edukacja dziewcząt na ziemiach polskich  /37

1.2. Zmiana roli kobiet w gospodarstwie domowym i na rynku pracy  /48

2. Szkoła Domowej Pracy Kobiet na tle przemian przełomu XIX i XX wieku  /63

3. To, co widoczne: osoby i relacje  /81

3.1. Świat przedstawiony i postulowany  /84

3.2. Postacie i relacje  /96

4. Układy przestrzeni: porządki relacji w Szkole Domowej Pracy Kobiet  /99

4.1. Kórnik  /100

4.2. Okres przejściowy: Lubowla - Kalwaria - Adasiówka /124

4.3. Kuźnice  /153

5. Obraz uczennicy: wyobrażenia i trudności w realizacji ideału  /197

5.1. Uczennica idealna w normatywach i zaleceniach  /198

5.2. Ideał a rzeczywistość w świetle korespondencji. Wykorzystanie listów w badaniu historycznym  /219

6. Absolwentki: obraz uczennicy w świecie zewnętrznym  /233

6.1. Losy uczennic po zakończonej nauce - wybrane przypadki  /234

6.2. Koła Kuźniczanek  /263

7. Przypadek Anny Stablewskiej  /273

7.1. Usunięcie Anny Stablewskiej - informacje w opracowaniach na temat Szkoły  /279

7.2. "Relacja o Kuźnicach" - punkt widzenia Anny Stablewskiej  /281

7.3. Jadwiga Zamoyska i jej perspektywa w listach do Anny Stablewskiej  /287

7.4. Jadwiga Zamoyska i jej perspektywa w listach do Anny de Mylo Stablewskiej  /291

7.5. "Myśli i wspomnienia" - punkt widzenia Stefana Stablewskiego /294

7.6. Ludwik Puszet i jego perspektywa w korespondencji z rodziną Stablewskich /299

Zakończenie  /305

Epilog: Pamięć o Szkole Domowej Pracy Kobiet - długie trwanie  /313

I. Prof. Piotr Korduba, krewny Marii Szudzińskiej (Dąbrowskiej)  /316

II. Aleksandra Jachowska i Małgorzata Jachowska-Siekierczak  /322

III. Teresa Gronczak  /327

Spis ilustracji  /333

Bibliografia /337

Indeks osobowy  /357