Zagłada Polaków w Związku Sowieckim. Od przewrotu bolszewickiego do „operacji polskiej”

Autorka: Anna Zechenter

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 416

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 24,00 cm

Seria Wydawnicza „Biblioteka Biuletynu IPN”, t. 5

Książka popularnonaukowa o losach Polaków w Związku Sowieckim w okresie od rewolucji październikowej 1917 roku do tzw. operacji polskiej NKWD, przeprowadzonej w latach 1937–1938 przez państwo Stalina w ramach Wielkiego Terroru. Autorka przedstawia kolejne etapy szykanowania i eksterminacji rzeczywistych i domniemanych wrogów nowego ustroju, dzieje różnych środowisk społecznych i zawodowych, m.in. ziemian, chłopów i duchowieństwa, obficie cytując świadectwa uczestników wydarzeń, a także dokumenty archiwalne (publikowane w Rosji, a ostatnio przez IPN) oraz materiały z ówczesnej prasy.  Poszczególne partie tekstu ilustrowane są zdjęciami katów i ofiar, miejsc pamięci o popełnionych masowych zbrodniach, reprodukcjami plakatów propagandowych, rozkazów i artykułów. Książka zawiera indeks osób i indeks miejscowości.

Spis treści:

Wieko na trumnie I Rzeczypospolitej    /11 

Rozdział 1. Zaczęło się w siedemnastym    /19 

Przegnała czerń krucyfiksem    /19 

Agonia kresowych siedzib   /21 

„Obywatele” świeżej daty     /2

 Ostatnie chwile na rubieży    /27 

Twarze zwierząt    /29

„A biednieńkije...”     /30

Rozdział 2. Polacy w Sowietach    /36

Spadkobiercy Rzeczypospolitej Obojga Narodów    /36

Ryskim targiem    /37

Pokój, o jakim nie słyszano   /39

Zdrajców przed trybunał    /41

Delegacje błagające z płaczem    /43

Wydrzeć Sowietom polskie skarby     /45

Polacy nad Newą    /47

Na Syberię za ziemią    /49

Przetrwali w głuszy    /50

Na Kaukaz za powstania i za chlebem     /52

Polska kontra    /53

Ostatnie pospolite ruszenie    /54

Lodowa epopeja    /56

Bolszewicy polskiego pochodzenia    /58

Rozdział 3. Na pańską Polskę    /65

Zdrajcy chwycili za broń    /65

„Świnia tresowana w Paryżu”     /66

Nie zdążyli zabrać cukru    /70

„Został ci się ino sznur”     /73

Rozdział 4. „Korienizacja” ‒ wykuwanie sowieckiego Polaka    /75

Rozbroić mniejszości, ocalić imperium    /75

Zagrożenie spod znaku Prometeusza      /77

Marchlewszczyzna wśród bagien    /79

„Proste, jak stal dźwięczące słowa”     /81

Dzierżyńszczyzna „krwawego Feliksa”    /84

Rzeczpospolita ‒ „kraj szubienic, głodu i nędzy”    /87

Bolszewicka ortografia, czyli burżuazyjne „ę” i „ą”     /88

„Wychować siebie w nienawiści”    / 90

Przeorać traktorem ideologii     /92

Kołchoźnice kontra polscy faszyści    /94

Rozdział 5. Precz z polską wiarą!     /101

Metoda młotka   /101

„Święci uciekli do nieba”     /104

Arcybiskup na ostatnim posterunku    /105

Wyrok, który wstrząsnął światem    /107

Krzyż i mauzer     /116

Rewolucja sięga po dzieci    /119

Bezbożnicze bachanalia    /122

A bramy piekielne ich nie przemogły    /124

Pod ścianę za różaniec     /126

Polscy duchowni na Sołowki    /128

Protest kapłanów    /131

Cichy święty w świecie nienawiści    /136

Rozdział 6. Gehenna kolektywizacji i Wielkiego Głodu     /138

Koniec z „korienizacją”    /138

„Nowa rewolucja” Stalina     /140

Na klęczkach pod ścianą     /141

Obrabować „kułaka”     /143

Diabeł kolektywizmu     /144

Małe dzieci zamarzały    /147

Wydostać się z piekła     /150

Ucieczki przez Zbrucz    /153

Wytępić polski żywioł na Kresach     /154

Polska „piąta kolumna”     /156

Wszyscy wymarli...    /158

W kręgu śmierci    /160

Zmarłych nie miał kto chować    /163

Grzebał swoich rówieśników      /164

Głodowy obłęd    /166

Rozdział 7. Likwidacja polskiej autonomii    /171

Sprzysiężenie wrogów    /171

Polski spisek potrzebny od zaraz     /173

Czarna legenda POW     /175

Koniec polskiej szkoły     /178

Transporty jadą na wschód    /180

Palić i niszczyć ‒ nie zostawić Sowietom     /181

Wyładowali ich w stepie     /183

Tam, gdzie kończyły się tory     /184

Zaczynali od cmentarza     /186

Uciec stąd nie można      /187

Wszystkie drogi prowadzą do Tainczy    /189

Za dwieście gramów chleba     /191

Rozdział 8. Machina Wielkiego Terroru     /193

Planowy chaos    /193

Dobić starą gwardię     /195

Za kulisami publicznych spektakli      /197

Ofiary bez twarzy    /199

U progu apokalipsy     /201

„Kułacki” rozkaz ujawniony     /203

Tysiąc więcej, tysiąc mniej...     /206

Egzekucje według limitów     /208

Po „kułakach” ‒ czas na mniejszości     /212

Artykuł śmierci     /215

Rozdział 9. „Operacja polska” NKWD     /219

„Słychać było jęki, płacz i przekleństwa”     /219

Od polskich Kresów po sowieckie bezkresy      /222

Polacy w Sowietach jak Żydzi w III Rzeszy     /224

Pamiętny trzydziesty siódmy       /226

„Rozkazuję całkowitą likwidację...”     /228

Enkawudziści nie dowierzali      /232

Dlaczego właśnie Polacy?      /234

Mord taśmowy     /237

Nowe „trójki” rozładują zator      /240

Prawo do tortur     /241

Katowanie i zabijanie     /246

Historia jednej egzekucji     /250

Nie rokował nadziei na poprawę...     /252

Żony i dzieci ‒ do łagrów      /254

Rozdział 10. Geografia „operacji polskiej”    /260

Porachunki ze swoimi     /260

„Jak radziecki pisarz z radzieckim narkomem”    /262

Oczyścić kolej i fabryki    /266

Ukraińska SRS     /269

Podolski Katyń     /270

Procedura kaźni      /275

Ślad po nich zaginął     /283

Zawodowy kat z Winnicy     /289

Szpiedzy z łapanki     /291

Nie ma dokąd uciekać     /294

„Bóg jednak jest”     /297

Bykowniańskie krzyże    /302

Żywcem zamurowani     /309

Jak Ukraina długa i szeroka     /312

Białoruska SRS     /319

Prosił, żeby go rozstrzelali     /320

Przepędzić Polaków znad granicy     /322

Stachanowcy terroru      /324

Drogą śmierci do Kuropat      /328

Każdy wiedział, wszyscy milczeli     /331

Rosyjska FSRS     /334

Jak umierał polski Petersburg     /334

Wyjazd do Polski zamknęli    /337

Wśród lewaszowskich sosen     /340

Moskwa ‒ uderzenie w komunistów     /344

Stołeczna rozdzielnia dzieci     /349

Ob odsłonił cmentarzysko     /352

Zagłada syberyjskiego Białegostoku     /354

Grobowa cisza we wsi      /355

Macki POW w tajdze     /360

Gruzińska SRS      /362

Akcja pod specjalnym nadzorem      /362

W gąszczu czystki       /364

Rozdział 11. Zatrzymać terror, ratować władzę     /366

Blokada państwa      /366

Polowanie na winnych     /370

Rozdział 12. Grzech zbiorowej amnezji      /374

„Jeżeli przyjdą Polacy...”     /374

Bezradność skrywana milczeniem     /376

Wykaz skrótów      /380

Bibliografia      /382

Indeks osób    /387

Indeks miejscowości     /409