Za klasztorną furtą. Migawki z życia i działalności jezuitów w Warszawie (1945–1956)

Autor: Bartłomiej Noszczak

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 512 + 40 str. il

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Seria: Warszawa nie?pokonana t. XXIII

Mało który zakon budzi tak duże zainteresowanie i wywołuje tyle emocji, co założone w XVI w. przez św. Ignacego Loyolę Towarzystwo Jezusowe. Życie i działalność jezuitów owiewa mgiełka tajemnicy. Otwiera to czasem pole do snucia sensacyjnych domysłów, a nawet fantasmagorii spod znaku czarnej legendy. Niniejsza książka stwarza okazję do poznania historii jezuitów w Warszawie w pierwszej powojennej dekadzie. Nie tylko zagląda za kulisy - m.in. do "ukrytych dla świata" zakonnych miejsc i instytucji, lecz także obrazuje aspekty życia i działalności jezuitów. Przybliżając ich "sekrety", opowiada również o stalinowskiej Polsce, w której członkowie Towarzystwa Jezusowego pełnili swoją misję, narażeni na prześladowania ze strony komunistycznego państwa. Autor książki przekonuje, że fakty potrafią być znacznie ciekawsze od najbardziej nawet wydumanych legend.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wprowadzenie  /9

Cel pracy, ramy czasowe, metodologia  /9

Literatura  /12

Źródła  /14

Układ książki  /18

Rozdział I. Towarzystwo Jezusowe na świecie i w Polsce /21

1. Charakterystyka zakonu  /21

Historia  /21

Duchowość  /29

Misja  /31

Struktura /33

Formacja  /34

2. Zarys historii jezuitów w Warszawie (1598-1944)  /38

Na dworze królewskim  /38

Duszpasterstwo  /40

Edukacja, nauka, kultura, sztuka /46

Dobra zakonne /51

Rozdział II. Jezuici w Warszawie w latach 1945-1956  /59

1. Miejsca i instytucje  /59

Domy zakonne  /59

Obowiązki superiora i jego współpracowników /59

Dom zakonny przy ul. Rakowieckiej 61  /68

Dom zakonny przy ul. Narbutta 21  /81

Dom zakonny przy ul. Świętojańskiej 10  /86

Kuria Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej Towarzystwa Jezusowego  /87

Parafie  /105

Parafia św. Szczepana (ul. Narbutta 21)  /105

Parafia św. Andrzeja Boboli (ul. Rakowiecka 61)  /111

Kościół Najświętszej Maryi Panny Łaskawej  /112

Nieruchomości zakonne przy ulicach Jezuickiej i Świętojańskiej  /130

Dom Skargi  /131

2. Wybrane aspekty życia zakonnego  /132

Kandydaci  /132

Normy życia wspólnotowego  /136

Dyscyplina zakonna  /140

Porządek mszy św. /148

Uroczystości, święta i wspomnienia obowiązkowe w kalendarzu liturgicznym TJ  /149

Kanonizacja nowych świętych  /152

Msze św. w intencji przełożonego generalnego TJ /152

Wspólne modlitwy  /153

Intencje arki seminaryjnej  /154

Czytanie do stołu  /155

Przepływ informacji, korespondencja, mass media /156

Troska o dobre imię TJ /161

Jubileusze, imieniny i inne wydarzenia towarzyskie  /162

Czas wolny - odpoczynek  /171

Pamięć o zmarłych jezuitach  /178

3. Działalność  /182

Główne kierunki prac misyjnych - wytyczne przełożonego generalnego jezuitów  /182

Duszpasterstwo w Warszawie  /186

Dom zakonny przy ul. Narbutta i parafia św. Szczepana  /186

Dom zakonny przy ul. Rakowieckiej i parafia św. Andrzeja Boboli  /198

Ojciec Aleksander Kisiel i jego koncepcja Apelu Jasnogórskiego  /215

Grupa Mokotowska Sodalicji Mariańskiej Akademików  /218

Koncepcja pracy z młodzieżą o. Ludwika Wilkoskiego  /232

Duszpasterstwo w terenie  /236

Misje  /236

Rekolekcje  /243

Dom Matki i Dziecka "Magdalenka" w Sękocinie /252

Działalność naukowa  /258

Wydział Teologiczny "Bobolanum"  /258

Pisarze  /266

Biblioteka Pisarzy  /270

Towarzystwo Naukowe /272

Działalność wydawnicza /276

Wydawnictwo Księży Jezuitów /276

Czasopismo "Przegląd Powszechny"  /282

Drukarnia Spółdzielcza "Słowo" /292

Konsultacje o. Stanisława Wawryna z prymasem Stefanem Wyszyńskim w sprawach wydawniczych /294

4. Jezuici wobec wydarzeń kościelno-religijnych w Polsce i na świecie  /297

400-lecie śmierci bł. Piotra Fabra (1946 r.) /297

Kongregacja prowincjalna (1946 r.)  /299

Oddanie polskich prowincji jezuitów pod opiekę św. Józefa (1949 r.)  /300

Półwiecze kapłaństwa papieża Piusa XII (1949 r.)  /304

400-lecie profesji św. Piotra Kanizego i 100-lecie Apostolstwa Modlitwy (1949 r.)  /305

Zjazd przełożonych zakonnych w Domu Pisarzy (1949 r.)  /307

400-lecie urodzin św. Stanisława Kostki (1950 r.)  /308

Ćwierćwiecze utworzenia Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej i Prowincji Małopolskiej (1951 r.)  /311

Akt Poświęcenia Narodu Polskiego Najświętszemu Sercu Jezusowemu (1951 r.) /312

400-lecie śmierci św. Franciszka Ksawerego i 100-lecie śmierci o. Karola Antoniewicza (1952 r.)  /312

Nadanie tytułu kardynalskiego prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu (1953 r.)  /314

Rok Maryjny i ofiarowanie zakonów męskich Matce Najświętszej Królowej Polski (1954 r.)  /314

Rok Ignacjański (1955-1956)  /321

300-lecie ślubów lwowskich króla Jana Kazimierza (1956 r.)  /328

Rozdział III. Działania tajnej policji politycznej i administracji wyznaniowej wobec jezuitów w Warszawie (1945-1956)  /331

1. Tajna policja polityczna /331

Wprowadzenie od zagadnienia (generalia)  /331

Działania wobec jezuitów w Warszawie /341

Aspekt ogólny - działania wobec zbiorowości  /341

Analiza przypadków  /351

Represje  /351

Agentura  /409

Próby werbunku nieudane lub o nieznanym zakończeniu  /430

2. Administracja wyznaniowa  /438

Wprowadzenie do zagadnienia (generalia)  /438

Działania wobec jezuitów w Warszawie  /445

Podsumowanie /463

Słowniczek pojęć liturgicznych, kościelnych i zakonnych /473

Wykaz tabel  /479

Wykaz skrótów  /48

Bibliografia  /485

Indeks osób  /497