Wyspy Cooka. Wielowymiarowy obraz państwa i społeczeństwa

Redakcja naukowa: Bartłomiej H. Toszek

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 368

Okładka: miękka

Format: 16,00 cm x 22,5 cm

Pomysł napisania „biografii” Wysp Cooka kiełkował we mnie od dawna. Kraj ten jest bowiem niemal zupełnie nieznany polskiemu czytelnikowi, a w najlepszym razie budzi pocztówkowe skojarzenia z egzotycznym krajobrazem, w którym palmy kokosowe pochylają się nad plażami pokrytymi białym piaskiem i oblewanymi lazurowymi wodami Oceanu Spokojnego. Obrazek ten, aczkolwiek do pewnego stopnia prawdziwy, stanowi jednak zaledwie niewielki fragment wyspiarskiej rzeczywistości. A ponieważ zadaniem naukowców i ekspertów jest prezentowanie i analizowanie przyczyn, przebiegu oraz skutków różnorodnych wydarzeń i procesów (nie tylko stanowiących mainstream bieżących zainteresowań społecznych, lecz także tych, których potencjalne znaczenie nie zostało jeszcze należycie docenione, a nawet dostrzeżone), toteż realizacja projektu polegającego na przedstawieniu i wyjaśnieniu złożoności panoramy stosunków społecznych, gospodarczych i politycznych Wysp Cooka, wpisuje się w postrzeganie (a zarazem wartościowanie) nauki przez pryzmat jej użyteczności dla poszerzania horyzontów poznawczych i rozumienia określonych zagadnień przez całe społeczeństwo. Odpowiadając natomiast na pytanie o zasadność prowadzenia badań dotyczących sytuacji tego akurat państwa, należy stwierdzić, że Wyspy Cooka stanowią swoistą soczewkę, ogniskującą problemy i wyzwania, z którymi borykają się wszystkie małe, wyspiarskie wspólnoty pacyficzne. Należą do nich przede wszystkim peryferyjne położenie geograficzne; wzajemne oddalenie poszczególnych części składowych; niekorzystne zmiany klimatyczne i środowiskowe; niewielki potencjał demograficzny; powolny rozwój społeczny (w tym niski poziom wykształcenia i kwalifikacji zawodowych mieszkańców); ujemny bilans migracyjny; podatność na przyswajanie zewnętrznych wzorców kulturowych, wypierających rodzimą kulturę i obyczajowość; stanowiący spuściznę kolonialną wysoki poziom zależności politycznej i gospodarczej od dawnej metropolii; warunkowana ograniczonym dostępem do zasobów ludzkich, materiałowych i finansowych niska efektywność instytucji publicznych; nadmierna elastyczność rozwiązań ustrojowych i niestabilność systemu partyjnego; wysoki poziom zależności od zewnętrznych źródeł finansowania; a nawet niejedno-znaczność statusu prawnomiędzynarodowego. To (niepełne) wyliczenie wyraźnie wskazuje, że badanie sytuacji społecznej, gospodarczej i politycznej Wysp Cooka może stanowić (i istotnie stanowiło) pasjonującą przygodę naukową, prowadzącą niekiedy do całkiem zaskakujących (a tym samym odkrywczych) wniosków.

Spis treści:

Wstęp  /7

Wykaz skrótów  /11

Rozdział 1. Warunki geograficzno-przyrodnicze (Sandra Żak)  /15

Rozdział 2. Historia Wysp Cooka (Przemysław Biskup, Emilia Wikło)  /41

Rozdział 3. Ludność według cech demograficznych (Bartłomiej H. Toszek, Magdalena Gierszyńska)  /63

Rozdział 4. Kultura i obyczaje rdzennych mieszkańców (Marta Murawska)  /87

Rozdział 5. Kulturowe dziedzictwo materialne (Marta Murawska)  /107

Rozdział 6. Sport w życiu społeczności Wysp Cooka (Tomasz Czapiewski, Nikola Rozworska)  /129

Rozdział 7. System gospodarczy (Arkadiusz Malkowski, Dominika Borowska)  /155

Rozdział 8. System polityczny: zasady konstytucyjne i praktyka ustrojowa (Małgorzata Kaczorowska)  /189

Rozdział 9. Krajowy system praw i wolności człowieka ((Bartłomiej H. Toszek)  /215

Rozdział 10. Wyspy Cooka w międzynarodowym systemie praw i wolności człowieka (Bartłomiej H. Toszek)  /243

Rozdział 11. Partie polityczne i wybory (Łukasz Tomczak, Gabriela Głowińska)  /267

Rozdział 12. Status prawnomiędzynarodowy. Stosunki międzynarodowe (Bartłomiej H. Toszek)  /293

Rozdział 13. Stosunki z Unią Europejską (Joanna Iwancz)  /327

Rozdział 14. Symbole narodowe (Bartłomiej H. Toszek)   /349

Bibliografia /371

Wykaz tabel /397

Wykaz rycin  /398