Wojskowość Słowian Połabskich Tom I i II - komplet

Wojskowość Słowian Połabskich Tom I

Autor: Paweł Babij

Rok wydania: tom I – 2017, tom II - 2021

Ilość stron: tom I – 335, tom II  - 630

Oprawa: miękka

Format:  17,0 cm x 24,0 cm

Seria: Wrocławskie Studia z Historii Wojskowości VIII

 

 

Spis treści:

Wstęp /9

Ramy chronologiczne /13

Ramy terytorialne /16

Uwagi edytorskie /19

ROZDZIAŁ I. STAN BADAŃ I CHARAKTERYSTYKA ŹRÓDEŁ /21

Stan badań nad wczesnośredniowieczną Słowiańszczyzną Połabską /21

Słowiańszczyzna Połabska w kontekście badań nad historią wojskowości Słowian Zachodnich we wczesnym średniowieczu /25

Źródła pisane /34

Dzieje saskie Widukinda z Korbei /34

Kronika Thietmara /43

Dzieje Kościoła hamburskiego Adama z Bremy /48

Kronika Słowian Helmolda /52

Dzieje Duńczyków Saxa Gramatyka /56

Inne źródła pisane /60

Źródła archeologiczne /64

Zabytki ruchome: elementy uzbrojenia i oporządzenia indywidualnego oraz rzędu końskiego /68

Zabytki nieruchome: pozostałości fortyfikacji i umocnień /69

Wraki jednostek pływających /69

Pozostałe /70

ROZDZIAŁ II. TŁO HISTORYCZNO-GEOGRAFICZNE /71

Rozmieszczenie i charakterystyka osadnictwa na tle warunków naturalnych /71

Plemiona Słowian Połabskich, ich siła i położenie /80

Plemiona obodrzyckie /81

Wagrowie /81

Połabianie /83

Obodrzyce właściwi /84

Warnowie /86

Plemiona lucickie /86

Chyżanie /87

Czrezpienianie /87

Tolężanie /88

Redarowie /89

Pozostałe plemiona /91

Ranowie /91

Mieszkańcy dorzecza Piany i Wolinianie /92

Wkrzanie /93

Rzeczanie /95

Morzyce /96

Linianie /96

Nieletycy (Brzeżanie) /98

Doszanie /99

Zamczyce /99

Hawelanie (Stodoranie) /99

Szprewianie i plemiona pomniejsze /100

ROZDZIAŁ III. HISTORIA POLITYCZNO-MILITARNA SŁOWIAN POŁABSKICH /101

Epoka karolińska. Od wyprawy Karola Wielkiego przeciwko Wieletom do kryzysu 2. poł. IX w. /101

Wyprawa na gród Drogowita w 789 r. a zasięg terytorialny władztw Obodrzyców i Wieletów /101

Władcy obodrzyccy w walce przeciwko Sasom, Duńczykom i Wieletom /110

Rex Abodritorum? Tytulatura władców i charakter połabskich organizacji politycznych /115

Obodrzyce wobec wschodniej polityki Franków /117

Rozpad ponadplemiennych organizacji politycznych na Połabiu /120

Walka z ekspansją ottońską. Od wojen z Henrykiem I do zwycięstw końca X w. /122

Reforma wojskowa Henryka I /122

Pierwszy i nietrwały podbój Połabszczyzny /127

Od śmierci Henryka I do bitwy nad Raxą /129

Zależność trybutarna i konsolidacja polityczna połabskich plemion /131

Skupieni wokół Redarów. Zrzucenie obcej zwierzchności w 983 r. /137

Główne kierunki działań połabskich organizacji politycznych po odzyskaniu niezależności /138

Czasy świetności. Od sojuszu z Henrykiem II do rozpadu Związku Lucickiego /144

Sojusz Luciców z Henrykiem II /144

Droga Obodrzyców. Wariant chrześcijański /147

Wariant pogański. Związek Lucicki wobec nowych wyzwań /148

Polityka władców obodrzyckich w 1. poł. XI w. /151

Zerwanie pokoju z cesarstwem i bitwa pod Przesławą /152

Długi zmierzch słowiańskiego Połabia /154

Wojna domowa w Związku Lucickim i jej konsekwencje /154

Droga Obodrzyców. Wariant pogański /158

Wszyscy przeciwko wszystkim. Sytuacja na Połabiu w początkach XII w. /161

Problem wewnętrznej słabości słowiańskich organizacji politycznych /162

Rozpad państwa Henryka Gotszalkowica /164

Albrecht Niedźwiedź i Henryk Lew. Podbój pomniejszych plemion /166

Od powstrzymania krucjaty do bitwy pod Verchen /169

Ostatni bastion. Arkona /171

Dzieje polityczno-militarne słowiańskiego Połabia. Podsumowanie /176

Świat karoliński i jego rozpad /176

Konsolidacja w obliczu niebezpieczeństwa /177

Pomiędzy cesarstwem a Danią /177

Problem niestabilności /179

Rację miał Ibrahim /181

Cztery etapy. Cykl wzrostu i upadku /181

Cztery główne obszary walk o Połabszczyznę /182

ROZDZIAŁ IV. ORGANIZACJA MILITARNA SPOŁECZEŃSTWA /185

Zebranie i analiza materiału porównawczego /186

Drużyna i pospolite ruszenie, czyli państwo pierwszych Piastów /186

Pomorze /191

Piechota czy jazda? /192

Drużyna czy pospolite ruszenie? /195

Problem interpretacji liczb podawanych w źródłach /199

Siły lądowe i morskie pod dowództwem księcia /203

Pospolite ruszenie w dwóch różnych odsłonach: powszechnej i wybranieckiej /207

Monarchia karolińska i jej sukcesor na wschodzie /210

Dania /223

Organizacja militarna społeczeństwa na wczesno średniowiecznym Połabiu /228

Od dominacji pospolitego ruszenia do konnej drużyny /229

Finansowanie drużyn /234

Rola najemników /236

Drużyna Mściwoja w Italii. Wojsko podarowane? /236

Wojska Związku Lucickiego /239

Gotszalk i jego ludzie. Kim byli drużynnicy? / 250

Koszty prowadzenia wojny /252

Drużyna i pospolite ruszenie. Rekrutacja, utrzymanie i organizacja terytorialna /254

Milites electi. Doborowe oddziały w starciu z motłochem /256

Wojsko w szyku marszowym. Struktura siłzbrojnych Henryka Gotszalkowica /258

Mobilizacja oddziałów i obce posiłki /262

Organizacja floty /263

Drużyny świątynne i ich finansowanie /265

Podsumowanie /271

Pospolite ruszenie /271

Drużyna /274

Oddziały najemne /277

Warianty mieszane / 278

Mobilizacja i koncentracja wojsk /280

Liczebność sił zbrojnych /282

Organizacja floty /284

Lokalne różnice i obcy wpływ na organizację militarną społeczności słowiańskiego Połabia /284

Wykaz skrótów /289

Bibliografia /293

Indeks nazw geograficznych i etnicznych /321

Indeks osób /326

Zusammenfassung /332

 

 

Wojskowość Słowian Połabskich Tom II

 

"[...] Dzięki bogatemu materiałowi źródłowemu sztukę wojenną Słowian Połabskich można analizować w trzech podstawowych ujęciach. Po pierwsze są to wszelkie działania na lądzie, wliczając  walne bitwy, starcia o mniejszych rozmiarach i drobne potyczki, wojnę podjazdową i wyprawy łupieżcze. Wyjątkiem pośród tych działań i jednocześnie drugim rozpatrywanym osobno problemem są wszelkie akcje podejmowane w związku z obleganiem i obroną grodów. Nierzadko bywają one punktem kulminacyjnym narracji źródłowej o wojnie, celem i uwieńczeniem wszystkich działań zbrojnych, któremu kronikarze poświęcali najwięcej uwagi. Warto pójść zatem ich śladem  i omówić je osobno, tym bardziej, że sztuka oblężnicza zajmowała centralne miejsce w ówczesnej wojskowości i sama w sobie jest bardzo rozległym tematem..."

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wstęp /9

I. Technika wojskowa  /11

Uzbrojenie i oporządzenie indywidualne  /14

Uzbrojenie zaczepne /16

Uzbrojenie ochronne  /103

Ubiór i oporządzenie indywidualne  /129

Oporządzenie jeździeckie  /147

Uzbrojenie zespołowe /173

Fortyfikacje  /181

Morska technika wojskowa  /207

II. Bitwy, potyczki, zagony. Działania wojenne na lądzie /221

Od Święciny do Raxy  /222

Bitwa nad Święciną  /222

Starcia na pograniczu w początkach IX w.  /225

Zdrada i skrytobójstwo po raz pierwszy  /227

Wspólna wyprawa Franków, Obodrzyców i Sasów  /230

Bitwa pod Łączynem  /231

Potyczki w cieniu grodów  /242

Bitwa nad Raxą  /246

Od bitwy Wolinian z Mieszkiem do walk Ranów przeciwko Waldemarowi  /259

Wichman i Wolinianie przeciwko Mieszkowi  /259

Bitwa w Białoziemiu  /263

Starcia wokół pogranicznych grodów, X/XI w.  /265

Wojny z Bolesławem Chrobrym /267

Najazd Kanuta Wielkiego  /260

Walki na pograniczu. Pojedynek  /270

Bitwa pod Hedeby  /271

Bitwa pod Przesławą  /279

Zimą w kraju Luciców  /281

Zdrada i skrytobójstwo po raz drugi  /283

Bitwa pod Śmiłowem  /284

Wypad Mściwoja na Linian  /287

Henryk Gotszalkowic kontra Niels, król Danii  /289

W trudnym terenie. Zagony łupieżcze z początków XII w.  /293

Wyprawy Henryka Gotszalkowica na Rugię  /294

Wojna na wyniszczenie. Walki o Wagrię  /301

Bitwa na półwyspie Wittow  /302

Bitwa pod Wierchami  /307

Epilog. Bitwa na półwyspie Zudar  /314

Taktyka działań na lądzie: podsumowanie /316

III. Obleganie i obrona grodów  /325

Brenna i Gana  /326

Wichman i Słowianie Połabscy jako zdobywcy i obrońcy grodów /327

Hawelberg i Brenna  /330

Słowianie pod Arneburgiem  /332

Lucice przeciwko grodom Chrobrego i Obodrzyców  /334

Gród Płonia jako pułapka  /336

Zimowe oblężenie Brenny przez margrabiego Udona  /340

Walka o panowanie nad Wagrią: Płonia i Segeberg  /340

Pierwsze ostrzeżenie. Arkona, 1136 r.  /343

Lubeka, Segeberg. Utyń. Niklot uprzedza krzyżowców  /346

Niklot jako obrońca. Walki pod Dubinem  /349

Długie oblężenie Brenny przez Albrechta Niedźwiedzia  /351

Taktyka spalonej ziemi i wojna podjazdowa. Ostatnia walka Niklota  /352

Nowatorskie metody? Oblężenie Orla przez Henryka Lwa w 1163 r.  /355

Mechlin, Iłów, Kuczyn i Małachów. Ostatnia kampania Przybysława, 1164 r.  /361

Duńczycy kontra Wołogoszcz  /364

Zwycięstwo obrońców Arkony  /365

Arkona: ostatnia walka  /367

Epilog. Gród Chocimira  /378

Taktyka oblegania i obrony grodów. Podsumowanie  /389

IV. Działania wojenne na morzu i współdziałanie floty z siłami lądowymi  /397

Wyprawa na Eselfelth  /397

Bitwa trzech królów w Oresundzie  /398

Lucice na rzekach i morzach  /401

Walka z Egilem Krwawym  /402

Powrót Gotszalkowica  /402

Napad Ranów na Starą Lubekę  /403

Zdobycie Starej Lubeki przez Wagrów  /406

Współpraca konnicy i floty podczas kampanii Niklota  /407

Rugijscy sojusznicy knezia Obodzyców  /411

Najazd na Roskilde  /413

Starcie pod Borslunde  /418

Złupienie Arhus  /419

Rugia celem odwetu. Opis bitwy morskiej  /420

Flota w działaniach obronnych na półwyspie Wittow  /423

Walki w ujściu Warnawy  /424

Epilog. Esbern kontra słowiańscy piraci  /426

Taktyka działań floty i jej współpraca z oddziałami lądowymi. Podsumowanie  /428

Zakończenie. Pomiędzy Skandynawią, Niemcami i Polską. Naturalne i polityczne uwarunkowania wojskowości Słowian Połabskich  /433

Połabska technika wojskowa  /436

Działania na lądzie: zagony, zasadzki i bitwy w otwartym polu  /440

Sztuka zdobywania i obrony grodów  /443

Wykorzystanie floty w działaniach wojennych  /445

Przemiany i odmiany połabskiej wojskowości  /446

Wnioski  /449

Aneks  /455

Wykaz skrótów  /571

Bibliografia  /575

Indeks nazw geograficznych i etnicznych  /603

Indeks osób  /617

Zusammenfassung  /627