Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generałowie, adiutanci, sztaby

Czwarty już tytuł z serii Wojsko Księstwa Warszawskiego. Jest to nowe, kompleksowe opracowanie tematu zwierzchnictwa nad armią Księstwa Warszawskiego, oparte m.in. na niewykorzystanych dotychczas krajowych i zagranicznych źródłach archiwalnych. Książka zawiera obszerny opis zagadnień takich jak zmiany w strukturze zarządzania armią, urzędników KW związanych z wojskiem, ale również służby zdrowia i duszpasterzy posługujący tamtejszym formacjom wojska. W tekście znalazły się również schematy organizacyjne naczelnych urzędów wojskowych oraz pułków piechoty i kawalerii. Osobny nowatorski rozdział został poświęcony falerystyce tamtego okresu dziejów, dotąd znany zainteresowanym w znikomym zakresie. Obok popularnych orderów – Virtuti Militari i Legii Honorowej – czytelnik zobaczy na kolorowych tablicach i przeczyta o dalszych 10 orderach (Order Orła Białego, Order Królewski Obojga Sycylii, Order Królewski Hiszpanii, Order Korony Westfalskiej, Order Korony Żelaznej, Order Świętego Stanisława, Order Lwa Palatyńskiego, Order Wojskowy Maksymiliana Józefa, Cesarski Order Zjednoczenia, Order Świętego Huberta), jakie nosili na swych mundurach polscy generałowie i adiutanci tamtej epoki.

Zamieszczone w albumie dwie tabele zawierają bliższe dane o nominacjach na poszczególne stopnie i odznaczeniach zarówno generałów Księstwa, jak również polskich wyższych oficerów służących w obcych armiach (na żołdzie francuskim i włoskim).

Nowe, kolorowe plansze autorstwa Ryszarda Morawskiego przedstawiają księcia Józefa Poniatowskiego i 28 innych generałów w różnych mundurach, jakie mieli do swej dyspozycji wysocy rangą oficerowie w czasie istnienia Księstwa Warszawskiego. Inne tablice pokazują postacie oficerów, adiutantów i urzędników zatrudnionych w sztabach oraz w Ministerium Wojny. Osiem plansz szczegółowych przybliża nam wygląd poszczególnych części ich umundurowania i wyposażenia. Pozostałych kilkanaście tablic szczegółowych dotyczy orderów i sprzętu medycznego.

Także ten tom został opracowany graficznie przez malarza Ryszarda Morawskiego. Jego autorstwa są również inicjały. Natomiast rysunki na końcu rozdziałów oraz wyklejkę wykonał Andrzej Rekść-Raubo.

Osoby interesujące się mundurami epoki napoleońskiej pamiętają zapewne wydane w 1996 r. przez Bellonę pierwsze opracowanie tego tematu zilustrowane przez Ryszarda Morawskiego: Wojsko Księstwa Warszawskiego. Generalicja i sztaby. Tamten tom zawierał 42 kolorowe tablice i 179 stron druku. Obecnie proponowane przez nas opracowanie to 96 kolorowych nowych plansz tego malarza oraz zupełnie nowy tekst (objętość książki – 328 stron) trzech znakomitych autorów: Andrzeja Dusiewicza, Tadeusza Jeziorowskiego i zmarłego w czasie pracy nad zbieraniem materiału Andrzeja Nieuważnego.
Wykorzystanie nowych źródeł, uwzględnienie dotąd nie poruszanej tematyki, systematyzacja wiedzy w postaci schematów i powiększonych tabel rozróżniających generałów na tych, którzy byli na żołdzie Księstwa Warszawskiego i tych, którzy mianowani byli i służyli w obcych armiach, to atuty naszej publikacji, która porządkuje informacje i rozlicza się z wcześniejszymi błędami.

Spis treści:

MŁODA ARMIA (1806–1807) /5
Trzy legie /5
Pierwsze nominacje generalskie. Dyrekcja Wojny /11
Chrzest bojowy na Pomorzu /16

W MINISTERSTWIE, SZTABACH I GARNIZONACH (1807–1809) /18
Ministerium Wojny /18
Sztab Generalny i inspektorzy /21
Adiutanci /24
Nowi generałowie /27
Reorganizacja legii /30

WOJNA Z AUSTRIĄ I ROZBUDOWA ARMII (1809-1812) /34
Od Raszyna do Krakowa /34
Reorganizacja armii i dalsze nominacje /37
Przygotowania do „drugiej wojny polskiej” /43
W służbie eskulapa  /45
W V Korpusie i w Wielkiej Armii  /47

Z SZABLĄ I BAGNETEM W BÓJ (1812-1814)  /53
Od Miru do Berezyny /53
Zbrojny feniks  /59
Najwierniejszy sojusznik  /68
Garść refleksji /69
ARMII ŚWIETNOŚĆ ZEWNĘTRZNA /71
Generalskie wężyki /71
Akselbanty adiutantów /75
W sztabie i Ministerium Wojny /77

ORDERY GENERAŁÓW I ADIUTANTÓW (Tadeusz Jeziorowski) /82
Ordery polskie /82
Dekoracje napoleońskie /87

TABELE – generałowie Księstwa Warszawskiego i w obcej służbie /97

TABLICE /101

Bibliografia /292

Indeks nazwisk  /299
 
Résumé  /303
 
Summary  /310
 
Zusammenfassung  /318