Wojna polsko-rosyjska 1792 r.

Autor: Adam Wolański

Rok wydania: 1996

Liczba stron: 735 + 35 ilustracje

Okładka: twarda z obwolutą

Format: 18,00 cm x 24,00 cm

Seria: O wolność i niepodległość

Uwagi - książka używana, okładka z zatarciami i pożółknięciami, brzegi stron lekko zabrudzone, w książce znajdują się adnotacje ołówkiem

 

Problematyka wojenna okresu Targowicy należy do przypominanych stale, jednak przede wszystkim w aspekcie wydarzeń politycznych.

Opracowanie Adama Wolańskiego tylko we wstępie podejmuje wątek polityczny, w sposób charakterystyczny dla większości badaczy dziejów drugiej połowy XVIII wieku: tonem emocjonalnym, płynącym z wielkiego zaangażowania patriotycznego. Dążeniem Autora było jednak przede wszystkim odtworzenie toku działań wojennych dzień po dniu od wkroczenia wojsk rosyjskich na ziemie Rzeczypospolitej do dymisji dowódców, którzy nie mogąc pogodzić się z kapitulacją wobec Targowicy zrezygnowali z dalszej służby w wojskach Rzeczypospolitej.

Dzieło należące go klasycznego kanonu historiografii polskiej jest także przykładem klasycznej metody narracyjnej: Autor opowiada zebrane przez siebie fakty ilustrujące je obszernymi fragmentami źródeł. Dzięki takiej metodzie tok wykładu jest płynny, barwny przez dobór plastycznych opisów biegu wydarzeń, świetnie się czyta.

Do czasu podjęcia nowych studiów nad przebiegiem wojny rozprawa Wolańskiego pozostaje najpełniejszą relacją o zmaganiach polskich korpusów wiosną i latem 1792 r.

Książka wydana po raz pierwszy ponad 70 lat temu należy do białych kruków.

Spis treści:

Przedmowa do obecnego wydania  /5

Kampania koronna

Wstęp  /17

Rozdział I  /22

Wykaz sił rosyjskich i plan Pistora  /22

Rozproszenie sił polskich. Kościuszko i książę Józef Poniatowski  /29

Wykaz sił polskich  /39

Rozporządzenia Komisji Wojskowej  /44

Rada wojenna w Warszawie  /50

Rozstawienie wojsk nad granicą  /53

Pierwsza linia: Grochowski w Czerniejowicach   /53

Zawisza w Bałcie  /54

Major Poniatowski w Szpole  /55

Lubowidzki w Kaniowie  /56

Piotrowski w Pawłoczy  /57

Druga linia   /59

Trzecia linia   /61

Nowy podział wojska na trzy dywizje  /64

Dywizja Kościuszki  /64

Dywizja Wielhorskiego  /67

Dywizja księcia Józefa   /69

Wkraczanie Rosjan  /70

Pod Mohylowem (Kutuzow)  /70

Pod Kośnicą (Dunin)  /71

Pod Bohopolem (Derfelden)  /71

W Motowidłówce (Lewanidow)   /72

Rozdział II   /73

Rozporządzenie Wielhorskiego  /74

Utarczka Grochowskiego pod Serbami  /74

Cofnięcie się Grochowskiego do Tomaszpola  /76

Utarczka Golejewskiego   /77

Nieposłuszeństwo Dzierżka  /77

Wielhorski w Tulczynie  /78

Wielhorski w Kopijówce  /80

Agitacja Złotnickiego   /81

Wymiana listów między Złotnickim a Perekładowskim  /82

Wielhorski na odchodnym z Kopijówki  /85

Potyczka Golejewskiego i urata Mórafy. Relacja Kwaśniewskiego  /87

List księcia Józefa do Kachowskiego  /91

Spóźniona odsiecz Mokronowskiego  /91

Wielhorski pod Pikowem. Ogólna koncentracja  /92

Ruchy Kościuszki  /93

Piotrowski i Lubowidzki na obserwacyjnym stanowisku  /96

Kościuszko pod Janowem  /99

Ruchy księcia Józefa  /99

Wywożenie zapasów i rekwizytów  /101

Posiłki  /102

Sierakowski zaczyna fortyfikować Połonne  /103

Objawy życzliwości i ofiarności   /104

Streszczenie  /107

Rozdział III   /108

Wejście do Lubaru i obozowanie  /108

Zabieranie nadwornych wojsk i ściąganie materiału wojennego prywatnego i rządowego  /110

Major Poniatowski formuje pułk kozacki  /115

Przerzynające się posterunki nadgraniczne  /116

Czynności w Połonnem  /117

Kasa wojskowa  /118

Garnizon Połonnego  /120

Agitacja Targowiczan i uniwersał Rzewuskiego  /120

Odpowiedź księcia Józefa  /122

Obóz rosyjski w Winnicy  /123

Czynności Złotnickiego  /123

Podjazd Perekładowskiego do Międzyboża  /126

Podjazd pułkownika Poniatowskiego i utarczka podjazdu Zwizdy pod Motowiłówką   /127

Utarczka podjazdu Perekładowskiego pod Nową Sieniawką  /128

Szczęsny Potocki i jego wjazd do Tulczyna  /129

Humańska szlachta zmuszona do konfederacji i jej protest  /132

Bale Branieckiego  /134

Obóz Derfeldena w Pohrebyszczach  /134

Oddział Lewanidowa w Owruczu  /135

Posuwanie się Lewanidowa. Podjazdy Piotrowskiego  /137

Utarczka podjazdu Lubowidzkiego przy burakowskich karczmach  /138

Podjazd Kośmińskiego i strata bagażu pod Raczkami  /139

Akt nadawczy Chojeckiego  /140

Bezczynności księcia Józefa pod Lubarem  /141

Ruchy Rosjan  /143

Kachowski w Nowym Konstantynowie  /144

Wywożenie składów Połonnego i stan jego obrony  /145

Podjazd Wielhorskiego i ks. Józefa, utarczka i rekonesans pod Wiszniopolem  /146

Lewanidow w Miropolu, Kościuszko w Czartoryi  /148

Niepomyślne spotkanie Wielhorskiego pod Boruszkowcami  /149

Wejście całej armii do Połonnego   /155

Rozdział IV  /157

Armia polska pod Połonnem   /159

Wejście do Szepetówki   /160

Przyjście Trokina i Markowa do Zieleniec  /162

Przyjście księcia Józefa  /164

Atak jazdy na praw skrzydło  /167

Zachowanie się Czapskiego  /168

Działania środkowe  /169

Działania na lewym skrzydle  /172

Ruchy ariegardy  /173

Ocena bitwy pod Zieleńcami, drobne o niej szczegóły  /173

Odesłanie królowi zdobytego sztandaru   /177

Stan dywizji wołyńsko-podolskiej  /178

Wymarsz księcia Józefa do Ostroga, księcia Michała do Kuniowa  /190

Propozycja zawieszenia broni  /192

Ruchy wojsk rosyjskich  /196

Książę Józef zabezpiecza prawe skrzydło w Międzyrzeczu  /197

Książę Józef zabezpiecza lewe skrzydło w Chorowie  /199

Przysposabianie ładunków i czynności w Dubnie  /200

Pozycja Ostroga i dwudniowa kanonada  /203

Pochód do Dubna  /209

Pobyt w Dubnie  /212

Amunicja dubieńska i warszawska  /213

Książę Michał Lubomirski  /215

Wywożenie kasy  /217

Wywożenie amunicji  /218

Wywożenie lazaretów  /219

Zamysł ruchawki na Podolu  /221

Pochód księcia Józefa do Włodzimierza  /227

Pochód Kachowskiego do Włodziemierza  /229

Utarczka Kachowskiego z Kościuszką pod Włodzimierzem  /229

Wojska wchodzą do Dubienki  /232

Utarczka księcia Michała z Kachowskim pod Dubnikami i Włodzimierzem  /232

Książę Michał w Dubience dostaje dymisję  /236

Rozdział V  /238

Koncentracja w Dubience i pozycja Bugu  /238

Książę Józef w Dorohusku. Wielhorski w Świerżu  /239

Wieści o Rosjanach  /241

Zmiana stanowisk: Kościuszko pod Uchanką  /243

Wielhorski w Siedliszczu  /245

Przybyszewski naprzeciw Opalina  /247

Krasicki w Okopach  /248

Książę Józef w Świerżu  /251

Odmienny pogląd Kościuszki na obronę Bugu i nieporozumienie z księciem Józefem  /253

Nieprzyjęty plan bitwy  /259

Żywność i furaż  /261

Amunicja i dobrowolne ofiary  /264

Szpital  /266

Kasa  /266

Remont koni  /267

Kompletowanie kozackiego pułku  /268

Zbiegostwo  /268

Przegląd polskich stanowisk w przededniu walki  /268

Ruchy Rosjan  /273

Kachowski przechodzi Bug pod Dubienką  /276

Cofnięcie się Wielohorskiego bez wystrzału  /278

Manewry Lewanidowa pod Opalinem i ustąpienie Przybyszewskiego /279

Walka z Tormasowem pod Bereźcami, zakończona wyparciem Grochowskiego i Krasickiego  /280

Kachowski z podjazdem przed bitwą pod Dubienką  /284

Podjazd polski. Rosjanie próbują słabego ataku  /284

Wymiana pism między Kościuszką i księciem Józefem  /285

Szyk bojowy Kościuszki  /287

Pochód Kachowskiego i Dunina  /288

Szyk bojowy rosyjski  /289

Bitwa pod Dubienką. Początkowe działania artylerii  /290

Ataki piechoty rosyjskiej  /291

Szarże jazdy z obejściem przez kordon  /292

Ucieczka brygady Biernackiego  /294

Odwrót do Kumowa  /295

Obustronne straty  /296

Rozdział VI  /298

Armia polska w Kumowie i Chełmie  /298

Fałszywa wieść o przejściu Kachowskiego przez Galicję  /299

Dalsze plany księcia Józefa; możebność wzmocnienia sił i rozbicia Kachowskiego  /300

Amunicja  /303

Kasa  /304

Szpital  /305

Intendentura  /305

Budowa mostu na Wiśle w Puławach  /306

Pochód armii polskiej do Kurowa  /307

Ówczesne położenie księcia Józefa, względnie pomyślne  /308

Prywatna wiadomość o przejściu króla do Targowicy  /310

Wieść urzędowa o zawieszeniu broni. Wielkie wrażenie wśród wojska  /313

Zbiorowe żądanie dymisji  /315

Zamiar porwania króla w celu dalszej wojny  /322

Ostatnia walka pod Markuszewem  /323

Widzenie się księcia Józefa z Kachowskim  /324

Kasa   /325

Amunicja  /326

Szpital  /326

Konie „marudne”  /327

Polska armia w drodze do Kozienic  /328

Porządkowanie armii  /329

Okólne listy Szczęsnego do wojskowych  /333

Nowa dyslokacja wojska  /335

O Tatarach zbiegłych do Polski  /338

Odjazd księcia Józefa, pożegnanie z armią, adres wojskowych i medal  /341

Kampania litewska

Rozdział I  /349

Liczebne siły Rosjan i plan Hermana  /349

Misja polityczna Kreczetnikowa  /354

Gotowość bojowa rosyjska  /365

Wojsko litewskie  /369

Posiłki z Korony  /384

Podział wojska na dwie dywizje i bezładne rozproszenie  /389

Książę Ludwik Wirtemberg wodzem naczelnym  /400 

Rozdział II  /407

Wejście Rosjan i spokojne posuwanie się w głąb kraju. Połocki korpus Kossakowskiego i konfederacja połocka  /407

Korpus dynaburski Dołgorukowa, utarczka pod Opsą i konfederacja brasławska  /415

Tołoczyński korpus Mellina i konfederacja orszańska  /420

Rohaczewski korpus Fersena  /428

Bezczynność i usunięcie Wirtemberga  /431

Ujawnienie zdrady Wirtemberga  /446 

Rozdział III  /458

Judycki wodzem naczelnym. Dobry nastrój ducha. Obóz pod Świerżnem  /458

Bitwa pod Mirem  /470

Dalsze ruchy Mellina i północnych korpusów. Utrata Wilna i Kowna. Przysięga kowieńska  /495

Działania Fersena, zajęcie Nieświeża i Słonima  /514

Judycka w Grodnie, przestaje być wodzem  /522 

Rozdział IV  /532

Konfederacja generalna litewska. Akt wileński, targowicki, grodzieński  /532

Pochód na Grodno kolumn rosyjskich. Początkowe czynności Zabiełły  /554

Ruch zaczepny Zabiełły i utrata Grodna  /568

Rozdział V  /576

Utarczka Wedelstedta z Łanskojem pod Zelwą  /576

Odwrót Zabiełły spod Izabelina do Mścibowa  /583

Położenie Zabiełły. Ruchy Rosjan i utarczka pod Mścibowem  /592

Odwrót z Jałówki do Płosków i Bielska. Utarczka pod Wojszkami. Wymarsz Byszewskiego spod Pragi  /601

Nieudana partyzantka. Odwrót Zabiełłów do Granna i Brześcia. Ruchy Rosjan  /621

Rozdział VI  /635

Bitwa Szymona Zabiełły z Fersenem pod Brześciem  /635

Czynności w Krzemieniu. Pochodzenie Rosjan do Bugu pod Grannem  /657

Utarczki pod Grannem. Bitwa pod Krzemieniem  /664

Dalsze przesuwanie wojsk obustronnych. Zawieszenie broni  /675

Końcowe czynności. Połączenie konfederacji koronnej z litewską w Brześciu  /686

Indeks osobowy /705