Wielmożni panowie i czcigodne panie. Renesansowe nagrobki figuralne na Górnym Śląsku

Autor: Sylwia Krzemińka-Szołtysek

Rok wydania: 2017

Ilość stron: 349

Oprawa: miękka

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Opracowanie przedstawia efekt prekursorskich badań nad renesansowymi nagrobkami figuralnymi na obszarze historycznego Górnego Śląska, będącymi ważnym świadectwem kultury pogrzebowej tego europejskiego regionu i dokumentującymi zarazem rozwój górnośląskiej rzeźby doby renesansu i manieryzmu.

Nagrobki figuralne zamawiali przede wszystkim przedstawiciele szlachty i duchowieństwa, rzadziej mieszczaństwa. Schemat kompozycyjny tych nagrobków podlegał pewnym regułom, opartym na tradycji średniowiecznej i rozwijanym w dobie nowożytnej. Śląskie całopostaciowe nagrobki są charakterystycznym typem pomnika nagrobnego zamawianego przez fundatorów protestanckich. Na Górnym Śląsku jednak, poza kilkoma przypadkami, trudno jednoznacznie określić przynależność konfesyjną fundatorów.

Mimo że terenem badań jest historyczny Górny Śląsk, praca zawiera też liczne odniesienia do podobnych zabytków z Dolnego Śląska, Wielkopolski oraz Czech i Niemiec.

Spis treści:

Tom I. Tekst  /9

1. Uwagi wstępne  /11

1.1. Przedmiot i cel pracy  /13

1.2. Stan badań  /14

2. Typologia nagrobków figuralnych  /21

2.1. Typy przedstawieniowe postaci męskich, kobiecych i dziecięcych  /24

2.2. Heraldyka  /31

2.3. Inskrypcje  /34

2.4. Ornament  /36

2.5. Wybrane wzorce ikonograficzne  /38

3. Dzieła i twórcy  /43

3.1. Rozmieszczenie nagrobków  /45

3.2. Problem autorstwa  /46

3.2.1. Dzieła z l. czterdziestych, pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XVI w. Naśladowca Mistrza H i Mistrz Nagrobków Bohdanowskich  /47

3.2.2. Dzieła z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XVI w. Rzeźbiarz z kręgu Mistrza H. i Mistrz Nagrobków w Sedlnicach  /53

3.2.3. Mistrz Nagrobka Lessoty a Mistrz Nagrobka Redernów  /57

3.2.4. Mistrz Nagrobka Dluhomila i jego warsztat  /65

3.2.5. Mistrz Par Małżeńskich, Mistrz Nagrobka Christofa Bibritsch w Mikulovicach i rzeźbiarz z kręgu Mistrza Fundacji Sitscha  /74

3.2.6. Dzieła innych mistrzów śląskich z l. dziewięćdziesiątych XVI w. i 1. poło XVII w. Naśladowca Nagrobków Dziecięcych Caspara Bergera, Mistrz Nagrobka Sebottendorfa w Witowicach, Mistrz Nagrobka Evy Elbeln w Naczęsławicah (Monogramista: A.G.?)   i Mistrz Wczesnych Epitafiów Małżowinowych  /78

3.2.7. Twórczość warsztatów lokalnych z pierwszej połowy XVII w.  /85

3.2.8. Płyta nagrobna Ruczkego w Cieszynie  /88

3.3. Materiał rzeźbiarski nagrobków  /89

4. Treści i funkcje nagrobków figuralnych  /95

4.1. Wymowa ideowa nagrobków  /97

4.2. Fundatorzy pomników nagrobnych  /105

Podsumowanie  /109

Tom II. Katalog  /113

Wstęp  /123

Zestawienie płyt nagrobnych według kryterium topograficznego  /125

Tom III. Ilustracje  /235

Spis ilustracji  /237

Część I  /249

Część II  /303

Rysunki  /335

Zusammenfassung  /343