Wenancjusz Fortunat Poezje. Wybór

Przekład, wstęp i objaśnienia: ks. Tadeusz Gacia

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 290

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5cm

Źródła i monografie 470

Uwaga - przetarta, zarysowana okładka, drobne przybrudzenia

Książka zawiera 107 łacińskich wierszy Wenancjusza Fortunata (ok. 530-ok. 600) wraz z ich polskimi przekładami, spośród których 84 nie były dotąd przeze mnie nigdzie publikowane. Jest to wybór reprezentatywny, jeśli się weźmie pod uwagę, że całość lirycznej twórczości poety liczy 250 utworów. Jest takim dlatego, że wiersze te pochodzą ze wszystkich 11 ksiąg Wenancjuszowych Carmina i repre­zentują całe spektrum genologiczne. [...] Żywię przekonanie, że publikacja pozwoli Czytelnikom poznać poezję Fortunata w większym stopniu niż same artykuły naukowe, traktujące z konieczności o kwestiach szczegó­łowych. Mam też nadzieję, że lektura zachęci Czytelników do zaintere­sowania się całą twórczością tego jedynego łacińskiego poety żyjącego na przełomie antyku i średniowiecza - poety, który podtrzymywał rzymską kulturę i przedłużał trwanie literackiego języka Zachodu, a także przyniósł nam [...] nowe spojrzenie na tych, którzy jawili się dawniej jako barbarzyńcy. Na tym bowiem polega przede wszystkim wkład Fortunata w kształtowanie się społeczności nazwanej potem średniowieczną Christianitas.

(Z Przedmowy)

Spis treści:

Przedmowa /5

Wstęp  /9

1. Życie i twórczość Wenancjusza Fortunata  /9

2. O studiach nad Fortunatem i przekładach jego poezji   /22

3. O niniejszym przekładzie  /27

4. Schematy prozodyczne metrów używanych przez Wenancjusza Fortunata  /32

WENANCJUSZA FORTUNATA POEZJE WYBRANE 

Księga pierwsza

Bazylia św. Szczepana  /35

Bazylika św. Marcina  /35

W celi, gdzie św. Marcin odział ubogiego. Wiersza napisany na prośbę biskupa Grzegorza  /35

Bazylika św. Marcina  /37

Ku czci bazyliki św. Marcina zbudowanej przez Bazylego i Baunegundę  /39

Bazylika św. Wincentego z Garonną  /39

Kielich biskupa Leoncjusza  /41

Do Placydyny  /41

Bissonnum - posiadłość koło Bordeaux  /43

Werego - posiadłość koło Bordeaux  /43

Preignac - posiadłość koło Bordeaux   /45

Księga druga

Krzyż Pański  /47

Ku czci krzyża świętego  /47

Hymn ku czci krzyża świętego  /51

Kościół paryski  /53

Baptysterium mogunckie  /55

Księga trzecia

Do biskupa Feliksa o Wielkanocy  /57

Zamek Nicecjusza nad Mozelą  /63

Inny wiersz  do Wilikusa  /67

Inny wiersz do Wilikusa  /67

Wiersz o namalowanej winnej latorośli wygłoszony przy stole Wilikusa  /67

Wiersz o rybach przy stole Wilikusa   /67

O biskupie Bertrandzie, gdy wziął Fortunata do powozu  /67

Do Feliksa, biskupa Bourges, na temat jego wieżyczki  /69

Do świątobliwego, godnego pochwał za apostolskie działanie, pobożnego i szczególnie miłego w Chrystusie ojca Awita, biskupa, fortunat pokorny   /69

Do opata Paternusa o poprawionym kodeksie  /71

Do archidiakona w Meaux  /71

Do diakona Jana  /73

Księga czwarta

Epitafium Eumeriusza, biskupa Nantes  /75

Epitafium św. Grzegorza, biskupa Langres  /77

Epitafium św. Tetryka, biskupa Langres  /77

Epitafium Gallusa, biskupa Clermont w Owernii /79

Epitafium Ruryków biskupów Limoges  /81

Epitafium Egzocjusza, biskupa Limoges  /83

Epitafium Chalekteryka, biskupa Chartres  /85

Epitafium Chronopiusza biskupa Perigeux  /87

Epitafium Leoncjusza, wcześniejszego biskupa Bordeaux  /89

Epitafium Leoncjusza, następnego biskupa Bordeaux  /91

Epitafium Wiktoriana, opata z klasztoru Asane  /93

Epitafium prezbitera Hilarego  /93

Epitafium prezbitera Serwiliona /95

Księga piąta

Wiersz w rocznicę święceń biskupa Grzegorza wygłoszony przy stole  /97

Do biskupa Grzegorza o owocach i sadzonkach  /97

Do biskupa Grzegorza list polecający wędrowca  /97

Do biskupa Grzegorza wiersz z pozdrowieniami  /99

Do biskupa Grzegorza wiersz na inny temat z pozdrowieniami  /99

Księga szósta

O królu Sigibercie  /101

Także o królu Sigibercie i królowej Brunhildzie  /109

O Bertehildzie  /113

Galswinta  /115

Ogród Ultrogoty  /137

Księga siódma

Do Gogona, gdy Fortuniata poproszono o wiersz w czasie uczty  /141

Także do Gogona  /141

Palatyna, córka Gallusa Wiekiego, biskupa i żona wodza Bodegisiusa  /141

Do prześwietnego Jowinusa, patrycjusza i rządcy Prowascji  /143

Wiersz na inny temat Fortunata do Jowinusa  /145

Komes Berulfus  /153

Do Gunduariusza  /153

Do Flawusa  /155

Do Flawusa i Ewodiusza  /157

Wiersze o misach  /157

Księga ósma

Od siebie do różnych adresatów  /161

Do dziewic   /163

Do pani Radegundy  /165

Do pani Radegundy o fiołkach  /165

Do pani Radegundy o kwiatach na ołtarzu  /167

Do pani Radegundy o przesłanych kwiatach  /167

Do pani Radegundy, gdy znów miała się zamknąć  /169

Do pani Radegundy po jej powrocie   /171

Do biskupa Grzegorza  /171

Do biskupa Grzegorza wiersz z pozdrowieniami  /173

Do biskupa Grzegorza wiersz z pozdrowieniami  /173

Księga dziewiąta

Do Chiloperyka i Fredegundy  /175

Do biskupa Grzegorza zamiast metrum safickiego  /175

Do biskupa Grzegorza /177

Księga dziesiąta

W imię Pana naszego Jezusa Chrystusa początek wiersza o oratorium w Artanne  /185

W imię Pana naszego Jezusa Chrystusa wiersz o kościele w Tours odnowionym przez biskupa Grzegorza  /185

Biskup Platon  /195

Do Armentarii, matki biskupa Grzegorza  /197

Z okazji objęcia przez Sigoalda godności komesa  /197

Obiad u rzecznika  /199

Księga jedenasta

Do pani Radegundy o rocznicy ustanowienia ksieni  /201

Wiersz o darach  /201

Wiersz o kasztanach  /203

Wiersz o mleku  /203

Inny wiersz o mleku /203

Inny wiersz o podarunku  /205

Inny wiersz o śliweczkach /205

Wiersz na temat nieobecności  /205

O swojej uczcie  /205

Wiersz na ten sam temat  /207

Wiersze ułożone podczas uczty  /207

Wiersz na ten sam temat  /207

Wiersz o podarunku  /209

Dodatek

Zagłada Turyngii /211

Do Artchisa  /221

Epitafium Nektariusza  /223

Wiersz na inny temat  /224

Wiersz na inny temat  /225

Wiersz na inny temat  /225

Wiersz na inny temat  /225

Wiersz na inny temat  /227

Wiersz na inny temat  /229

Wiersz na inny temat  /231

Wiersz na inny temat  /231

Wiersz na inny temat  /233

Objaśnienia  /235

Bibliografia  /271