Wczesna epoka żelaza na terenie Polski południowo-wschodniej - Dynamika zmian i relacje kulturowe

Autor: Katarzyna Trybała-Zawiślak

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 404

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 24 cm

Uwaga - przetarta, zarysowana okładka

Autorka monografii pochyliła się (…) nad licznymi, bardzo trudnymi i niekiedy dalekimi od ostatecznego rozstrzygnięcia zagadnieniami. Interesowały ją relacje między kulturami i przemiany w stosunkach kulturowych przebiegające lokalnie bądź obejmujące znacznie szersze obszary. Zjawiska te znacząco wpłynęły na oblicze kulturowe Polski południowo-wschodniej we wczesnej epoce żelaza. W polskim piśmiennictwie archeologicznym brakowało dotąd całościowego potraktowania tej tematyki, tym większa zasługa Autorki, która z rozproszonych, czasami wyrywkowych danych stworzyła spójny obraz tego wycinka pradziejów. Na pewno nie było to zadanie łatwe, gdyż wymagało studiów nad bogatymi i zróżnicowanymi źródłami. Autorka wykazała ich szeroką znajomość, umiejętność interpretacji i wyciągania wniosków. W rezultacie powstało niezwykle ciekawe, wysoce fachowe dzieło (…), polska nauka zyskuje właśnie ważną pracę, która przez lata będzie przewodnikiem dla archeologów i - być może - przedstawicieli innych dyscyplin nauki.
(Z recenzji wydawniczej dr hab. Elżbiety Małgorzaty Kłosińskiej, prof. UMCS)

Spis treści:

Od autora /7

1. Zagadnienia wstępne /9

1.1. Cele i zakres opracowania /9
1.2. Zarys stanu badań /15

2. Sytuacja kulturowa u schyłku epoki brązu /20

2.1. Wprowadzenie /20
2.2. Cmentarzyska i osady tarnobrzeskiej kultury łużyckiej - problem kontynuacji lub dyskontynuacji użytkowania /22
2.3. Infiltracje górnośląsko-małopolskie na terytorium tarnobrzeskiej kultury łużyckiej /37
2.4. Obecność elementów holihradzkich /56
2.5. Odrębność kulturowa strefy karpackiej /70

3. Problem II fazy tarnobrzeskiej kultury łużyckiej /79

3.1. Stylistyka nadsańska i jej znaczenie dla studiów chronologicznych /79
3.2. Chronologia i interpretacja /87

4. Zmiany związane z III fazą tarnobrzeskiej kultury łużyckiej /96

4.1. Charakterystyka materiałów III fazy tarnobrzeskiej kultury łużyckiej /96
4.2. Zmiany w obrządku pogrzebowym /106
4.3. Zmiany w modelu osadniczym /119
4.4. Zagadnienia chronologii /137

5. "Obce" elementy kulturowe /183

5.1. Problem materiałów kręgu stempelkowego i kultury czarnoleskiej /183
5.2. Późne infiltracje trackiego kręgu kulturowego /213

6. Strefa karpacka we wczesnej epoce żelaza /245

6.1. Specyfika źródłowa strefy karpackiej /245
6.2. Problem zespołów typu Niepla /248

7. Enklawa osadnictwa kręgu scytyjskiego /264

7.1. Aglomeracja chotyniecka - charakterystyka aktualnego stanu badań /264
7.2. Chronologia /282
7.3. Znaczenie i związki kulturowe /290

8. Kultura pomorska /312

8.1. Specyfika źródłowa /312
8.2. Osadnictwo /315
8.3. Chronologia /333

9. Podsumowanie - zarys przemian kulturowych we wczesnej epoce żelaza w południowo-wschodniej Polsce /344

9.1. Dynamika zmian /344
9.2. Przyczyny zmian - aspekt środowiskowy /350
9.3. Przyczyny zmian - aspekt historyczny /358
9.4. Uwagi końcowe /363

Wykaz cytowanej literatury /365

The Early Iron Age in south-eastern Poland - dynamics of changes and cultural relations. Summary /396