W jedności z Bogiem i Naturą. Rzecz o kulturze ludowej na Bałkanach

Autorka: Mariola Walczak-Mikołajczakowa

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 186

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Książka ukazuje bałkański folklor jako znaczącą część kultury ludowej, która opiera się nie tylko na słowiańskiej czy chrześcijańskiej spuściźnie, lecz na tradycji będącej amalgamatem różnorodnych elementów odziedziczonych po dawnych mieszkańcach Półwyspu. Znajdziemy w niej echa pogańskich religii, zachowanych i przekazywanych do naszych dni za pomocą twórczości ustnej (folklor i wiara) i zachowań (praktyki obyczajowe i obrzędowe).

Autorka dzieli rok kalendarzowy na trzy części, zgodnie z trzema głównymi etapami ludzkiego życia i w powiązaniu z nimi przedstawia święta związane z cyklem wegetacyjnym roślin, umiejętnie wskazując na zależność człowieka od sił natury i jego podporządkowanie przyrodzie. Całość ilustrowana jest bułgarskimi, macedońskimi i serbskimi tekstami ludowymi.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Od autorki  /7

Wprowadzenie /11

1. Narodziny  /25

1.1. Rodzi się człowiek  /26

1.1.1. Wybór imienia, czyli programowanie losu  /26

1.1.2. Co komu pisane, czyli kysmet i orisija  /41

1.2. Budzi się przyroda  /49

1.2.1. Modlitwy do św. Tryfona, czyli przygotowania do wiosny /49

1.2.2. Kaprysy "babci Marzec", czyli o powitaniu wiosny  /53

1.2.3. Kukeri, czyli symboliczne pożegnanie zimy  /57

1.2.4. Lazaruvane, czyli o pełni wiosny /59

1.2.5. "Kwiatowy Jerzy", czyli o świętym rolniku  /64

1.2.6. Peperuda, czyli prośby o deszcz  /73

1.2.7. Rusalii, czyli o złych i dobrych mocach  /80

1.2.8. Mistyka i ekstaza, czyli o nestinarstwie  /87

2. Rozkwit  /90

2.1. Natura w pełni sił  /90

2.1.1. Eniovden, czyli o najkrótszej nocy  /91

2.1.2. Gorco, czyli słońce w zenicie   /97

2.1.3. Eliasz "od gromów", czyli stary prorok w roli swata /102

2.2. Człowiek w kwiecie wieku  /103

3. Śmierć  /116

3.1. Zasypia przyroda /116

3.1.1. Dimitrovden, czyli nadchodzi zima  /116

3.1.2. Archanioł Michał, czyli o władzy nad duszami  /119

3.1.3. "Wilcze święta", czyli o złych dniach  /121

3.1.4. Koleda, czyli o mozaice obyczajów  /122

3.1.5. Laduvane, czyli o słowiańskiej bogini  /131

3.1.6. "Nieczyste dni", czyli o narodzinach nowego słońca /133

3.1.7. Surva godina, czyli "Szczęśliwego Nowego Roku!"  /135

3.1.8. Secko sece, Marta dere, czyli o ludowych nazwach miesięcy  /137

3.2. Umiera człowiek  /143

3.2.1. Bajane, czyli o leczeniu słowem  /143

3.2.2. Tyga i myka, czyli o opłakiwaniu zmarłych  /159

3.2.3. Stopanin, czyli o nowych wcieleniach przodków  /176

Bibliografia  /179

Summary  /185