W cieniu zagłady. Losy kieleckich Żydów w czasie drugiej wojny światowej

Autor: Jacek Andrzej Młynarczyk

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 333

Okładka: miękka

Format: 16,00 cm x 22,5 cm

Monografia „W cieniu Zagłady. Losy kieleckich Żydów w czasie drugiej wojny światowej” przedstawia tragiczne losy gminy żydowskiej w Kielcach pod okupacją niemiecką. Autor, opierając się na materiałach archiwalnych i wspomnieniowych z archiwów polskich, niemieckich, izraelskich i amerykańskich, stara się odpowiedzieć na pytania, w jaki sposób mogło dojść do prawie zupełnego wyniszczenia ludności żydowskiej w Kielcach, jak kształtowała się polityka antyżydowska w mieście, jak planowano, wdrażano i egzekwowano poszczególne obostrzenia i szykany skierowane przeciwko ludności żydowskiej. Analizie poddano poszczególne etapy powolnego spychania tej mniejszości poza granice wyznaczone przepisami prawnymi, a także jej fizycznego prześladowania zakończonego ostatecznie całościową deportacją członków gminy do niemieckiego obozu zagłady w Treblince w celu ich bestialskiego wymordowania. Do uzyskania pełnego obrazu procesu zagłady kieleckich Żydów wykorzystano zarówno perspektywę sprawców, umożliwiającą prześledzenie mechanizmów biurokratycznych i skali inicjatyw indywidualnych, jak i perspektywę żydowskich ofiar, dającą wyobrażenie o skutkach prowadzenia tak destrukcyjnej polityki dla członków prześladowanej społeczności. Zanalizowano również postawy ludności polskiej, zarówno tej wyciągającej pomocną dłoń do prześladowanej mniejszości, obojętnych światków tych tragicznych wydarzeń, jak i kolaborantów, dających się zaprzęgnąć do wspomagania machiny niemieckiej destrukcji.

Spis treści:

Wykaz skrótów / 7

 Wstęp / 13

Rozdział 1. Ludność żydowska Kielc przed wybuchem drugiej wojny światowej /29

 1.1. Warunki życiowe i struktura zatrudnienia kielczan pochodzenia żydowskiego /29

 1.2. Organizacja gminy żydowskiej i jej udział w politycznym i kulturalnym życiu miasta /36

 1.3. Stosunki polsko-żydowskie w Kielcach w latach 1918–1939 /48

Rozdział 2. Los kieleckich Żydów przed utworzeniem getta /57

 2.1. Prześladowania podczas panowania administracji wojskowej (5 września–25 października 1939 roku)  /57

 2.2. Niemiecka polityka antyżydowska do czasu utworzenia getta w Kielcach /67

 2.3. Warunki życia społeczności żydowskiej w Kielcach przed gettoizacją  /98

 2.4. Stosunki polsko-żydowskie przed utworzeniem getta /113

Rozdział 3. Los żydowskiej ludności w getcie  /119

 3.1. Utworzenie żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej /119

 3.2. Instytucje żydowskie w getcie kieleckim /127

 3.3. Niemieckie represje wobec ludności żydowskiej w Kielcach /165

3.3.1. Restryktywne stosowanie prawa karnego wobec ludności żydowskiej jako forma represji /166

3.3.2. Formy przemocy fizycznej wobec ludności żydowskiej /172

a) Przemoc o charakterze funkcjonalnym /172

b) Przemoc fizyczna jako forma kary doraźnej /176

c) Akty przemocy ekscesywnej skierowanej przeciwko ludności żydowskiej /179

3.3.3. Motywacja niemieckich sprawców dopuszczających się zbrodni na Żydach w Kielcach /185

a) Komponent ideologiczny /185

b) Indywidualne motywy prześladowań ludności żydowskiej /188

3.4. Stosunek polskich mieszkańców Kielc do niemieckich prześladowań ludności żydowskiej  /192

Rozdział 4. Likwidacja kieleckiego getta  /203

4.1. Przygotowania do wymordowania ludności żydowskiej w Generalnym Gubernatorstwie w ramach akcji Reinhard /203

4.2. Przygotowania do deportacji ludności żydowskiej w dystrykcie radomskim do obozów zagłady /216

4.3. Przygotowania do likwidacji dzielnicy żydowskiej w Kielcach /218

4.4. Zagłada kieleckiego getta /222

4.5. Zagłada kieleckich Żydów w obozie śmierci w Treblince /241

4.6. Stosunki polsko-żydowskie w cieniu akcji Reinhard /247

Rozdział 5. Losy „Żydów zdolnych do pracy” po likwidacji getta w Kielcach OSY /253

5.1. Proces decyzyjny dotyczący żydowskich robotników przymusowych w Generalnym Gubernatorstwie / 253

5.2. Życie w kieleckich enklawach dla żydowskich robotników przymusowych /256

5.2.1. „Małe getto” (28 sierpnia 1942–31 maja 1943 roku) /256

5.2.2. Przyzakładowe obozy pracy przymusowej dla ludności żydowskiej w Kielcach /262

5.3. Przemoc fizyczna wobec ludności żydowskiej pozostawionej w Kielcach po likwidacji getta /269

5.3.1. Przemoc wobec ludności żydowskiej w „małym getcie” /269

5.3.2. Akty przemocy w przyzakładowych obozach pracy przymusowej dla Żydów /277

5.4. Stosunki polsko-żydowskie w ostatnim okresie wojny /286

Podsumowanie  /301

Bibliografia  /313

Wykaz tabel i map /333