W cieniu Auschwitz. Niemieckie masakry polskiej ludności cywilnej 1939-1945

Autor: Daniel Brewing

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 400

Oprawa: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Przekłady Instytutu Zachodniego 1

Daniel Brewing, przedstawiciel młodego pokolenia historyków niemieckich, rozprawia się ze stereotypem pomijającym polską ludność cywilną wśród ofiar II wojny światowej. Jest to pierwsza w zachodniej historiografii monografia analizująca niemieckie masakry polskiej ludności cywilnej w okresie okupacji 1939-1945. Na podstawie archiwalnych źródeł niemieckich i polskich, protokołów z powojennych przesłuchań sprawców oraz relacji tych, którzy ocaleli z hitlerowskich „pacyfikacji”, autor szczegółowo i w nowatorskiej formie przedstawia okoliczności, w jakich na terenie okupowanej Polski dochodziło do tego szczególnego rodzaju zbrodni wojennych. Autor dużą uwagę zwraca na motywy sprawców i późniejsze próby usprawiedliwiania tych czynów. Dodatkowym walorem książki jest rozdział przedstawiający niepowodzenia zachodnioniemieckiego wymiaru sprawiedliwości w zakresie karania sprawców zbrodni.

Spis treści:

Słowo wstępne  /9

Wprowadzenie   /11

Temat  /11

Pojęcie masakry i jego rozumienie  /14

Stan badań  /23

Zakres i struktura pracy, źródła  /40

Część I. Tło masakr. Geneza, obraz wroga i system przemocy  /49

I. Niemcy i Polacy przed rokiem 1939  /50

1. Dyskursy etniczne: nacjonalizm i wykluczenie w latach 1848-1918  /50

2. Ambiwalencje okresu międzywojennego: konflikty i współpraca 1918-1939  /61

II. Okupacja jako ramy działania: ideologia, polityka, przemoc  /78

1. "Polskie okrucieństwa": struktury, upowszechnianie i recepcja obrazu wroga  /79

2. Licencja na zabijanie: monopolizacja i intensyfikacja przemocy  /96

3. Obszary przemocy: reorganizacja, eksploatacja i stan bezpieczeństwa w okresie 1939-1945  /120

Część II. "Polskie bandy" - wojna, polityka okupacyjna i logika dokonywania masakr  /145

I. Wojna we wrześniu 1939 r.  /156

1. Plany i upoważnienia do działania: przygotowanie napaści  /159

2. "Partyzanci": wojna i eskalacja przemocy  /166

3. Eksterminacja polskiej inteligencji  /177

II. "Hubal" i początki zwalczania partyzantki  /197

1. Między frontami: "Hubal" i jego ludzie  /198

2. "Strzelano do wszystkiego, co się znalazło w zasięgu wzroku, do kobiet i do wron"  /200

III. Bezgraniczna przemoc i wciąganie do współpracy: zwalczanie partyzantki jako "mała wojna" w roku 1942  /216

1. Stan bezpieczeństwa i masakry  /220

2. Splot wydarzeń: eksterminacja Żydów, zaopatrzenie w żywność i praca przymusowa  /235

3. Groźby i nagrody: formy współpracy  /240

IV. Utrata kontroli i presja na podejmowanie działań, zaostrzający się kryzys i dynamika przemocy w 1943 r. /249

1. "Nie wolno się nam rozczulać": niepewność i obawa przed karą  /249

2. Intensyfikacja i integracja: "wyjęci spod prawa" w "strefie walki z bandami"  /256

V. Agonia i autorytet: ostatnia faza rządów niemieckich 1944/1945  /268

1. Rozczarowanie i bezsilność  /268

2. Wehrmacht i zwalczanie partyzantki. operacja "Sturmwind" /274

VI. Stłumienie Powstania Warszawskiego w roku 1944  /294

1. "Zadać ostatni cios zdezorientowanemu wrogowi". Przygotowania do akcji pacyfikacyjnej /294

2. W mieście jak na terenach wiejskich: walka partyzancka w centrum miasta /299

Część III. Próby rozrachunku po roku 1945  /319

I. Ekstradycja i ściganie: Polacy, alianci i niemieccy sprawcy  /323

II. Ściganie i wyparcie się winy: niemiecki wymiar sprawiedliwości  /333

III. Wnioski końcowe  /343

Bibliografia   /357

Indeks nazwisk  /395