W boju i na paradzie. Husaria Rzeczpospolitej w XVI-XVII w.

Redakcja naukowa: Zbigniew Hundert, Tomasz Mleczek

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 221

Okładka: zintegrowana

Format: 16,00 cm x 23,5 cm

Seria: Zamek Królewski w Warszawie. Studia i materiały, tom X

„Wokół husarii, najbardziej rozpoznawalnej polsko-litewskiej formacji wojskowej, narosło wiele mitów i legend. Na ich bazie rodzą się kolejne pseudonaukowe teorie ‒ najpopularniejsza mówi, że skrzydła husarskie miały służyć do płoszenia koni przeciwnika. W rzeczywistości mało kto zdaje sobie sprawę, że były one tylko ozdobą używana podczas parad. Dlatego naukowych, a przy tym dobrze napisanych książek o naszej najlepszej jeździe nigdy dosyć. O husarii często pisano w różnych studiach szczegółowych, jednak od czasów monografii Jerzego Cichowskiego i Andrzej Szulczyńskiego z 1977 roku nie było całościowego ujęcia dziejów tej formacji wojskowej. Nareszcie doczekaliśmy się tego w tym roku: Zamek Królewski ‒ Muzeum w Warszawie wydał bogate, przekrojowe studium pod redakcją dwóch specjalistów z historii wojskowości staropolskiej, Tomasza Mleczka i Zbigniewa Hunderta. Bogato ilustrowana książka jest wspólnym dziełem ośmiu wytrawnych znawców wojskowości staropolskiej, wyrosłych w warszawskim środowisku historycznym. Omawiają oni uzbrojenie, organizację i zastosowanie bojowe husarii w okresie jej świetności: od początków w pierwszej połowie XVI wieku po ostatnie sukcesy w czasach Jana III. Słusznie pominięto wiek XVIII, kiedy husaria straciła walory bojowe. W książce znajdziemy nie tylko podsumowanie dotychczasowej wiedzy historycznej, ale wiele nowych ustaleń. Lektura to wymagająca, ale i satysfakcjonująca. Z pewnością zainteresuje zawodowych historyków, ale powinna również zwrócić uwagę pasjonatów naszej przeszłości”.

Dariusz Milewski, „Mówią wieki”

„Całość książki stanowi pewną całość i mimo, że tworzy ją wieku autorów nie mamy odczucia chaotycznego skakania po tematach, a pozycja zachowuje pewną chronologię. Jest to opracowanie naukowe, ale nie jest ono skierowane tylko dla wąskiego grona naukowców. Każdy miłośnik dawnej Polski, jej sztuki wojennej, a tym bardziej husarii będzie mógł z przyjemnością zagłębić się w lekturze i odnaleźć wiele ciekawych informacji”.

Andrzej Włusek, Historykon.pl

Spis treści:

Wstęp /7

Wprowadzenie /9

Tomasz Mleczek. Od Wiktorii Orszańskiej do bitwy pod Obertynem. Zmiany w uzbrojeniu husarii w 1. połowie XVI w. /19

Abstract /40

Marek Plewczyński. Przezbrojenie husarii polskiej za panowania Zygmunta Augusta (1548-1572)  /41

Abstract /63

Mirosław Nagielski. Blaski i cienie działań husarii koronnej w XVII w. /65

Abstract /83

Przemysław Gawron. Miejsce husarii w strukturze armii litewskiej w latach 1600-1635 /85

Abstract /107

Konrad Bobiatyński. Husaria litewska w dobie walk z Kozakami oraz wojskami moskiewskimi w latach 1648-1667  /109

Abstract /128

Piotr Kroll. Wykorzystanie husarii koronnej na ukraińskim obszarze działań wojennych w latach 1648-1667 /129

Abstract /150

Zbigniew Hundert. O instytucji królewskich chorągwi husarskich w obu komputach wojsk Rzeczypospolitej w czasach Jana III (1674-1696)  /151

Abstract /169

Marek Wagner. Chorągiew husarska Stanisława i Michała Warszyckich w latach 1676-1697  /171

Abstract /192

Wykaz skrótów /193

Bibliografia /195

Indeks osób /206

Spis ilustracji /218