Visus Silesiae. Treści i funkcje ideowe kartografii Śląska XVI-XVIII w.

Autor: Bogusław Czechowicz

Rok wydania: 2008

Liczba stron: 226

Okładka: twarda

Format: 21,5 cm x 30,00 cm

Przygotowana przez B. Czechowicza publikacja "Visus Silesiae” należy do niezbyt licznych w piśmiennictwie europejskim, a bardzo rzadkich na gruncie polskim prac, w których zabytki kartografii i analizowane są przez historyka sztuki. Tymczasem dawne mapy często były nie tylko kartograficznym odwzorowaniem obszaru, jaki obejmowały, lecz – ze względu na zasób środków wizualnych w nich zawartych – stanowiły także swego rodzaju obrazy, zazwyczaj najbliższe pod względem formalnym przedstawieniom pejzażowym. Jako zjawiska plastyczne mogą więc być analizowane metodami wypracowanymi w badaniach nad sztuką i kulturą artystyczną, z uwzględnieniem specyfiki okresu, w którym powstawały.
(dr hab. Katarzyna Zalewska-Lorkiewicz prof. Uniwersytetu Warszawskiego)

Książka "Visus Silesiae. Treści i funkcje ideowe kartografii Śląska XVI-XVIII w." - Bogusław Czechowicz - oprawa twarda - Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Książka posiada 226 stron i została wydana w 2008 r.

Spis treści:

1. Wstęp   /7   

2. Zakres i założenia pracyv   /10 

3. Uwagi o metodzie   /13 

4. Analiza zabytków    /20 

4.1. Erste Land-Charte vom Herzogthum SCHLESIEN. Śląsk w poszukiwaniu własnej drogi   /20 

4.2. Contrafactur der Stadt Bresslau. O miejsce w hierarchii habsburskich stolic    /49

4.3. DVCATVS OSWIECZIMENSIS ET ZATORIENSIS DESCRIPTIO. Śląskie kresy wschodnie   /56

4.4. VRBIS WRATISLAVIAE SILESIORVM METROPOLIS GENVINA DESCRIPTIO. Mieszczańska metropolia kraju    /58

4.5. Nissa Silesiorum sedes episcopalis. Biskupia kontrstolica Śląska   /64

4.6. Die Stat SWYBVSCHIN in nider Schlesien. Apologia stanowej równowagi   /67

4.7. Die Stadt Schweidnitz. Wspaniałość miejskiej republiki   /70

4.8. Haec Tabula nova POLONIAE et SILESIAE. Między retrospekcją a profetyzmem   /75

4.9. Silesiae Ducatus. Accurata et vera delineatio. Śląski ekspansjonizm?    /79

4.10. BARONATUS CAROLATO BETHANIENSIS IN SILESIA INFERIORE. Po dwóch stronach wielkiej wojny   /84

4.11. DUCATUS SILESIAE IAURANUS [...], DUCATUS SILESIAE LIGNICENSIS [...], DUCATUS SILESIAE SUIDNICENSIS [...]. W służbie książąt, króla i cesarza    /87

4.12. DELINEATIONEM Liberae in Silesia Dynastiae TRACHENBERG. Baronat z twierdzą i ogrodem   /93

4.13. Grüssovium svb BERNARDO ROSA ABBATE. „Boski” mecenas    /96

4.14. ACCURATISSIMA DUCATUS SILESIAE eique REGNUM BOHEMIAE MARCHIONATUS MORAVIAE ET LUSATIAE. Perła w Czeskiej Koronie    /99

4.15. [...] URBIS OPPAVIENSIS CONFLAGRATIONEM EX VOTO POSUIT INCENDIO PRAESERVATUM [...]. Z bożą i jezuicką pomocą...    /103

4.16. SUPERIORIS et INFERIORIS DUCATUS SILESIAE IN SUOS XVII MINORES PRINCIPATUS ET DOMINA DIVISI NOVA TABULA. Śląsk Dolny i Górny oraz jego stolica   /104

4.17. DUCATUS in SILESIA INFERIORE OLSNENSIS Novissima Delineatio. Feudalizm kontra scjentyzm    /109

4.18. […] DYNASTA DYNASTIARVM […]. Mapa jako narzędzie autopromocji magnata    /113

4.19. DUCATUS TESCHINENSIS IN SILESIA SUPERIORE. Kresowe „ciało główne” habsburskiego Śląska    /117

4.20. Der Oder-Strohm [...]. Geografi a czy polityka?    /122

4.21. Plan von der im Hertzogthum Schlesien berühmten Haupt- und Handels-Stadt BRESSLAU [...]. Wrocław inaczej    /125

4.22. Accurater Abriss der Stadt BRESSLAU im Hertzogthum Schlesien. Wrocław monumentalny    /128

4.23. Das souveraine Herzogthum Ober- und Nieder-SCHLESIEN, nebst der souveraine Grafschaft GLATZ [...]. Silesia u stóp Borussi   /130

4.24. Plan der Attaque der Stadt Brieg. Apoteoza barbarzyństwa   /135

4.25. Camp de Bataille […] bei Hohen Friedberg in Schlesien den 4. Iuny 1745. Wiktoria Fryderyka Wielkiego   /137

4.26. Novissimum SILESIAE Th eatrum […]. Teatralizacja w służbie kartografii     /139

4.27. Amplissimi EPISCOPATVS WRATISLAVIENSIS [...]. Mapa jako pomnik praw i przywilejów    /143

4.28. PRINCIPATI SILESIAE. Śląska wielość w jedności    /151

4.29. Prospectus Coenobii CZARNOWANCENSIS [...]. Z głębi dziejów i z Bożą pomocą    /176

4.30. PLAN von der Attaque von BRESSLAU. Gorąca relacja z pola bitwy     /178

4.31. Plan der Koenigl. Preuss. Belagerung und Eroberung der Festung Schweidnitz [...]. Wojenny teatr   /180

4.32. Ducatus Silesiae Tabula [...]. Stary dobry Śląsk...   /183

5. Kartografia w służbie autopromocji artysty. Sygnatury i adresy wydawnicze jako element treści ideowych dzieł   /187

6. Visus Silesiae    /191

6.1. Poza codziennością: batalistyka i miracula   /191

6.2. (Auto)prezentacje miast    /191

6.3. Mapa jako znak własności – wyobrażenia kartografi czne księstw i baronatów   /191

6.4. Przedstawienia kartografi czne kraju – główne tendencje   /193

Bibliografia   /196

Spis ilustracji   /209

Summary   /215

Indeksy   /217