Tytus Działyński 1796-1861

Autorzy: Stanisław Kazimierz Potocki, Barbara Wysocka

Rok wydania: 2002

Liczba stron: 71

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 21,00 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami, brzegi stron przykurzone

Urodził się w Poznaniu 24 grudnia 1796 z ojca Ksawerego i matki Justyny z Dzieduszyckich. Początki wykształcenia odebrał w domu, dalsze nauki odbywał w Berlinie, w latach 1808-1812 w Paryżu (nauki humanistyczne) i 1813-1815 w Pradze (szkoła politechniczna).

Po powrocie porządkował archiwum i księgozbiór w rodzinnym Konarzewie. Około 1817 r. rozpoczął gromadzenie rękopisów i starych druków z zakresu politycznych i kulturalnych dziejów Polski, dążąc do utworzenia biblioteki, w której by te pomniki przeszłości znalazły ochronę przed zagładą i służyły jako materiał do prac badawczych. W tym celu odbywał w latach 1817-1823 podróże po kraju i Europie, nawiązywał stosunki z antykwariuszami i uczonymi. Z biegiem czasu rozszerzył swe zainteresowania na zabytki muzealne. Jeszcze przed r. 1822 powziął zamiar publikowania swym nakładem gromadzonych źródeł i w roku 1828 rozpoczął druk tekstów praw litewskich, a w r. 1829 wydał Pamiętniki Jana Kilińskiego. W 1829 r. powołano go na członka Warszawskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Tworzenie księgozbioru stało się głównym zadaniem jego żywota w latach przed powstaniem listopadowym, a objęcie w r. 1826 należnej części schedy po ojcu, złożonej z rozległych dóbr kórnickich, ułatwiało realizację zamierzeń.

Gdy wybuchło powstanie listopadowe, Działyński zgłosił się i służył najpierw w 2. pułku strzelców konnych jako podporucznik, a w kwietniu przeszedł do sztabu naczelnego wodza, gdzie był adiutantem Skrzyneckiego. W czerwcu odznaczony został złotym krzyżem, a w sierpniu przeniesiony do sztabu korpusu gen. Ramorino.

Za udział w powstaniu rząd pruski obłożył sekwestrem dobra Działyńskiego. Sekwestr trwał do 3 marca 1838. Pozbawiony majątku mieszkał w Krakowie, u krewnych w Wysocku i Zarzeczu oraz w Oleszycach pod Jarosławiem, posiadłości żony. Nie zaniechał nabywania książek, dawnej broni i zbroi. Uzyskawszy w wyniku procesu z rządem pruskim zniesienie sekwestru włości kórnickich, przybył do Wielkopolski w listopadzie 1839, ale na stałe osiadł tu ponownie dopiero w r. 1842.

Mieszkał odtąd na przemian w Kórniku i w Poznaniu, rozwijając bardzo żywą działalność kulturalną. Przebudował zamek Kórnicki specjalnie w celu pomieszczenia zbiorów bibliotecznych i muzealnych. Z pomocą bibliotekarza Kajetana W. Kielisińskiego przystąpił do przerwanych powstaniem i tułaczką planów naukowych i ogłaszał swym nakładem cenne źródła do dziejów Polski oraz zabytki literackie.

(opis wydawcy)