Tygodnik Polski. Sześćdziesiąt lat w służbie Polonii australijskiej i nowozelandzkiej. Polish Weekly. Sixty years in the...

Autor: Witold Łukasiak

Rok wydania: 2010

Liczba stron: 269

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,5 cm

W wyniku II wojny światowej (1939-1945) oraz bezprawnego zagarnięcia władzy w Polsce przez komunistów (czytaj: agentów Kremla) z pomocą bagnetów sowieckich na przełomie 1944-45 roku i oderwania od Polski Ziem Wschodnich (Lwów, Wilno), kilkaset tysięcy Polaków, których losy wojny rzuciły poza granice Polski (głównie do hitlerowskich Niemiec i Wielkiej Brytanii), pozostało na Zachodzie. Postanowiło urządzić swe życie w wolnym świecie, m.in. w Australii, która od 1947 roku otworzyła się dla emigrantów z Europy. W latach 1947-52 przyjechało do Australii ok. 60 000 etnicznych Polaków urodzonych przed wojną w Polsce, wraz z ok. 12 000 dziećmi urodzonymi w pierwszych powojennych latach, głównie w Niemczech.

W nowym kraju – Australii nie było "starej" emigracji polskiej. Nie było tu więc żadnych polskich organizacji, Domów Polskich, polskich księży – polskich kościołów i polskiej prasy. Przybyli tu Polacy w zdecydowanej większości nie znali języka angielskiego, a ci, którzy go znali niewiele dowiadywali się z prasy australijskiej o wydarzeniach w Europie, nie mówiąc już o Polsce. Tymczasem chcieli oni wiedzieć co się dzieje w zniewolonej przez Kreml Polsce. Wszak wielu z nich miało rodziny w Polsce – bardzo często swoich rodziców. A poza tym chcieli wszelkich informacji w języku polskim o Australii i o tym jak się urządzić w nowym kraju i o powstającym tu polskim życiu społeczno-duszpasterskim. Potrzebowali także pisma katolickiego.

Naprzeciw tym oczekiwaniom wyszedł przybyły do Australii z Chin na początku 1949 roku misjonarz ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo, ks. Konrad Edmund Trzeciak. Prowadząc pracę duszpasterską w obozie dla emigrantów w Bathurst (NPW) zrozumiał jak przebywający tam w dużej liczbie Polacy bardzo potrzebują gazety polskiej. Zakręcił się koło jej wydawania i 28 lipca 1949 roku w obozie tym ukazał się pierwszy numer "Tygodnika Katolickiego", który od 1965 roku nosi nazwę "Tygodnik Polski" i który jest wydawany po dziś dzień – od 1954 roku w Melbourne.

Pismo jest wydawane bez przerwy po dziś dzień, czyli 60 lat. To rekord wśród nie tylko prasy polskiej w Australii ale i na całym świecie. A wydawaliśmy w Australii od 1949 roku wiele pism i pisemek, włącznie z innym znanym tygodnikiem "Wiadomości Polskie" (1942-48 i 1950-96).

"Tygodnik Katolicki/ Tygodnik Polski" przeżył wszystkie trudności, a nawet i wielkie nieszczęście po śmierci w 1974 roku jego właściciela i redaktora Romana Gronowskiego, dlatego, że było i jest pismo z ducha polskie i katolickie, a do 1989 roku także o obliczu zdecydowanie niepodległościowym – takim, jakim była zdecydowana większość Polonii australijskiej. Po upadku “Wiadomości Polskich” w 1996 roku jest to w zasadzie jedyne polskie pismo społeczne w Australii.

"Tygodnik Katolicki/ Tygodnik Polski" ma wyjątkowo piękną historię, no i na swoim koncie tę wielką rolę jaką odegrał i odgrywa w dziejach Polonii australijskiej.

(opis wydawcy)

Spis treści:

From the Publisher  /5

Od Wydawcy  /7

Przedmowa  /8

Przesłanie  /10

Wprowadzenie  /11

Prasa polska w Australii - zarys historyczny   /12

Historia Tygodnika w latach 1949-2009 - redaktorzy  /17

1. 1949-1960 - Ks. Konrad Edmund Trzeciak  /18

2. 1961-1974 - Roman Gronowski  /59

3. 1974-1977 - Marian Kałuski   /74

4. 1977-1992 - Jerzy Grot-Kwaśniewski   /83

5. 1992-1998 - Michał Filek  /102

6. 1998-2002 - Zdzisław A. Derwiński  /120

7. 2002-2003 - Grażyna Walendzik  /133

8. 2003-2009 - Józefa Jarosz i Jan Skibicki   /141

Rok 2010  /144

Tygodnik własnością społeczną   /157

Posłowie  /161

Lista osób związanych w Tygodnikiem  /162

Wykorzystane materiały bibliograficzne  /167

Suplement - Jubileuszowe obchody  /169

1. Komitet Organizacyjny Jubileuszowych Obchodów  /170

1.1. Dzień otwarty w redakcji Tygodnika dla dzieci polskich szkół sobotnich w Domu Polskim "Millenium" w Footscray  /174

1.2. Zabawa taneczna Tygodnika w Domu Polskim "Syrena" w Rowville  /182

1.3. Jubileuszowe coctail party w Domu Polskim "Millenium" w Footscray  /187

1.4. Bankiet jubileuszowy w Polskim Centralnym Ośrodku Społeczno-Sportowym w Albion  /198

1.5. Zakończenie jubileuszowych obchodów w Domu Polskim im. Jana Pawła II w Ardeer   /204

1.6. Cykl artykułów "Nasz Tygodnik"  /212

1.7. Prospekt reklamowy  /217

1.8. Wina jubileuszowe i pamiątkowe długopisy   /224

1.9. Z przemówienia ks. Wiesława Słowika SJ  /226

2. "Cegiełka" na Fundusz Tygodnika  /228

3. Wydanie jubileuszowe "Tygodnika Polskiego"  /233

4. Listy gratulacyjne z okazji Jubileuszu   /237