Tradycyjna architektura chińska i jej uwarunkowania kulturowe

Autor: Liu Su

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 512

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Tradycyjna architektura chińska i jej uwarunkowania kulturowe to erudycyjna opowieść o architekturze chińskiej osadzona w bardzo szerokim kontekście cywilizacyjnym. Autor – szanowany badacz – ze swadą i ogromną pewnością siebie porusza się po historii budownictwa i urbanistyki w Chinach, pokazując, jak losy tych dziedzin aktywności ludzkiej odzwierciedlają różne aspekty chińskiej tożsamości kulturowej. Książka obfituje w ciekawostki, błyskotliwe syntezy i oryginalne porównania. Czytelnicy z lektury wynoszą więc nie tyle szczegółową wiedzę o historii architektury, ile pogłębione zrozumienie rozmaitych niuansów cywilizacji chińskiej, odnoszących się do tego, jak budowano i mieszkano w Chinach na przestrzeni wieków. Autor nie szczędzi przy tym krytycznych uwag dotyczących modernizacji kraju i niewystarczającego szacunku do zabytków oraz ich odpowiedniej konserwacji w czasach współczesnych.

(dr hab. Marcin Jacoby, sinolog, profesor Uniwersytetu SWPS)

Spis treści:

Od tłumacza  /9

Wprowadzenie /11

1. Chińska polityka a architektura /25

1.1 Zasady budownictwa a architektura. Różnice pomiędzy chińskim i zachodnim rozumieniem architektury  /27

1.2 Koncepcja władzy cesarskiej a projektowanie miast  /31

1.3 System organizacji a zarządzanie miastem  /44

1.4 Historyczne projekty służące wizerunkowi władcy  /49

1.5 System etykiety oraz system rytuałów w architekturze   /59 

1.6 Państwowe uwielbienie osoby cesarza – znaczenie bram memorialnych  /76

2. Chińska filozofia a architektura /87

2.1 Filozofia Natury i świadomość ekologiczna  /89

2.2 Spór między Mozi a Lu Banem  /94

2.3 Kosmologia Nieba i Ziemi a forma ołtarzy i świątyń  /100

2.4 Różnica pomiędzy chińską a zachodnią sztuką ogrodową  /114

2.5 Chińskie cesarskie zespoły ogrodowe a ogrody prywatne /119

2.6 Yin-yang oraz pięć elementów a orientacja budynków  /131

2.7 Koncepcja fengshui a otoczenie budowli  /140

2.8 Znaczenie zespołów grobowych. „Po śmierci być jak za życia”  /146

2.9 Myśl filozoficzna w sztuce  /153

3. Chińska religia a architektura /161

3.1 Wprowadzenie buddyzmu do Chin i pojawienie się architektury religijnej  /165

3.2 Ewolucja pagód  /170

3.3. Znaczenie buddyjskich grot  /183

3.4. Obce religie a chińskie wierzenia związane z kultem przodków  /188

3.5. Religia a zabobony  /196

3.6. Kultura wyznaniowa w architekturze  /201

Chiwen i płaszczka  /201

Nieśmiertelny prowadzący bestie  /202

Menzan i mendun  /205

Shigandang, czyli kamienna stela  /208

Bóstwa drzwi  /209

4. Chińska edukacja a architektura  /211

4.1 Pałace nauki i akademie  /213

4.2 Rozwój świątyń Konfucjusza a kultura konfucjańska  /222

4.3 Budowle świątynne w kulturze konfucjańskej  /229

4.4 Budynki akademii a myśl konfucjańska  /246

Wybór lokalizacji i kształtowanie środowiska  /246

Kultura składania ofiar  /251

Wolne nauczanie /254

5. Chińska literatura i sztuka a architektura  /259

5.1 Style epok i ich sztuka  /261

5.2 Estetyczna koncepcja piękna poprzez dobro  /278

5.3 Znaczenie kulturowe „rytuału” i „muzyki”  /285

5.4 Literatura i sztuka, a zainteresowania chińskich erudytów i ich ogrody /292

5.5 Chińskie malarstwo a architektura  /299

5.6 Chińska rzeźba a architektura  /308

5.7 Chińskie znaki a architektura  /323

5.8 Sztuka symboliczna  /328

Smok  /331

Feniks  /333

Lew i bixie  /335

Kolumny ceremonialne huabiao  /339

6. Architektura styl życia /341

6.1 Kultura miejska i architektura miast  /343 

Place miejskie  /343

Budynki użyteczności publicznej  /348

Między targiem a studnią  /351

6.2 Kultura oglądania spektakli a budynki sceniczne  /356

6.3 Wyjątkowe budynki dla specjalnych potrzeb  /367

Spoczynek na ziemi oraz spoczynek z opuszczonymi stopami  /367

Kulturowe różnice pomiędzy krzesłem Taishi a kanapą  /372

Buduar oraz pawilon haftu  /373

Budynki służące społeczności: pawilon spoczynku, most wiatru i deszczu oraz wieża bębna  /375

Stacje oraz zajazdy pocztowe  /380

6.4 „Jeśli miejsce jest niewłaściwe, nie siadaj”  /384

6.5 Komnata i palenisko  /390

6.6 Polityczny wyraz kultury rolniczej  /398

6.7 Ściana parawanowa, brama ceremonialna oraz ściana Taishi  /401

7. Kultura popularna a budownictwo ludowe /409

7.1 Rozróżnienie pomiędzy tym, co eleganckie, a tym, co popularne. Państwo trzech kultur  /411

7.2 Patriarchalny system klanowy a formy zamieszkania  /416

7.3 Ołtarze przodków – ucieleśnienie kultu przodków i więzi rodzinnych  /422

7.4 Gildie cechowe – miejsce spotkania kultury handlu i sztuki popularnej  /434

7.5 Radości życia  /442

Radość z wody  /442

Radość z posiadania dziedzińca  /445

Radość z mieszkania  /450

Przyjemności życia na wsi  /455

8. Kultura oraz architektura regionalna /461

8.1 Ziemia a drewno – różnice między nimi  /463

8.2 Kultura Równiny Centralnej oraz kultura Państwa Chu   /471

8.3 Rodzima kultura lokalna oraz kultura napływowa  /478

8.4 Regionalne cechy architektury mieszkaniowej  /485

8.5 Budynki i ich otoczenie  /489

Posłowie /495

Spis ilustracji  /499