![[{[item.product.name]}]]([{[item.product.photo.url]}] 125w)
- Kategorie
-
Topos piękna i brzydoty w antycznej kulturze greckiej
| Wysyłka w ciągu | 24 godziny |
| Cena przesyłki | 11 |
| Dostępność |
Mała ilość
|
| Kod kreskowy | |
| ISBN | 9788383315379 |
| EAN | 9788383315379 |
| Zostaw telefon |
Autorka: Jadwiga Czerwińska
Rok wydania: 2024
Liczba stron: 354
Okładka: miękka
Format: 16,5 cm x 24,0 cm
Przedmiotem rozważań jest odczuwanie piękna i brzydoty przez antycznych Greków. Egzemplifikacją tych pojęć stają się ukształtowane przez kulturę grecką toposy: topos pięknej Heleny oraz topos graus methyse – anus ebria, czyli „starej pijaczki”. Podobnie jak poglądy na temat piękna i brzydoty, tak i funkcjonujące na przestrzeni wieków toposy zmieniają się, ulegając najrozmaitszym modyfikacjom. Oznacza to, że mają one charakter dynamiczny. Odzwierciedlają bowiem zjawiska historyczne, społeczno-polityczne czy religijne właściwe danym czasom. Zmiany, jakie zachodzą w obrębie tych zjawisk determinują równocześnie sposób ich naświetlania w tekstach kultury. Te zaś są bowiem czułą membraną, zwierciadłem, w którym odbija się dynamiczne życie polis we wszelkich jego przejawach.
Podjęte w książce analizy dwu wymienionych toposów: pięknej Heleny i graus mythyse zmierzają do odpowiedzi na pytanie, czy w pięknie kryje się brzydota, a w brzydocie piękno. Z przedstawionych rozważań wynika, że Helena, jako ikona piękna, staje się uosobieniem jego zgubnej, niszczącej siły, zasługującej jedynie na negatywną waloryzację. Analiza postaci graus methyse – anus ebria prowadzi natomiast do wniosku, że topos ten odwraca tradycyjny sposób postrzegania piękna i brzydoty. Następuje w nim zaskakująca relatywizacja, a nawet odwrócenie utartych pojęć, natomiast w kontekście dionizyjskim topos ten nabiera głębokiego, symbolicznego sensu.
Konkludując, możemy zatem powiedzieć, że o sposobie waloryzowania przez antycznych Greków piękna i brzydoty decydowały nie tyle przesłanki zewnętrzne, ile raczej treści, które były w nie wpisywane, a więc to, czego stawały się symbolem, ikoną czy paradygmatem.
(opis wydawcy)
Spis treści:
Wstęp /9
Piękno i brzydota w antycznej reflekcji filozoficznej. Greckie odczuwanie piękna /11
CZĘŚĆ I. PIĘKNA-NIEPIĘKNA HELENA EURYPIDESA NA TLE WCZEŚNIEJSZEJ TRADYCJI LITERACKIEJ /37
1. Wariantowość opowieści mitologicznych /39
2. Homer /44
2.1. Postać Heleny u Homera: Iliada /46
2.2. Postać Heleny u Homera: Odyseja /55
2.3. Motyw piękna Heleny /63
2.4. Motyw związków Heleny z Egiptem i jego implikacje /63
3. Dalsze nawiązania do mitu Heleny w literaturze /71
3.1. Safona /71
3.2. Alkajos /74
3.3. Ibykos /77
3.4. Stezychoros /79
3.5. Herodot /83
4. Tragedia grecka – mit Heleny /85
4.1. Ajschylos /86
5. Helena i jej mit u Eurypidesa /92
5.1. Tradycyjna wersja mitu /93
5.2. Epitety Heleny: negatywna waloryzacja bohaterki /94
5.3. Negatywne epitety: zestawienie /112
5.4. Pozytywna waloryzacja Heleny /114
5.5. Agon Heleny i Hekabe w Trojankach /119
6. Eurypides – mit o εἴδωλον Heleny /128
6.1. Elektra /128
7. Helena Eurypidesa /129
7.1. Elementy mitu w prologowej części dramatu /130
7.2. Helena jako tragikomedia: odejście od zasady prawdopodobieństwa /137
7.3. Nowe motywy mitu Heleny: Theoklymenos /139
7.4. Skonfrontowanie dwu wersji mitu o Helenie /141
7.5. Wprowadzenie do sceny rozpoznania /145
7.6. Scena anagnorismos /150
7.7. Element spisku i intryg /153
7.8. Plan mechanema /154
7.9. Realizacja mechanema /163
7.10. Realizacja planu – ucieczka. Wykrycie intrygi /168
7.11. Deus ex machina. Interwencja Dioskurów /172
7.12. Wizerunek Heleny w Helenie Eurypidesa /175
CZĘŚĆ II. ANTYCZNY TOPOS STAREJ PIJACZKI-GRAUS METHYSE I JEGO KONTEKST KULTUROWY /185
1. Obraz starości a teksty kultury /187
2. Starość a antyczny ideał kalokagathia /190
3. Starość jako udręka utrwalona w micie /192
4. Czary jako remedium starości /194
4.1. Ajzon /194
4.2. Jolaos /200
5. Dychotomiczne pojmowanie starości. Zjawisko γῆρας u Homera /203
6. Zjawisko γῆρας u Hezjoda /213
7. Starość w refleksji filozoficznej /215
8. Intymny obraz γῆρας w liryce greckiej /224
8.1. „Czymże jest życie, czym rozkosz, bez Afrodyty złocistej?” /224
8.2. „Czas młodości i życia znikomy” /237
9. Starość w kontekście śmierci – symboliczny wizerunek Hadesa /244
10. Wizje przezwyciężania śmierci /248
11. Dionizos-wino jako remedium na starość i śmierć: w stronę archetypu niezniszczalnego życia /249
12. Eschatologiczny wymiar upojenia: graus methyse – anus ebria /259
13. Topos graus methyse /265
14. Starość kobiet w krzywym zwierciadle poezji jambicznej /269
15. Komediowy obraz graus methyse /272
15.1. Arystofanes /272
15.2. Inni poeci komiczni /289
16. Motyw „mamek” Dionizosa /298
17. Powiązanie seksualności ze stanem upojenia /302
18. Graus methyse w epigramie /314
Zakończenie /323
Bibliografia wybrana /335
