- Kategorie
-
Testamenty elbląskie. Studium z dziejów miasta i jego mieszkańców w późnym średniowieczu
Wysyłka w ciągu | 24 godziny |
Cena przesyłki | 11 |
Dostępność | Mała ilość 2 szt. |
Kod kreskowy | |
ISBN | 978-83-8206-011-9 |
EAN | 9788382060119 |
Zostaw telefon |
Autor: Rafał Kubicki
Rok wydania: 2020
Liczba stron: 304
Okładka: twarda
Format: 17,0 cm x 24,0 cm
Badania nad historią Elbląga w wiekach średnich przyniosły wiele cennych ustaleń. Pewne kwestie wymagają jednak dalszych szczegółowych studiów, w tym dotyczące funkcjonowania społeczności miejskiej w późnym średniowieczu. Wydaje się, że ważne dane na ten temat może przynieść analiza testamentów - dokumentów ostatniej woli sporządzanych przez mieszczan. W książce, obok omówienia specyfiki tych źródeł, ich formy, stanu zachowania i treści, zostały przedstawione między innymi relacje rodzinne testatorów oraz kultura materialna i formy pobożności mieszkańców Elbląga.
Spis treści:
Wstęp /9
1. Temat /9
2. Stan badań /9
3. Źródła /11
4. Metoda i konstrukcja pracy /14
Rozdział 1 Testamenty elbląskie – uwagi wstępne /16
1.1. Testament w Prusach Krzyżackich i Królewskich do początku XVI w. /16
1.1.1. Stosowanie testamentów w Prusach Krzyżackich od XIII do początku XVI w. /17
1.1.2. Testamenty duchownych /20
1.1.3. Testamenty mieszczan od XIV do początków XVI w. /23
1.2. Elbląg i testamenty jego mieszkańców /25
1.3. Prawo lubeckie – sporządzanie testamentów /27
1.3.1. Zasady dziedziczenia w prawie lubeckim /32
1.4. Formularz testamentu /38
1.5. Charakterystyka zachowanych dokumentów /45
1.6. Pisarze sporządzający dokumenty /47
1.7. Wykonawcy i świadkowie spisywania testamentów /51
1.7.1. Sprawa wykonania testamentu Urszuli Emyke /60
Rozdział 2 Mieszkańcy Elbląga w świetle testamentów /64
2.1. Testamenty mieszkańców z drugiej połowy XV w. /64
2.1.1. Reprezentatywność testamentów, pochodzenie społeczne i etniczne testatorów /66
2.1.2. Pochodzenie terytorialne testatorów /70
2.1.3. Testamenty elity rządzącej /72
2.2. Stosunki rodzinne i powiązania społeczne testatorów /73
2.2.1. Zapisy dla dzieci /74
2.2.2. Zapisy dla rodzeństwa, jego dzieci i wnuków /77
2.2.3. Zapisy dla „najbliższych, prawnych dziedziców”, dalszej rodziny i domowników /80
2.2.4. Zapisy dla czeladzi i służby /86
2.3. Kobiety w testamentach mieszkańców Elbląga /88
2.3.1. Wypłata posagu /89
2.3.2. Inne zapisy dla żony /91
2.3.3. Testamenty mieszczanek elbląskich /94
2.4. Kultura materialna mieszczaństwa /98
2.4.1. Ozdoby, biżuteria i książki /99
2.4.2. Zbroje i broń /101
2.4.3. Ubrania /102
2.4.4. Wyposażenie domu /105
2.4.5. Meble /105
2.4.6. Wyposażenie kuchni, zastawa stołowa i sztućce /106
2.4.7. Wyposażenie warsztatów pracy /107
2.5. Rozporządzanie kapitałem /108
2.6. Zapisy nieruchomości i warsztatu pracy /109
2.7. Przestrzeń miejska /111
Rozdział 3 Życie religijne mieszczaństwa elbląskiego w świetle testamentów /115
3.1. Topografia sakralna średniowiecznego Elbląga /115
3.1.1. Zapisy dla kościołów, klasztorów, fundacje mszalne, ołtarze, pochówki /117
3.1.2. Motywacja zapisów, przedmioty dewocyjne /118
3.1.3. Zapisy dla poszczególnych ołtarzy, bractw, ozdoby do obrazów, świece itp. /122
3.1.4. Zapisy dla szpitali /123
3.1.5. Zapisy dla kościołów i klasztorów poza Elblągiem /125
3.1.6. Zmiany w topografii sakralnej miasta po 1454 r. – fundacja klasztoru Brygidek /129
3.1.7. Przemiany w religijności mieszkańców Elbląga w świetle dyspozycji testamentowych /135
3.1.8. Zapisy na cele pobożne w testamentach mieszczańskich z drugiej połowy XV w. (Gdańsk, Elbląg, Reszel) /136
3.2. Pielgrzymki odbywane i fundowane przez mieszczan /137
3.3. Zapisy na cele pobożne w testamentach kupców i elity władzy /149
3.4. Wsparcie ubogich /154
3.5. Kler miejski /156
3.6. Bractwa religijne /157
Podsumowanie /164
1. Testamenty elbląskie – uwagi wstępne /164
2. Mieszkańcy Elbląga w świetle testamentów /165
3. Życie religijne mieszczaństwa w świetle testamentów /166
Aneksy /169
1. Wykaz testamentów z dawnego archiwum miejskiego w Elblągu z lat około 1301–1515 /169
2. Kuratorzy i świadkowie spisania testamentów /177
3. Forma zewnętrzna i zapiski dorsalne testamentów /187
4. Przestrzeń miejska i informacje o innych miejscowościach w testamentach elbląskich /199
4.1 Zapisy dla klasztorów, w tym beginek, w Elblągu i poza nim /210
5. Wzmianki o zapisach: klejnotów, ozdób ze srebra i złota, ubrań, broni, przedmiotów codziennego użytku, wyposażenia domu, produktów (materiałów), warsztatu pracy /216
6. Wybrane testamenty z Elbląga /221
6.1. Testament Urszuli Emyke i dokumenty dotyczące sporu o realizację części jego postanowień /221
6.2. Testamenty mieszczanek elbląskich z lat 1457, 1488, 1501 i 1503 /247
6.3. Wybrane testamenty mieszkańców Elbląga z lat 1436, 1464, 1474 i 1500 /254
Summary /269
Spis ilustracji, map, tabel i wykresów /274
Wykaz skrótów /277
Bibliografia /278
Indeks nazw geograficznych /290
Indeks osobowy /294