Taniec śmierci

Autor: Magdalena Gutowska

Rok wydania: 2010

Liczba stron: 247

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 22,00 cm

Poprzez analizę obrazu z kościoła bernardynów w Krakowie pod tym samym tytułem, autorka wprowadza w nieco makabryczny, a nieco i figlarny klimat. Śmierć jest tematem, aż nazbyt widocznym w kulturze polskiego baroku. Rzeźby, obrazy, wiersze, w tym także miłosne, to tylko element większego zjawiska. Prawdziwy sarmata przygotowywał się na spotkanie śmierci wyjątkowo starannie. Zawczasu organizował nagrobek i trumienny konterfekt, a pogrzeby były wydarzeniem nie lada, oczywiście ze zmarłym w głównej roli. Pamiętaj o śmierci i dobrze się do niej przygotuj - mówili kaznodzieje, dzieła sztuki i podręczniki dobrego umierania. Opisać fenomen zjawiska śmierci, w staropolskim społeczeństwie to duża sztuka.

Spis treści:

Wstęp /6

Ogólna charakterystyka i znaczenie ponadczasowego wymiaru vanitas /14

Filozoficzne koncepcje śmierci /15

Problem przemijania w świetle kultury staropolskiej /25

Obraz społeczeństwa polskiego i jego kultury stanowej /28

Etos sarmaty w kulturze staropolskiej /34

Szlacheckie obyczaje /51

Wanitatywny wymiar kultury szlacheckiej /60

Polskie malarstwo wanitatywne w XVI-XVII wieku /63

Opis obrazu "Taniec śmierci" z kościoła św. Bernarda ze Sieny w Krakowie /72

Świat wartości i idei w Baroku /82

Definicja i podział wartości /83

Wartości etyczne /87

Umiejscowienie i sposób istnienia wartości /91

Wartości pozytywne oraz negatywne /117

Wartości estetyczne /121

Budowa dzieła sztuki /123

Wartości artystyczne i estetyczne /127

Ars bene moriendi - jako przykład współistnienia wartości etycznych  i estetycznych /138

Geneza tematu ars bene moriendi /140

Motyw ars bene moriendi w literaturze /142

Motyw ars bene moriendi w sztukach plastycznych /146

Taniec śmierci - aksjologiczne źródła śmierci i umierania /154

Wizerunek społeczeństwa a wartości moralne /156

Katalog wartości obecnych na płótnie "Taniec śmierci" z kościoła św. Bernarda ze Sieny w Krakowie /158

Wartości pozytywne i negatywne istniejące na malowidle krakowskim /173

Problem śmierci jako wartość oraz wartości istotnych w chwili zgonu /177

Świat wartości artystycznych i estetycznych odczytanych z "Tańca śmierci" /185

Kwestia przenikania się wartości etycznych i estetycznych /197

Uniwersalność przedstawienia krakowskiego w perspektywie relacji wartości etycznych i estetycznych  /207

Zakończenie /222

Aneks /227

Indeks nazwisk /235

Bibliografia /239

Spis ilustracji /256