Szkolnictwo w Wielkopolsce na tle sąsiadów w okresie średniowiecza

Autor: Krzysztof Ratajczak

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 368

Okładka: miękka

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Seria: Psychologia i pedagogika nr 254

Celem książki jest przedstawienie dziejów szkolnictwa w średniowiecznej Wielkopolsce na tle sąsiednich regionów oraz uchwycenie dróg recepcji rozwiązań prawnych, ale również i funkcjonalnych, dokonanych w rozwiniętych państwach łacińskiej, chrześcijańskiej Europy i ich wpływu na rozwój szkolnictwa w Wielkopolsce.

Opracowanie składa się z pięciu rozdziałów. Rozdział pierwszy ma charakter obszernego, lecz koniecznego dla dalszej narracji, omówienia edukacyjnej działalności Kościoła ze szczególnym uwzględnieniem ustawodawstwa szkolnego. Rozdział drugi poświęcono zagadnieniu recepcji prawa kościelnego w zakresie edukacji na terenie Wielkopolski. Rozdział trzeci dotyczy szkół katedralnych i kolegiackich. Omówiono w nim w dzieje szkoły katedralnej w Gnieźnie i Poznaniu oraz szkół kolegiackich w Wielkopolsce. Na treść rozdziału czwartego składa się przedstawienie dziejów szkolnictwa parafialnego na terenie Wielkopolski. Rozdział piąty prezentuje szkolnictwo zakonne na terenie Wielkopolski. Zebrano w nim wiadomości o szkołach wewnętrznych i zewnętrznych, a także o studiach uniwersyteckich podejmowanych przez zakonników z wielkopolskich konwentów poszczególnych zakonów.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów   /7

Wstęp  /9

Rozdział I. Prologomena. Edukacyjna działalność Kościoła ze szczególnym uwzględnieniem ustawodawstwa szkolnego w III-XVI wieku   /27

1. Kształcenie duchowieństwa  /32

2. Edukacja świeckich w szkołach kościelnych  /46

3. Program nauczania  /53

4. Ustawodawstwo zakonne  /59

5. Uniwersytetu w ustawodawstwie kościelnym   /79

Rozdział II. Recepcja szkolnego ustawodawstwa kościelnego w średniowiecznej Polsce ze szczególnym uwzględnieniem Wielkopolski  /86

1. Recepcja bezpośrednia   /86

1.1. Synody legackie  /87

1.2. Synody prowincjonalne gnieźnieńskie   /97

1.3. Synody diecezjalne poznańskie i gnieźnieńskie  /104

1.4. Zbiory prawa kanonicznego  /112

1.5. Ustawodawstwo zakonne polskiej prowincji kościelnej  /117

1.6. Udział polskiego duchowieństwa w soborach powszechnych   /123

2. Recepcja pośrednia  /125

2.1. Zagraniczne studia kleru polskiego  /125

2.2. Wpływ kolonizacji i kontaktów kulturowo-edukacyjnych z krajami Zachodu   /128

Rozdział III. Szkoły katedralne i kolegiackie na terenie Wielkopolski  /139

1. Szkoła katedralna gnieźnieńska  /143

2. Szkoła katedralna poznańska  /150

3. Szkoły kolegiackie w Wielkopolsce  /153

4. Nauczyciele i uczniowie  /161

5. Program nauczania   /173

6. Wykształcenie duchowieństwa   /178

7. Materialne aspekty funkcjonowania szkół   /184

Rozdział IV. Szkoły parafialne w Wielkopolsce  /188

1. Sieć parafialna na terenie Wielkopolski  /188

2. Szkoła jako część organizmu parafii   /196

3. Szkoły parafialne miejskie  /206

4. Szkoły parafialne miejskie   /211

5. Program kształcenia  /214

6. Uposażenie nauczycieli   /217

7. Wykształcenie, obowiązki i poziom intelektualny nauczycieli szkół parafialnych   /220

8. Infrastruktura   /220

9. Uczniowie szkół parafialnych  /229

Rozdział V. Szkolnictwo zakonne na terenie Wielkopolski  /236

1. Sieć klasztorów w Wielkopolsce   /236

2. Szkoła jako element życia konwentu  /242

3. Nauczyciele szkół klasztornych w Wielkopolsce   /244

4. Nowicjat jako przygotowanie do dalszych nauk  /247

5. Szkoła konwentualna  /251

6. Kwestia studiów  /259

7. Zagadnienie szkolnictwa zewnętrznego  /262

Zakończenie  /265

Aneks. Wykaz wzmianek źródłowych o szkołach w Wielkopolsce  /277

Bibliografia   /303

Indeks osobowy   /341

Indeks nazw geograficznych  /359

The educational system in Wielkopolska in the Middle Ages as compared with its neighbouring states (Summary)   /367