Szkice o zbrodni w kulturze staropolskiej (XV – XVII wiek). Między faktem, historią a literaturą

Autorka: Beata Stuchlik-Surowiak

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 262

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Książka przybliża dawne zbrodnie, do których doszło w Polsce w okresie od XV do XVII wieku. Podstawowym źródłem do poznania tego zagadnienia są staropolskie kroniki, pamiętniki oraz inne dokumenty życia społecznego. Głównym celem pracy jest znalezienie odpowiedzi na pytanie o wzajemne relacje między faktem historycznym, jakim było zabójstwo/morderstwo popełnione w określonym czasie na konkretnej osobie przez danego sprawcę bądź sprawców, a późniejszymi jego śladami pozostawionymi w rozmaitych tekstach kultury na przestrzeni różnych epok. Im bardziej spektakularny czyn, tym liczniejsze świadectwa jego popełnienia, ale również – tym większa rozbieżność szczegółów i wielość interpretacji. Przedmiotem rozprawy jest zatem próba naukowego zbadania tych przekazów.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp   /7

Szkic pierwszy. "A jacy to źli ludzie mieszczanie krakowianie". Sprawa Andrzeja Tęczyńskiego /11

Szkic drugi. "Potwór - kobieta". Katarzyna Włodkowa Skrzyńska i Barbara Rusinowska - staropolskie zbójniczki  /25

Szkic trzeci. "Pani pana zabiła?". Rzecz o Jakubie Boglewskim, Janie Pieniążku i okrutnej Dorocie /39

Szkic czwarty. "Staropolski Egzorcysta". Przypadek Grota i Łukasza Słupeckich  /53

Szkic piąty. "Jak się kogoś złe słowo uczepi, to i dalej na nim idzie". Dwie opowieści o Mroczku z Łopuchowa  /67

Szkic szósty. "Chocia po trzykroć go ciął, nie mógł go ściąć". Niefortunny występ lubelskiego kata  /79

Szkic siódmy. "Śpiewają tam jeszcze [...] chłopi po wsi pieśń staroświecką o tym". Krzysztof Szafraniec i burzliwe dzieje znamienitego rodu  /89

Szkic ósmy. "Szkaradny się uczynek stał w Krakowie". Zabójstwo Alberta Fantiniego  /97

Szkic dziewiąty. "Była to rzecz żałosna bardzo". Ksiądz Andrzej Czarnkowski i tragiczny koniec sporu o nierządnicę /107

Szkic dziesiąty. "Sprośny swój żywot ukoronował [...] ohydnym morderstwem". Eraz Tłokiński Czeczotka - krwawy burmistrz Krakowa /123

Szkic jedenasty. "Osobliwy to był rzeczywiście los tego człowieka". Samuela Zborowskiego żywot niepokorny /137

Szkic dwunasty. "Nazywano go diabłem". Stanisław Stadnicki - staropolski okrutnik /157

Szkic trzynasty. "Zapomniał wspólnej wojsku wyświadczyć miłości". Haniebna śmierć hetmana Wincentego Gosiewskiego /193 /177

Szkic czternasty. "Padł trupem pod szablami, niemal w sztuki zrąbany". Perypetie małżeńskie Katarzyny i Mikołaja Ossolińskich /193

Szkic piętnasty. "Był pan bardzo surowy i zły". Stanisław Warszycki - sadysta w kontuszu /203

Zakończenie /219

Bibliografia /221

Indeks osobowy /243

Summary /255

Zusammenfassung /259