Szczecin wczesnośredniowieczny. Nadodrzańskie centrum

Redakcja: Anna B. Kowalczyk, Marek Dworaczyk

Rok wydania: 2011

Liczba stron: 593

Okładka: twarda

Format: 21,0 cm x 29,5 cm

Seria: Origines Polonorum, t. V

Język: polski, streszczenie w języku angielskim

Książka prezentuje wyniki badań archeologicznych przeprowadzonych na przełomie lat 50. i 60. XX w. na terenie wczesnośredniowiecznego słowiańskiego podgrodzia, na tzw. Rynku Warzywnym w Szczecinie. Ukazana została pełna dokumentacja prac wykopaliskowych wraz z obszernym komentarzem dotyczącym chronologii nawarstwień. Szczegółowo omówiono zagadnienia ważne z punktu widzenia rozwoju i historii gospodarczej wczesnośredniowiecznego kompleksu osadniczego, w którym obszar nadodrzański odgrywał kluczową rolę: przemiany w charakterze i rozplanowaniu zabudowy mieszkalnej i gospodarczej, warunki życia codziennego mieszkańców, sposoby zdobywania pożywienia, pracę rzemieślniczą i chałupniczą, ubiór, ozdoby, rozrywki. W podsumowaniach wykorzystane zostały wyniki badań specjalistycznych, w tym dendrologicznych, osteologicznych i ichtiologicznych. Całość zamyka zarys dziejów Szczecina z perspektywy archeologii, od najstarszego osiedla na Wzgórzu Zamkowym po czasy lokacji miasta na prawie magdeburskim.

Spis treści: 

O autorach /7

Rozdział I. Wprowadzenie/9
1. Zarys dziejów wczesnośredniowiecznego Szczecina (Marek Dworaczyk) /9
2. Zarys dziejów badań archeologicznych w Szczecinie (Anna Bogumiła Kowalska) /14
3. Wykop na Rynku Warzywnym. Założenia merytoryczne pracy (Anna Bogumiła Kowalska) /20
4. Próba rekonstrukcji topografii Starego Miasta w Szczecinie (Ryszard Krzysztof Borówka, Bolesław Wolny)

Rozdział II. Źródła archeologiczne /41 
1. Charakterystyka warstw kulturowych (Marek Dworaczyk, Anna Bogumiła Kowalska) /41
2. Podstawy datowania warstw kulturowych na Rynku Warzywnym (Marek Dworaczyk, Anna Bogumiła Kowalska) /113
3. Synchronizacja chronologiczna wczesnośredniowiecznych nawarstwień kulturowych w obrębie szczecińskiego kompleksu osadniczego (Marek Dworaczyk) /152

Rozdział III. Zabudowa mieszkalno-gospodarcza (Anna Bogumiła Kowalska) /163
1. Konstrukcje budynków /165
2. Funkcje budynków /182
3. Miejsca siedliskowe /193
4. Konstrukcje ulic /194

Rozdział IV. Organizacja przestrzenna zabudowy (Marek Dworaczyk, Anna Bogumiła Kowalska) /199

Rozdział V. Życie codzienne mieszkańców wczesnośredniowiecznego Szczecina w świetle źródeł archeologicznych (Anna Bogumiła Kowalska) /217 
1. Elementy wyposażenia gospodarstw domowych (grupa funkcjonalna A) /224
2. Wytwórczość i zajęcia niewytwórcze (grupa funkcjonalna B) /256
3. Narzędzia wielofunkcyjne (grupa funkcjonalna C) /274
4. Rybołówstwo i transport wodny (grupa funkcjonalna D) /284
5. Zdobywanie pożywienia, rolnictwo i hodowla (grupa funkcjonalna E) /298
6. Wyposażenie osobiste (grupa funkcjonalna F) /302
7. Biżuteria (grupa funkcjonalna G) /332
8. Zabawki, gry, instrumenty muzyczne (grupa funkcjonalna F) /338

Rozdział VI. Garncarstwo (Marek Dworaczyk) /345

Rozdział VII. Szczecin we wczesnym średniowieczu z perspektywy archeologii (Anna Bogumiła Kowalska) /357

Bibliografia /372
Summary /395
Indeks osób /403
Spis ilustracji, rycin i tabel /408

Aneks 1– tabele zbiorcze materiału zabytkowego (tabele 11–25) /421
Aneks 2– zabytki wydzielone z poszczególnych warstw (tabele 25–56) /439
Aneks 3– zabytki według grup surowcowych (tabele 57–66) /541
Aneks 4– tablice zabytków wydzielonych (ryc. 182–246) /553