Święty Augustyn. Listy. Tom 1 (Listy 1–80)

Autor: Święty Augustyn

Tłumaczenie i komentarz: Przemysław Nehring, Rafał Toczko, Marta Szada

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 602

Okładka: miękka

Format: 16,0 cm x 23,0 cm 

Święty Augustyn (354–430) odegrał kluczową rolę w historii zachodniej cywilizacji chrześcijańskiej, a jego listy odzwierciedlają niemal wszystkie ważne obszary jego działalności intelektualnej i instytucjonalnej, a także codziennej praktyki. Z jednej strony korespondencja ta należy do bogatej tradycji starożytnej epistolografii w ogóle, a z drugiej jest najlepiej zachowanym zbiorem łacińskich listów wczesnochrześcijańskich. Augustyn przed swym spektakularnym nawróceniem był profesorem retoryki, a więc autorem głęboko zanurzonym w łacińskiej tradycji literackiej, ale był też chrześcijańskim biskupem Hippony, ważnego miasta w rzymskiej Afryce Północnej, świadomym własnego autorytetu i bardzo aktywnie zaangażowanym w debaty teologiczne oraz instytucjonalną działalność Kościoła swoich czasów. Korpus jego listów stanowi zatem bezcenne źródło dla badaczy zajmujących się takimi dyscyplinami jak teologia, filozofia, historia idei, antropologia kulturowa, literaturoznawstwo, historia życia codziennego, dzieje kultury materialnej oraz myśli społecznej i politycznej. Poza wszystkim jest fascynującym świadectwem geniuszu jednego z najwybitniejszych w dziejach przedstawicieli zachodniej kultury.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Skróty / 7

Chronologia głównych wydarzeń z życia Augustyna i ważnych dla jego korespondencji wydarzeń historycznych / 9

Wstęp / 17

List antyczny jako literacki gatunek – teoria i praktyka / 18

Listy chrześcijańskie przed Augustynem i współczesna mu tradycja epistolograficzna / 24

Korespondencja św. Augustyna / 31

Tworzenie i wysyłanie listów przez Augustyna – kwestie techniczne i logistyczne / 32

Formowanie się kolekcji listów Augustyna, jej struktura i chronologia / 36

List jako literacka forma gatunkowa w świadomości i praktyce Augustyna / 40

Korespondenci Augustyna  / 44

Warstwa retoryczna, literacki styl i techniki argumentacyjne w listach Augustyna / 48

• Sztuka argumentacji w listach Augustyna – teoria / 55
• Sztuka argumentacji w listach Augustyna – praktyka / 59

Listy jako źródło poznania poglądów i działalności Augustyna / 62

• Augustyn filozof. Świadectwo listów / 63
• Augustyn teolog i polemista. Świadectwo listów / 68
• Augustyn o poglądach manichejczyków. Świadectwo listów / 69
• O Trójcy Świętej w sporze z arianami. Świadectwo listów / 74
• O ważności chrztu i jedności Kościoła przeciwko donatystom. Świadectwo listów / 78
• O roli łaski i wolnej woli w sporze z pelagianami. Świadectwo listów / 83
• Augustyn egzegeta. Świadectwo listów / 90
• Augustyn biskup. Świadectwo listów / 95
• Augustyn mnich i fundator monastyczny. Świadectwo listów / 99

Biogramy znaczących postaci powtarzających się w tomie 1 Listów św. Augustyna / 107

• List 1. Augustyn do Hermogeniana (tłum. Rafał Toczko, dalej RT) / 119
• List 2. Augustyn do Zenobiusza (RT) / 123
• List 3. Augustyn do Nebrydiusza (RT) /  126
• List 4. Augustyn do Nebrydiusza (RT) / 133
• List 5. Nebrydiusz do Augustyna (RT) / 135
• List 6. Nebrydiusz do Augustyna (RT) / 137
• List 7. Augustyn do Nebrydiusza (RT) / 140
• List 8. Nebrydiusz do Augustyna (RT) / 147
• List 9. Augustyn do Nebrydiusza (RT) / 149
• List 10. Augustyn do Nebrydiusza (RT) / 153
• List 11. Augustyn do Nebrydiusza (RT) / 157
• List 12. Augustyn do Nebrydiusza (RT) / 162
• List 13. Augustyn do Nebrydiusza (RT) / 164
• List 14 Augustyn do Nebrydiusza (RT) / 167
• List 15. Augustyn do Romaniana (RT) / 171
• List 16. Maksymus z Madaury do Augustyna (RT) / 174
• List 17. Augustyn do Maksymusa z Madaury (RT) / 178
• List 18. Augustyn do Celestyna (RT) / 184
• List 19. Augustyn do Gajusza (RT) / 186
• List 20. Augustyn do Antonina (RT) / 188
• List 21. Augustyn do Waleriusza (RT) / 191
• List 22. Augustyn do Aureliusza (RT) / 196
• List 23. Augustyn do Maksymina (RT) / 203
• List 24. Paulin z Noli i Terazja do Alipiusza (tłum. Przemysław Nehring, dalej PN) / 212
• List 25. Paulin z Noli i Terazja do Augustyna (PN) / 219
• List 26. Augustyn do Licencjusza (RT) / 225
• List 27. Augustyn do Paulina z Noli (PN) / 238
• List 28. Augustyn do Hieronima (PN) / 245
• List 29. Augustyn do Alipiusza (PN) / 253
• List 30. Paulin z Noli i Terazja do Augustyna (PN) / 263
• List 31. Augustyn do Paulina z Noli i Terazji (PN) / 267
• List 32. Paulin z Noli i Terazja do Romaniana (PN) / 274
• List 33. Augustyn do Prokuliana (RT) / 283
• List 34. Augustyn do Euzebiusza (RT) / 288
• List 35. Augustyn do Euzebiusza (RT) / 293
• List 36. Augustyn do Kazulana (tłum. Marta Szada, dalej MS) / 298
• List 37. Augustyn do Symplicjana (PN) / 325
• List 38. Augustyn do Profuturusa (PN) / 327
• List 39. Hieronim do Augustyna (PN) / 330
• List 40. Augustyn do Hieronima (PN) / 332
• List 41. Alipiusz i Augustyn do Aureliusza (PN) / 340
• List 42. Augustyn do Paulina z Noli i Terazji (PN) / 343
• List 43. Augustyn do Gloriusza, Eleuzjusza i innych donatystów (RT)  /345
• List 44. Augustyn do Gloriusza, Eleuzjusza i innych donatystów (RT) / 370
• List 45. Augustyn i Alipiusz do Paulina z Noli i Terazji (PN) / 383
• List 46. Publikola do Augustyna (MS) / 385
• List 47. Augustyn do Publikoli (MS) / 391
• List 48. Augustyn do Eudoksjusza (PN) / 398
• List 49. Augustyn do Honorata (RT) / 402
• List 50. Augustyn do przywódców kolonii Sufes (RT) / 405
• List 51. Augustyn do Kryspina (RT) / 407
• List 52. Augustyn do Seweryna (RT) / 413
• List 53. Fortunat, Alipiusz, Augustyn do Generozusa (RT) / 416
• List 54. Augustyn do Januariusza (MS) / 423
• List 55. Augustyn do Januariusza (MS) / 432
• List 56. Augustyn do Celera (PN) / 468
• List 57. Augustyn do Celera (PN) / 470
• List 58. Augustyn do Pammachiusza (PN) / 472
• List 59. Augustyn do Wiktoryna (PN) / 475
• List 60. Augustyn do Aureliusza (PN) / 478
• List 61. Augustyn do Teodora (RT) / 481
• List 62 Alipiusz, Augustyn, Samsucjusz do Sewera (PN) / 483
• List 63. Augustyn do Sewera (RT) / 486
• List 64. Augustyn do Kwincjana (RT) / 489
• List 65. Augustyn do Ksantypa (RT) / 493
• List 66. Augustyn do Kryspina (RT) / 496
• List 67. Augustyn do Hieronima (PN) / 499
• List 68. Hieronim do Augustyna (PN) / 501
• List 69 Alipiusz i Augustyn do Kastoriusza (PN) / 506
• List 70. Alipiusz i Augustyn do Nauceliona (PN) / 510
• List 71. Augustyn do Hieronima (PN) / 512
• List 72. Hieronim do Augustyna (PN) / 517
• List 73. Augustyn do Hieronima (PN) / 522
• List 74. Augustyn do Prezydiusza (PN) / 532
• List 75. Hieronim do Augustyna (PN) / 533
• List 76. Augustyn do donatystów (PN) / 558
• List 77. Augustyn do Feliksa i Hilaryna (PN) / 563
• List 78. Augustyn do mnichów, duchowieństwa i wiernych Hippony (PN) / 565
• List 79. Augustyn do nieznanego adresata (PN) / 575
• List 80. Augustyn do Paulina z Noli i Terazji (PN) / 577

Źródła / 581

Opracowania / 591