Świat kolonialnej Ameryki Łacińskiej. Sztuka - Bóg - społeczeństwo

Autor: Mirosław Olszycki

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 472

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Uwagi - brzegi stron lekko zabrudzone

Ameryka Łacińska to obszar fascynujący, a zarazem obfitujący w niezwykłe wydarzenia historyczne. To tutaj powstało wiele cudów sztuki. To tutaj ukształtowało się latynoskie społeczeństwo na bazie mieszania ras i kultur: europejskich, prekolumbijskich i afrykańskich. Książka Mirosława Olszyckiego stanowi bogate opracowanie poświęcone kulturze, historii, działalności Kościoła oraz procesom narodotwórczym w kolonialnym Nowym Świecie. Przybliża podstawowe zagadnienia dotyczące hiszpańskiej i portugalskiej ekspansji, kolonizacji ludów i poszczególnych regionów Ameryki. Objaśnia różnorodne aspekty związane z kształtowaniem się skomplikowanej rzeczywistości, w której obok lub na bazie majańskich, azteckich oraz inkaskich świątyń powstawały katolickie katedry i domy wzorowane na budynkach Madrytu, Lizbony czy Sewilli.

Podkreślając osiągnięcia kultur prekolumbijskich, autor zastanawia się także nad fenomenem hiszpańskich podbojów przełomu wieków XV i XVI, które do tej pory budzą podziw, a jednocześnie są źródłem licznych kontrowersji. Jak zauważa w rozdziale poświęconym kulturze duchowej i materialnej społeczeństw prekolumbijskich, nie można pominąć ich dorobku. W końcu XV wieku odkrycie nowego kontynentu unaoczniło Europejczykom istnienie ludów, których sztuka i osiągnięcia intelektualne okazały się całkiem odmienne od tego, co rozwinięto w Europie, a jednocześnie wskazywały na duże możliwości miejscowych społeczeństw w takich dziedzinach, jak: budownictwo, architektura, sztuka czy astronomia. Dotyczy to szczególnie rejonów obecnego Meksyku, Belize, Gwatemali, Hondurasu i Salwadoru uznawanych za miejsce narodzin i rozwoju tak zwanych cywilizacji mezoamerykańskich.

Autor wskazuje, że iberyjski kolonializm, oprócz negatywnych cech, miał również wiele cech pozytywnych, biorąc pod uwagę na przykład powstałe liczne zabytki o wysokich walorach estetycznych. Te kolonialne arcydzieła Olszycki opisał na tle ówczesnych warunków topograficznych, klimatycznych oraz społecznych i pokazał je na fotografiach. Ważnym elementem książki jest także przyroda, która stała się tłem krwawej konkwisty i późniejszego procesu – budowania Nowego Świata. Autor szczególnie uważnie przygląda się sztuce, architekturze, muzyce, literaturze epoki kolonialnej, jak również działalności Kościoła i misjom jezuickim powstającym między innymi dla Indian Guaraní i Chiquitos w latach 1492–1824. Był to czas, kiedy rodziło się nowe społeczeństwo latynoskie we wzajemnych relacjach pomiędzy ludnością autochtoniczną a Europejczykami, Afrykanami, Azjatami, od Meksyku i Karaibów, poprzez Ekwador, Kolumbię, Brazylię, aż po Peru i Chile. Jak wskazuje autor, problemy postkolonializmu to sprawy bardzo aktualne, często drażliwe i mocno przeżywane przez współczesne społeczeństwa latynoskie.

Książka, oprócz wstępu i zakończenia, zawiera cztery zasadnicze części (Wprowadzenie, Ameryka Hiszpańska, Ameryka Portugalska oraz Kościół i Misje patronackie w kolonialnej Ameryce Łacińskiej).

Spis treści:

Przedmowa  /9 

Wstęp  /15 

Wprowadzenie   /25 

Społeczeństwa prekolumbijskie – kultura duchowa i materialna     /25 

Mezoameryka    /31 

Olmekowie     /32 

Zapotekowie i Mistekowie    /35 

El Tajín, Teotihuacán, Tula    /38 

Majowie     /41 

Aztekowie    /44 

Ameryka Południowa   /47 

Inkowie    /47

Społeczeństwa Ameryki Łacińskiej w kontekście podboju i ewangelizacji   /55

Demografia ludności autochtonicznej w okresie kolonialnym  / 59

Przyczyny depopulacji na obszarach Nowej Hiszpanii i w wicekrólestwie Peru    /61

Populacja kolonialnej Brazylii     /65

Zróżnicowane społeczeństwo Ameryki kolonialnej    /69

Kolonializm i procesy narodotwórcze w Ameryce Łacińskiej a sztuka nowego świata   /71

Tożsamość Latynosa w kontekście ewangelizacji   /81

Amerykański człowiek    /81

Spotkanie „obcych”    /83

Głos „innego”    /86

Ameryka hiszpańska  /89

Kolonialny system zarządzania w wicekrólestwach Hiszpanii   /89

Główne trudności kolonialnego sytemu zarządzania w wicekrólestwach    /92

Dom Transakcji i Rada Indii     /94

Urzędy państwowe    /95

Rada miasta     /97

Encomienda    /98

Administracja finansowa    /100

Sądownictwo    /102

Urzędy mniejszego znaczenia    /104

Aspekty kolonialnego systemu zarządzania     /106

Życie intelektualne w kolonialnej Ameryce Hiszpańskiej   /109

Zarys literatury hispanoamerykańskiej w epoce kolonialnej   /112

Kroniki i relacje    /112

Literatura epicka    / 120

Wiek baroku    /136

Wiek oświecenia     /143

Kolonialna rzeczywistość kulturalna    /152

Sztuka i architektura w kolonialnej Ameryce Łacińskiej   /159

Meksyk, Ameryka Środkowa i Karaiby     /160

Architektura    /160

Rzeźba   /172

Malarstwo     /184

Hiszpańska Ameryka Południowa   /193

Architektura    /193

Architektura jezuicka    /212

Rzeźba    /217

Malarstwo     /225

Ameryka Portugalska  /237

Kolonialna Brazylia  /237

Ekspansja kolonialna     /237

Donatários – drugi okres wczesnej historii Brazylii    /240

Warunki polityczne i ekonomiczne    /243

Ludność    /249

Życie intelektualne w kolonialnej Ameryce Portugalskiej    /260

Literatura     /261

Muzyka    /265

Kultura - poszukiwanie brazylijskiej tożsamości    /272

Sztuka i architektura w kolonialnej Brazylii  /275

Wprowadzenie    /275

Architektura wybrzeża    /276

Architektura Minas Gerais     /287

Architektura jezuicka w Brazylii    /296

Rzeźba i malarstwo    /305

Kościół i misje patronackie w kolonialnej Ameryce Łacińskiej   /313

Wymiar ewangelizacji  /313

Prawa z Burgos     /315

Prawo patronatu    /318

Funkcja misji    /323

Misjonarze    /325

Inkwizycja i synkretyzm religijny    /331

Diecezje i metropolie    /334

Recopilación de Leyes de los Reynos de las Indias    /336

Działalność misyjna jezuitów   /340

Digitus Dei est hic!    /340

Charyzmat powołania    /342

Ad maiorem Dei gloriam    /345

Święty eksperyment    /350

Redukcje misyjne Guarani     /356

Redukcje misyjne Chiquito i Moxo    /371

Redukcje misyjne Maynas w Górnej Amazonii     /376

Wydalenie jezuitów z Ameryki    /379

Zakończenie  /383

Tabele   /391

Przypisy   /395

Bibliografa   /431