Sukcesja władzy cesarskiej w okresie rządów dynastii julijsko-klaudyjskiej (30 p.n.e. - 68 n.e.)

Autor: Paweł Sawiński

Rok wydania: 2016

Liczba stron: 258

Okładka: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Seria: Historia nr 227

Książka poświęcona jest kwestii sukcesji władzy cesarskiej w okresie rządów pierwszej dynastii cesarskiej. Pomimo że pryncypat nie był formalnie dziedziczną monarchią, to jednak w praktyce obserwujemy wyraźną tendencję do przekazywania władzy cesarskiej w obrębie rodziny panującej. August i jego kolejni następcy prowadzili intensywną politykę sukcesyjną, której celem było przekazanie władzy cesarskiej wybranemu przez nich kandydatowi. W pracy przeanalizowano mechanizmy polityki sukcesyjnej princepsów z dynastii julijsko-klaudyjskiej oraz proces przejmowania władzy cesarskiej przez kolejnych następców Augusta.

Spis treści:

Podziękowania  /7

Wstęp  /9

- Uwagi terminologiczne i redakcyjne  /15

CZĘŚĆ PIERWSZA. Polityka sukcesyjna cesarzy z dynastii julijsko-klaudyjskiej

1. August  /19

1.1. Marek Klaudiusz Marcellus - pierwszy przewidywany następca?  /19

1.2. Marek Agryppa - collega imperii czy następca Augusta?  /27

1.3. Tyberiusz i Druzus Starszy a kwestia sukcesji w latach 12 - 6 p.n.e.  /41

1.4. Gajusz i Lucjusz Cezarowie jako planowani następcy  /46

1.4.1. Adopcja  /46

1.4.2. Cursus honorum, publiczna prezentacja i sposoby honorowania  /48

1.4.3. Honory pośmiertne  /60

1.5. Adopcje 4 roku - powstanie nowego porządku sukcesji  /69

1.5.1. Adrogatio Tyberiusza i nadanie mu uprawnień cesarskich  /69

1.5.2. Adopcja Germanika  /73

1.5.3. Adopcja i abdicatio Agryppy Postumusa  /77

1.5.4.AraProvidentiae Augustae  /83

1.5.5. Tyberiusz jako następca i collega imperii Augusta  /85

2. Tyberiusz  /93

2.1. Germanik i Druzus Młodszy jako kandydaci do sukcesji  /93

2.1.1. Publiczna prezentacja i sposoby honorowania  /93

2.1.2. Honory pośmiertne  /106

2.2. Synowie Germanika jako potencjalni następcy  /119

2.3. Sejan - koregent czy ewentualny następca?  /123

2.4. Gajusz Kaligula czy Tybeiusz Gemellus? Kwestia sukcesji w ostatnich latach rządów Tyberiusza  /124

2.5. Testament Tyberiusza a kwestia "Doppelprinzipat"  /130

3. Kaligula /134

3.1. Tyberiusz Gemellus - planowany następca Kaliguli?  /134

3.2. Julia Druzylla i Marek Lepidus w planach sukcesyjnych princepsa  /136

4. Klaudiusz  /139

4.1. Brytanik jako pierwszoplanowy następca  /139

4.2. Gnejusz Pompejusz i Lucjusz Sylanus - cesarscy zięciowie jako ewentualni następcy?  /141

4.3. Brytanik czy Neron? Kwestia sukcesji w ostatnich latach rządów Klaudiusza  /142

5. Neron  /153

Konkluzje  /155

CZĘŚĆ DRUGA. "Umarł princeps - niech żyje princeps": przejmowanie władzy przez nowego cesarza

6. Sukcesja Tyberiusza /163

6.1. Śmierć Augusta i jego testament  /163

6.2. Recusatio imperii  - opory Tyberiusza wobec objęcia pryncypatu /169

6.3. Oficjalna tytulatua Tyberiusza jako nowego princepsa  /179

6.4. Primum facinus novi principatus - zabójstwo Agryppy Postumusa  /180

7. Objęcie władzy cesarskiej przez Kaligulę  /184

7.1. Śmierć Tyberiusza i pierwsze działania Kaliguli w celu zabezpieczenia sukcesji  /184

7.2. Nadanie Kaliguli uprawnień cesarskich  /190

7.3. Kaligula a kwestia recusatio imperii  /193

8. Wybór Klaudiusza na princepsa   /195

8.1. Postawa senatu wobec kwestii powołania następcy Kaliguli  /195

8.2. Obwołanie Klaudiusza cesarzem przez pretorianów - dzieło przypadku czy zaplanowany scenariusz?  /199

8.3. Kwestia legitymizacji sukcesji Klaudiusza  /203

9. Sukcesja Nerona  /206

9.1. Śmierć Klaudiusza i jego testament  /206

9.2. Poszczególne etapy przejmowania władzy cesarskiej przez Nerona  /210

9.3. Eliminacja potencjalnych rywali do władzy cesarskiej  /213

Konkluzje  /215

Zakończenie  /217

Aneks - Dies Principatus cesarzy z dynastii julijsko-klaudyjskiej  /223

Bibliografia  /227

Wykaz skrótów czasopism i serii wydawniczych (wg L`Annee Philoloique)  /242

Indeks osób i autorów antycznych  /243

Indeks nazw etnicznych i geograficznych  /247

Spis ilustracji  /250

Summary  /253