Studia z dziejów i kultury starożytnego Bliskiego Wschodu

Autor: Edward Lipiński

Rok wydania: 2013

Ilość stron: 490

Oprawa: miękka

Format: 16,0 cm x 23,5 cm

Uwaga - okładka delikatnie pogięta

 

"Przedmiotem książki jest starożytny Bliski Wschód, w węższym znaczeniu ograniczony do regionu zwanego czasem Lewantem, to jest dzisiejszych terytoriów Syrii, Libanu, Palestyny i Jordanii. Nie trzeba przypominać, jak ważną rolę odegrała w dziejach ta część świata.
Wystarczy wspomnieć, że to ojczyzna alfabetu i monoteizmu, a więc tam znajdujemy początki najważniejszych systemów religijnych świata i wszystkich aktualnie używanych systemów pisma"
(z Przedmowy prof. dr hab. Michała Gawlikowskiego)

 

Spis treści:

Michał Gawlikowski Przedmowa /XI

Wykaz skrótów  /5

Część pierwsza. UGARYT i FENICJA

Powstanie i rozpowszechnienie pisma alfabetycznego /13

I. Powstanie alfabetu linearnego /16

1. Język  /17

2. Akrofonia  /18

3. Wyłączność alfabetu  /18

II. Alfabet klinowy /19

1. Liczba znaków  /21

2. Wokalizacja  /21

3. Znaki dodatkowe  /21

4. Kształt liter  /22

5. Prawostronny kierunek pisma  /22

III. Alfabet południowoarabski /23

IV. Rozpowszechnienie i rozwój alfabetu /25

V. Odmiany pisma fenickiego  /30

1. Pismo monumentalne  /30

2. Kaligrafia  /30

3. Kursywa  /31

Mit o walce Baala z Morzem /33

Syro-kanaanejski bóg Reszef /48

Społeczeństwo i gospodarka Ugarytu w XIV-XIII wieku p.n.e. /61

I. Odkrycia w Ugarycie /62

II. Studia nad społeczeństwem i gospodarką Ugarytu /64

III. Nowe perspektywy  /71

Język fenicki, jego pismo i piśmiennictwo /78

I. Język  /78

II. Pismo  /79

III. Literatura /80

IV. Inskrypcje /81

1. Wieki XI - IX p.n.e. /82

2. Wieki VIII - VI p.n.e.  /82

3. Od V wieku p.n.e. do początku naszej ery /83

4. Inskrypcje punickie  /84

5. Inskrypcje neopunickie i łacińsko-punickie  /85

6. Odczytanie /85

Bibliografia podstawowa /86

Religia funicka /89

I. Byblos  /89

II. Sydon /91

III. Tyr  /92

IV. Cypr /93

V. Asztarta i Tannit /93

VI. Dagon i Baal - Hamon /95

VII. Kartagina /97

VIII.  Bóstwa egipskie /99

Bibliografia podstawowa  /103

Echa religii punickiej  w onomastyce  /105

I. `RŚ "pragnąć" /105

II. `RŚ, bóg "Biegły" jako budowniczy /109

Fenicjanie na Cyprze i w Egei/113

I. Cypr /114

1. Pradzieje /114

2. Faza archaiczna (wieki X-VIII p.n.e.) /116

3. Hegemonia asyryjska  i egipska (wieki VIII-VI p.n.e.) /118

4. Epoka perska (wieki VI-IV p.n.e.) /119

5. Epoka hellenistyczna /122

6. Kultura i religia /122

II. Kreta /125

III. Egea i kontynent grecki /129

1. Rodos i Samos /130

2. Północna Egea /132

3. Eubea i Attyka /133

4. Delos i Kos /137

Tarszisz i Stela z Nory /139

Świat fenicko-punicki w literackich źródłach greckich i rzymskich /148

I. Historiografia /149

II. Poezja i fikcja literacka /153

III. Mitografia /155

IV. Geografia, przewodniki, leksykografia /157

Purpura "tyryjska" /161

I. Nazwa /161

II. Historia /163

III. Produkcja /164

IV. Handel /166

Część druga. Świat Biblii

Stosunki starożytnego Egiptu  z Kanaanem /171

I. Czwarte i trzecie tysiąclecie /172

1. Okres predynastyczny i epoka tynicka /172

2. Stare państwo /175

II. Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy /177

1. XI-XII dynastia (2040-1801 lub 1759 p.n.e.) /177

2. Koniec XII dynastii i Drugi Okres Przejściowy (1801/1759-1550/1539 p.n.e.) /179

III. Nowe Państwo (1550/1539 - 1070 p.n.e) /181

1. XVIII dynastia (1550/1539-1295 p.n.e. )/181

2. XIX dynastia (1295-1185 p.n.e) /183

3. XX dynastia (1184-1070 p.n.e) /185

IV. Trzeci Okres Przejściowy i Renesans saicki /186

1. Trzeci Okres Przejściowy: dynastie tanejskie /186

2. Dynastia kuszycka /189

3. Renesans saicki /192

V. Od Persów do Rzymian /194

1. Dominacja perska i ostatnie dynastie rodzime /194

2. Epoka hellenistyczna /195

3. Okupacja rzymska /196

Podsumowanie /197

Ideologi królewska  na starożytnym Bliskim Wschodzie /198

I. Ideologia królewska  w Egipcie /199

1. Boskość władcy w zaświatach /200

2. Zaczątki organizacji państwowej /203

3. Królewska tytulatura /208

4. Boskie atrybuty faraona według innych danych /210

5. Synostwo boskie faraona /215

6. Faraon podobizną  boga /218

7. Faraon pasterzem ludzi /219

8. Faraon gwarantem ładu i sprawiedliwości /222

9. Faraon wybrańcem bożym /224

10. Podsumowanie /228

II. Ideologia królewska w Mezopotamii /229

1. Zaczątki organizacji państwowej /230

2. Boskie znamiona władzy  /232

3. Świątynie i posągi poświęcone królom  /236

4. Rytuał świętych zaślubin  /239

5. Podsumowanie boskich atrybutów króla /240

6. Synostwo boskie króla /241

7. Król pasterzem ludu /244

8. Król obrońcą prawa i gwarantem ładu /246

9. Król w roli kapłana /250

10. Ciągłość dynastyczna  /252

11. Pośmiertne losy monarchy /254

III. Ideologia królewska w Syrii i Kanaanie /257

1. Zaczątki organizacji państwowej /257

2. Ubóstwienie władzy /263

3. Synostwo boskie władcy /267

4. Król pasterzem ludu /268

5. Król gwarantem prawa i sprawiedliwości /270

6. Kapłańskie prerogatywy króla /274

7. Król wybrańcem bożym /275

8. Pośmiertne losy monarchy /276

Jerozolima pomiędzy "ludem ziemi" judzkiej a "całym Izraelem" /282

I. Izrael /283

II. Juda /290

III. Jerozolima /294

IV. Odmienne tradycje, instytucje i kult /297

V. Różnice w kulturze materialnej i języku /302

Abil Al-Qamh i Tell AL-Qadi /310

Gyges i Lygdamis w historiografii i apokaliptyce /319

Część trzecia. Aram, Transjordania, Arabia

Aramejczycy a protoplaści Hebrajczyków /331

I. Pastersko-koczowniczy tryb życia /332

1. "Ojciec mój był koczującym Aramejczykiem" /332

2. Wypas letni przy miastach świątynnych /334

II. Początki historii aramejskiej /337

1. Pojawienie się Aramejczyków w historii /337

2. Pierwotne siedziby Aramejczyków /341

3. Zachodni Aramejczycy a Hebrajczycy /345

III. Podania o protoplastach /348

1. Szlaki komunikacyjne, a hebrajscy protoplaści /348

2. Aramejscy protoplaści /354

Transjordania w epoce żelaza /358

I. Baszan /359

1. Obszar i wykopaliska /359

2. Mity, legendy /364

II. Gilead /367

1. Dawne dzieje Gileadu /369

2. Bitwa pod Ramot-Gilead w roku 842 p.n.e. i stela z Tell al-Quadi /372

3. Gadara /376

4. Deir `Alla /377

III. Ammon /380

1. Kraj i ludzie /380

2. Historia /382

3. Kultura i religia /386

IV. Moab /388

1. Historia epoki żelaza /389

2. Język i religia /395

V. Edom /395

1. Od późnego brązu do osiedlenia /396

2. Królestwo Edomu /399

Podsumowanie /401

Arabia w starożytności /403

I. Jemen i al-Hasa /404

II. Arabia Północna /406

Bibliografia podstawowa /409

Stosunki dyplomatyczne Arabii Południowej w pierwszych wiekach  n.e. /411

Bibliografia /417

Indeks starożytnych imion własnych i biblijnych  oraz autorów dzieł starożytnych /463

Indeks imion boskich i mitologicznych /471

Indeks nazw geograficznych i etnicznych /475