Studia krytyczne o początkach Zakonu Krzyżackiego w Prusach i na Pomorzu. Pisma wybrane

Autor: Gerard Labuda

Rok wydania: 2001

Liczba stron: 

Okładka: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron przykurzone

Pisma w j. polskim i j. niemieckim

"Gdy historycy polscy w drugiej połowie XIX wieku zaczęli wkraczać na pole badawczej uprawy dziejów Zakonu Krzyżackiego w Prusach dominowały na nim już od dawna (już od drugiej połowy XVIII wieku) pługi historyków niemieckich, odkładając skiby w jedną stronę. Wytworzyli oni obraz, sławiący działalność misyjną Zakonu najpierw na terenie pogańskich Prus, a po ich schrystianizowaniu w XIV wieku na sąsiedniej Litwie i Żmudzi. Z kolei gdy ta straciła swoje uzasadnienie po schrystianizowaniu obu tych krajów po unii polsko-litewskiej (1386) i idącą w ślady za nią chrystianizacją Litwy, dokonana w roku 1525 sekularyzacja i protestantyzacja Zakonu, historiografia niemiecka zaczęła coraz silniej i skuteczniej przypisywać zarówno Zakonowi, jak i w spadku po nim tworzącemu się księstwu pruskiemu, przekształconemu w roku 1701 w "królestwo w Prusiech", rolę misji bastionów kolonizowania i cywilizowania, a także nie na ostatnim miejscu germanizowania tzw. niemieckiego Wschodu. Ten model dziejów Zakonu wnet przyswoiły sobie historiografie krajów sąsiednich"

(ze Słowa Wstępnego)

Spis treści:

Słowo wstępne  /5

Studia z dziejów politycznych  

Die Anfage des Deutschen Ordens: in Jerusalem oder in Akkon?  /13

I. Die zwei Theorien: Kontinuitat oder Diskontinutat   /14

II. Chronikalische und narrative Qellen   /17

III. Die urkundlichen Aussagen  /21

IV. Das Jerusalemer Ur-Spital der Heiligen Mariens   /29

V. Zussamenfassung   /33

Podbój Prus w XIII wieku  /37

Wstęp

I. Opis wydarzeń - tło ogólne   /38

II. Realizacje sił sprawczych  /42

1. Biskup Chrystian i książę mazowiecki Konrad - rywalizacja o zawłaszczenie Prus  /42

2. Dzieje podboju Prus przez Zakon  /46

3. Ubezpieczanie nabytków dalszymi zdobyczami   /50

III. Rozważania nad podbojem Prus  /52

Stosunek prawnopubliczny Zakonu Krzyżackiego do Rzeszy Niemieckiej w świetle Złotej bulli Fryderyka II z roku 1226  /55

 O udziale Krzyżaków i o śmierci wielkiego mistrza Zakonu Krzyżackiego Poppo von Osterna w bitwie pod Tatarami pod Legnicą w roku 1241  /89

Stanowisko ziemi chełmińskiej w państwie krzyżackim w latach 1228-1454  /103

Czternastowieczne stosunki krzyżacko-litewskie w opinii historyka amerykańskiego  /175

Posłowie  /185

STUDIA ŹRÓDŁOZNAWCZE

Uber die Urkunden zur Grundung des Deutschen Ordens im Kulmerlande und in Preussen in den Jahren 1226-1234  /189

I. Einfuhrung  /189

II. Dokumente zum politischen Verkehr zwischen Herzog Konrad und dem Deutschen Ordern  /191

1. Die goldene Bulle Friedrichs II. vom Jahr 1226  /191

2. Die Vertrage und Verleihungen an den Deutschen Orden 1228-1230  /193

III. Die 

2. Die Vertrage und Verleihungen an den Deutschen Orden 1228-1230  /254

III. Die Verhandlungen der Bischofe Gunter und Christian mit dem Deutschen Orden und ihr Ende  /261

IV. Das papstlische Urteil uber Preussen im Jahr 1234  /267

V. Zusammenfassung  /269

Epilog dyskusji o początkach Zakonu Krzyżackiego w ziemi chełmińskiej i Prusach  /271

I. Dokumenty o początkach Zakonu Krzyżackiego /271

II. Analiza historyczna dokumentów o początkach Zakonu Krzyżackiego /286

III. Wnioski  /295

O źródłach "Kroniki Pruskiej" Piotra z Dusburga (na marginesie pracy Marzeny Pollakówny, Kronika Piotra z Dusburga)  /299

Posłowie  /326

Studia nad annalistyką pomorską z XIII-XV wieku  /335

I. Roczniki Pruskie najstarsze  /336

1. Podstawa rękopiśmienna  /337

2. Treść Roczników Pruskich najstarszych  /340

3. Czas, miejsce i autor rocznika  /344

4. Konkluzje  /345

II. Roczniki Toruńskie (franciszkańskie)  /346

1. Podstawa rękopiśmienna /346

2. Treść pierwotna Roczników Toruńskich  /348

3. Miejsce powstania, autor i źródła Roczników Toruńskich /350

4. Konkluzje   /355

III. Chronica Terrae Prussiae, czyli Roczniki Chełmżyńskie  /356

1. Podstawa rękopiśmienna  /357

2. Zawartość i kompozycja Chronica  /357

3. Stosunek Chronica do Roczników Toruńskich  /361

4. Autor i miejsce powstania Chronica  /363

5. Konkluzje  /366

6. Posłowie  /367

O opacie Stanisławie, autorze Kroniki Oliwskiej z połowy XIV wieku  /369

Posłowie  /384

Pierwodruki artykułów zamieszczonych w niniejszym zbiorze /397

Wykaz ważniejszych skrótów  /399

Indeks autorów /400