Strach w kulturze Zachodu XIV - XVIII w. Oblężony ogród

Autor: Jean Delumeau

Rok wydania: 2011

Liczba stron: 492

Okładka: twarda

Format: 16,5 cm x 24,00 cm

Akumulacja agresji, które dotknęły ludność Zachodu między rokiem 1348 a początkiem XVII wieku, wywołała w całym społeczeństwie głębokie zachwianie psychiczne, o którym świadczą wszystkie języki owych czasów - słowa i obrazy. Powstała "kraina strachu", wewnątrz której cywilizacja czuła się "zdeprymowana" i którą zaludniła chorobliwymi urojeniami. Ta przedłużająca się trwoga groziła rozkładem społeczeństwa, tak jak mogła druzgotać osobowości poddane powtarzalnym stresom. Mogła więc wzbudzać zjawiska niedostosowania, myślowej i uczuciowej regresji, pomnożyć fobie, wzmagać postawę odmowy i rozpacz.

Spis treści:

Wstęp. Historyk na tropie strachu /7

1. Strach przemilczany /7

2. Oczywistość strachu /17

3. Od jednostkowego do zbiorowego: możliwości i przeszkody transpozycji /21

Część pierwsza. Strach większości

1. Wszechobecność strachu /39

1. Morze zmienne, gdzie lęku wszelkiego obfitość /39

2. Dalekie i bliskie; nowe i stare /51

3. Dziś i jutro; uroki i wróżby /65

2. Przeszłości mroki /87

1. Zjawy /87

2. Strach przed nocą /101

3. Typologia zachowań zbiorowych w czasach dżumy /113

1. Obecność dżumy /113

2. Obrazy ze złego snu /119

3. Nieludzkie zerwanie /125

4. Stoicyzm i rozpasanie; zwątpienie i szaleństwo /133

5. Tchórze czy bohaterowie /142

6. Kto zawinił /147

4. Strach i bunty (I) /161

1. Przedmiot, granice i metody badań /161

2. Poczucie niepewności /168

3. Strachy bardziej określone /176

4. Lęk przed śmiercią z głodu /182

5. Zmora fiskusa /187

5. Strach i bunty (II) /193

1. Pogłoski /193

2. Kobiety i księża w buntach: obrazoburstwo /203

3. Strach przed przewrotem /213

Część  druga. Kultura warstwy przywódczej a strach

6. "Oczekiwanie Boga" /219

1. Strachy eschatologiczne a narodziny świata nowoczesnego /221

2. Dwa różne odczytania apokaliptycznych proroctw /224

3. Środki szerzenia strachów eschatologicznych /233

4. Pierwszy takt mocny strachów eschatologicznych: koniec XIV i początek XV wieku /237

5. Drugi takt mocny: okres reformy /239

6. Bóg mściciel i postarzały świat /245

7. Arytmetyka proroctw /253

8. Geografia strachów eschatologicznych /256

7. Szatan /261

1. Przepływ satanizmu /261

2. Satanizm, koniec świata i renesansowe mass media /266

3. "Książę tego świata" /272

4. Diabelskie "sztuczki" /279

8. Agenci Szatana. I - Bałwochwalcy i muzułmanie /285

1. Kulty amerykańskie /285

2. Zagrożenie muzułmańskie /293

9. Agenci szatana. II - Żyd, zło absolutne /307

1. Dwa źródła antyjudaizmu /307

2. Rola teatru religijnego, kaznodziejów i neofitów /313

3. Oskarżenia o profanacje i mordy rytualne /323

4. Nawracać; izolować; wypędzać /328

5. Nowe zagrożenie: konwertyci /334

10. Agenci Szatana. III - Kobieta /343

1. Odwieczne oskarżenie /343

2. Diabolizacja kobiety /354

3. Dyskurs oficjalny o kobiecie pod koniec XVI wieku i na początku XVII wieku /363

a. U teologów /363

b. Nauka medyczna /365

c. Autorytet prawników /369

4. Produkcja literacka często wroga kobietom /376

5. Ikonografia często nieprzychylna /382

11. Zagadka historyczna: wielka represja czarostwa. I - Dokumentacja /389

1. Przypływ strachu /389

2. Ustawodawstwo paniczne /397

3. Chronologia, geografia i socjologia represji /402

12. Zagadka historyczna: wielka represja czarostwa. II - Próba interpretacji /411

1. Czarostwo a kulty płodności /411

2. Na poziomie ludowym: magia /419

3. Na poziomie sędziów: demagogia /425

4. Naglące zagrożenie /432

Zakończenie. Herezja a ład moralny /441

1. Świat herezji /441

2. Paroksyzm strachu /447

3. Cywilizacja bluźnierstwa /453

4. Plan społeczeństwa /457

Indeks nazwisk /471

Indeks rzeczowy /489