Stosunki międzynarodowe na Karaibach. Perspektywa postkolonialna

Autor: Marcin F. Gawrycki

Rok wydania: 2013

Liczba stron: 456

Okładka: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

„Karaiby nadal pozostają politycznie i gospodarczo zależne od Zachodu, funkcjonują na obrzeżach stosunków międzynarodowych, w niewielkim stopniu uwzględniane w prowadzonych analizach. (…) zasługują one na uwagę nie tylko dlatego, że zachodnia ekspansja na świecie zaczęła się od pierwszej wyprawy Krzysztofa Kolumba w 1492 roku i „odkrycia” tego regionu dla świata, ale również dlatego, że tutaj stworzono model relacji kolonizatora ze skolonizowanym, stworzono gospodarkę plantacyjną, rozwinięto na szeroką skalę niewolnictwo i uaktywniono procesy hybrydyzacji. Mniejsze lub większe karaibskie wyspy pozwalają lepiej zrozumieć stworzone mechanizmy kolonialnej zależności i różnorodność procesów wybijania się na niezależność. Jednocześnie analiza stosunków międzynarodowych, ze swej istoty dotycząca współczesności, nie może w kontekście Karaibów pomijać przeszłości. Skomplikowane stosunki rasowe, problemy państw narodowych, zależność polityczna i gospodarcza – wytłumaczenie wszystkich tych (i wielu innych) zjawisk leży w historii tego regionu, co jamajska intelektualistka Sylvia Wynter trafnie podsumowała słowami: „możemy zrozumieć naszą wspólną teraźniejszość tylko poprzez odkrywanie naszej wspólnej przeszłości”.

Spis treści:

Wprowadzenie  /9

Rozdział I. Kulturowy kontekst stosunków międzynarodowych na Karaibach  /5

Nowoczesność, kolonializm, kolonialność  /25

Karaibskie kłótnie z historią  /33

Mimikra jako strategia podporządkowania i oporu  /49

Kłopoty z tożsamością  /55

Problem rasy  /60

Turystyka jako współczesna forma podboju i dominacji  /67

Rozdział II. Wielowarstwowość i wieloaspektowość społeczeństw karaibskich  /73

Hybrydyzacja karaibskiego społeczeństwa  /73

Mestizgie jako idea wybielania rasy  /75

Negritude - czarna odpowiedź na rasizm  /78

Kreolizacja - idea wspólnych podstaw społeczeństwa //81

Antylskość - inne spojrzenie na społeczeństwa karaibskie  /86

Kreolskość - ruch skierowany do wewnątrz  /89

Krytyka karaibskich koncepcji hybrydyzacji  /92

Rozdział III. Od mare nostrum do mare liberum  /101

Ludy bez historii /101

Kolumb i "odkrycie" Ameryki  /106

Konkwista i tworzenie Nowego Świata  /108

Traktat z Tordesillas i idea wolności mórz  /114

Rozdział IV. Geopolityczna zmiana układu sił  /121

Europejski kontekst rywalizacji na Karaibach w XVI i XVII wieku  /121

Piraci i korsarze w służbie europejskich pretendentów  .130

Francja - pierwsza rywalka Hiszpanii  /134

Anglia - o dominację na oceanach  /136

Zjednoczone Prowincje - od walki o niepodległość po panowanie nad morzami  /139

Inni pretendenci - Dania, Szwecja i ... Kurlandia  /141

Niewolnictwo i handel  /142

Koniec hiszpańskiej dominacji na Karaibach   /149

Rozdział V. Rewolucja haitańska  /155

Zarzewie buntu  /155

Toussaint-Louverture i droga ku niezależności  /160

Wojna o niepodległość  /164

Burzliwe dzieje niepodległego państwa w XIX wieku  /169

Haiti w stosunkach międzynarodowych  /173

Rozdział VI. Wojna o niepodległość na Kubie  /179

Kuba w pierwszej połowie XIX wieku  /179

Wojna Dziesięcioletnia  /184

Okres "burzliwego pokoju"  /188

Jose Marti i Guerra Necesaria  /191

Rozdział VII. Inne wyspy Morza Karaibskiego w XIX wieku  /197

Chaos na Dominikanie  /197

Portoryko - najbiedniejsza kolonia hiszpańska  /201

Francuski bój o utrzymanie karaibskich kolonii  /206

Konsolidacja brytyjskiego panowania na Karaibach  /209

Peryferia europejskich kolonii  /222

Rozdział VIII. Karaiby w imperialistycznej polityce Stanów Zjednoczonych  /227

Reorientacja polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych  /227

Wojna hiszpańsko-północnoamerykańska  /232

Kuba pod okupacją USA  /239

Interwencje północnoamerykańskie w kubańskiej "półkolonii"  /245

Misja cywilizacyjna na Haiti  /249

Interwencja północnoamerykańska na Dominikanie  /253

Rozdział IX. Karaiby w pierwszej połowie XX wieku  /257

Karaibskie imperium Stanów Zjednoczonych  /257

Kubańska "pseudorepublika" i era Fulgencio Batisty  /265

Dyktatura Rafaela Trujillo na Dominikanie  /272

Konflikt rasowy i chaos na Haiti  /277

Konstruowanie karaibskiej brytyjskości  /281

Polityka kolonialna innych państw europejskich  /288

Rozdział X. Rewolucja kubańska  /291

Dojście Fidela Castro do władzy  /291

Przemiany polityczne i społeczno-gospodarcze na Kubie  /294

Stosunki kubańsko-północnoamerykańskie  /298

Stosunki kubańsko-radzieckie  /304

Misje internacjonalistyczne Kuby  /307

Rozdział XI. Dekolonizacja brytyjskich Karaibów  /313

Idea federacji Brytyjskich Indii Zachodnich  /313

Rasa i klasa w postkolonialnej Jamajce  /323

Konstruowanie Trynidadu i Tobago  /333

Rozdział XII. Zimna wojna na Karaibach  /341

Dyktatura Duvalierów na Haiti  /341

Interwencja północnoamerykańska i quasi-dyktatura Balaquera na Dominikanie  /345

Rewolucja grenadyjska i jej upadek  /350

Północnoamerykańska "kolonia" we władzy Portorykańczyków  /356

Zmiany we francuskich i holenderskich koloniach na Karaibach  /359

Początki procesów integracyjnych  /361

Rozdział XIII. Karaiby w świecie pozimnowojennym  /365

Kontynuacja i zmiana na Kubie /365

Droga Portoryko do pełnej integracji ze Stanami Zjednoczonymi  /370

Haiti i Dominikana w okresie pozimnowojennym  /375

Trynidad i Jamajka - wyzwania nowej ery  /380

Ostatnie europejskie terytoria zależne na Karaibach  /384

Integracja polityczna i gospodarcza regionu  /389

Aktorzy zewnętrzni w basenie Morza Karaibskiego  /394

Zakończenie  /403

Bibliografia  /423