Środowisko studenckie w krajach bloku sowieckiego 1945 - 1990

Redakcja: Kamil Dworaczek, Krzysztof Łagojda

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 664

Okładka: twarda

Format: 17,5 cm x 24,5 cm

"Prezentowany tom stanowi pokłosie międzynarodowej konferencji "Środowisko studenckie w krajach bloku sowieckiego 1945-1989" zorganizowanej w dniach 29 XI - 1 XII 2016 r. we Wrocławiu. Powyższa problematyka spotkała się z olbrzymim zainteresowaniem badaczy z całego świata, na konferencję nadesłano blisko 80 zgłoszeń. Ostatecznie wzięło w niej udział 58 naukowców z 19 krajów, m.in. Polski, Rosji, Stanów Zjednoczonych, Białorusi, Albanii, Wielkiej Brytanii, Bułgarii i Serbii. Tak zróżnicowana reprezentacja prelegentów dała sposobność spojrzenia na wiele zagadnień badawczych z perspektywy rożnych krajów. W naszym zamyśle było odnalezienie wspólnych zjawisk obecnych w ruchach studenckich w Europie Środkowo-Wschodniej, choć w równym stopniu zależało nam na uchwyceniu specyfiki społeczności studenckiej w poszczególnych

państwach. Warto podkreślić niedostatek tego rodzaju badań komparatystycznych i to nie tylko w odniesieniu do środowiska studenckiego. Mamy nadzieję, że konferencja i niniejsza książka choć w niewielkim stopniu przyczyni się do wypełnienia tej luki."

(ze wstępu)

Spis treści:

Kamil Dworaczek, Krzysztof Łagojda - Uwagi wstępne  /7

Początki 1945–1956

Jacek Wołoszyn - Etap wstępny. Społeczna i polityczna weryfikacja kandydatów na studia wyższe w Polsce w latach 1947–1956  /15

Marta Glossová - Słowaccy studenci w procesie transformacji Czechosłowacji – okres „demokracji ludowej” 1945–1948  /37

Kaori Kimura - Sytuacja studentów jugosłowiańskich na emigracji politycznej w bloku sowieckim w latach 1948–1954 ze szczególnym uwzględnieniem II Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Budapeszcie w 1949 roku  /51

Roman Genega - Przyjaciele czy wrogowie? Relacje między studentami a wykładowcami lwowskich uczelni w latach 1944–1953  /63

Postawy studentów wobec systemu komunistycznego

Zbigniew Bereszyński - Kuźnia kadr aparatu władzy czy baza działalności opozycyjnej? Środowisko studenckie Opola w latach 1954–1989  /77

Piotr Abryszeński - O naturze dojrzewania do buntu. Postawy studentów Politechniki Gdańskiej wobec władzy komunistycznej do 1970 roku /99

Katarzyna Korzeniewska-Wołek - Nieobecni czy niewidzialni w litewskim życiu niezależnym? Niezależna aktywność studentów na Litwie poststalinowskiej jako problem badawczy   /119

Studenci w czasach przełomów politycznych

Cosmin Budeancă - Wpływ rewolucji węgierskiej 1956 roku na uniwersytety w Rumunii  /133

Corina Snitar - Ruch studencki w 1956 roku w Timişoarze  /145

Jakub Tyszkiewicz - Studencki Marzec 1968 w Polsce w świetle raportów amerykańskich dyplomatów i wywiadu  /155

Petar Dragišić - Rok 1968 w Serbii – mobilizacja polityczna belgradzkich studentów  /167

Piotr Żurek - Demonstracje studenckie w Słowenii w 1968 roku 177/

Tom Junes - Pokolenie ’89 w Polsce. Bunt studentów i zmierzch komunizmu  /189

Arjan Shahini -  Wpływ instytucji uniwersytetu na ruch studencki w Albanii w latach 1990–1991  /207

„Solidarność” i lata osiemdziesiąte w Polsce

Michał Siedziako - Główne formy studenckiej działalności opozycyjnej w PRL w latach 1976–1989. Analiza historyczno-politologiczna  /231

Kamil Dworaczek - Studenccy liderzy rewolucji solidarnościowej 1980–1981. Próba charakterystyki  /259

Krzysztof Lesiakowski - Nie tylko postulaty, negocjacje… Życie codzienne uczestników strajku studenckiego w Łodzi ze stycznia – lutego 1981 roku  /269

Aneta Herman - Strajk studentów Politechniki Łódzkiej w styczniu – lutym 1981 roku  /285

Marek Kunicki-Goldfinger - Powstanie, cele, mechanizmy działania i elity struktur ogólnouczelnianych Samorządu Studentów Uniwersytetu Warszawskiego w pierwszym okresie

jego funkcjonowania: wrzesień 1980 – maj 1982 roku  /307

Studenci w życiu Kościoła katolickiego

Denisa Bodeanu - Studenci Rzymskokatolickiego Instytutu Teologicznego w Alba Iulia pod nadzorem Securitate (1951‒1989)  /337

Witold Kunicki-Goldfinger - Studenci w ramach Sekcji Kultury Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie w latach siedemdziesiątych – główne typy działalności  /349

Rafał Łatka - Duszpasterstwa akademickie i ich rola w integracji środowiska studenckiego 1970–1980. Zarys zagadnienia  /367

Zofia Fenrych - „Katolickie kajaki”? Turystyka w duszpasterstwie akademickim na przykładzie ośrodków w Szczecinie i Poznaniu  /379

Studenci w życiu społeczno-kulturalnym

Piotr Olechowski - Działalność organizacji komsomolskiej w uczelniach wyższych sowieckiego Lwowa w pierwszych latach powojennych (1944–1946)  /401

Krzysztof Łagojda - Przyszli studenci w obronie naukowego dobytku. Akademicka Straż Uniwersytecka w 1945 roku we Wrocławiu  /413

Marek Szajda - Akademicki Związek Syjonistów Demokratów w latach 1946–1950 jako przykład aktywności żydowskiej w środowisku studenckim  /425

Lech Śliwonik - Studencki ruch teatralny w Polsce 1954–1989. Synteza  /445

Zdeněk Nebřenský - „Musieliśmy zmagać się z nieufnością”. Kluby studenckie w Czechosłowacji i Polsce w „długich latach sześćdziesiątych” /455

Yevhen Rachkov - Mitologia trzeciego semestru pracy. Symbole i obrzędy studenckich brygad budowlanych w ZSRS od początku lat sześćdziesiątych do końca

lat osiemdziesiątych  /477

Klára Pinerová - Socjalistyczny Związek Młodzieży na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Karola w Pradze w latach 1970–1975 /495

Kontakty międzynarodowe studentów

Dragomir Bondžić - Współpraca międzynarodowa jugosłowiańskich studentów w latach 1945‒1960 /511

Wojciech Marciniak - Obraz polskich studentów w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich na przełomie lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku w świetle

materiałów Ambasady RP/PRL w Moskwie  /523

Przemysław Gasztold - „Szkoła przetrwania”. Studenci afrykańscy w komunistycznej Polsce  /545

Sylwia Szyc - Północnokoreańscy studenci w Polsce w latach 1952–1962  /571

Andrei Dudchik - Studenci zagraniczni w Katedrze Filozofii Białoruskiego Uniwersytetu Państwowego w Mińsku w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku  /589

Klejd Këlliçi - W paszczy lwa. Albańscy studenci na Zachodzie w latach 1974–1990  /607

Noty biograficzne  /623

Wykaz skrótów  /631

Indeks osób  /639