Średniowieczna płocka liturgia katedralna. Na podstawie Biblii Płockiej z XII wieku

Autorzy: ks. Daniel Brzeziński, ks. Bartosz Leszkiewicz

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 184 + zdjęcia

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami, brzegi stron nieznacznie zabrudzone

Niezwykła wartość średniowiecznego, iluminowanego rękopisu Biblii Płockiej polega na tym, że – oprócz tekstów Starego i Nowego Testamentu – zawiera on teksty spoza kanonu Pisma Świętego. Są to:  komentarze do poszczególnych ksiąg biblijnych, opis cudownych wydarzeń dziejących się w płockiej katedrze w 1148 roku („Notatka o cudach”; inaczej: „Płockie zapiski o cudach”) oraz „Zapiski liturgiczne” (czyli lekcje brewiarzowe na Triduum Sacrum, a także rubryki mszalne i brewiarzowe) odnoszące się do liturgii sprawowanej w romańskim kościele katedralnym, konsekrowanym cztery lata wcześniej przez Biskupa Płockiego Aleksandra z Malonne.

W opracowaniu przeprowadzono analizę historyczno-liturgiczną owych „liturgicznych fragmentów” płockiego kodeksu. Włączono do niej „Notatkę o cudach” („Płockie zapiski o cudach”), która choć nie jest bezpośrednim opisem liturgii, to jednak wskazuje na żywy kult Męki Pańskiej, Najświętszej Maryi Panny oraz świętych w płockiej katedrze.

W aneksie monografii zamieszczono podstawowy tekst źródłowy opracowania: krytyczne wydanie całych „Zapisków liturgicznych” z Biblii Płockiej, na nowo odczytanych i poprawionych (w stosunku do poprzedniej edycji z 2005 roku), wraz z na nowo odczytanym i poprawionym tekstem „Płockich zapisków o cudach”, opublikowanym niegdyś przez Zofię Kozłowską-Budkową. Dokonano także odwzorowania neum, które udało się w „Zapiskach liturgicznych” odnaleźć.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów    /7 

Wstęp    /9

Rozdział I 

Płocki krąg kościelny i jego liturgia w XII wieku    /17 

1. Płock i jego władcy w XII wieku     /18 

2. Płocki krąg liturgiczny w XII wieku    /24 

3. Biskup Płocki Aleksander z Malonne    /38 

4. Pochodzenie średniowiecznej liturgii płockiej     /48 

Rozdział II 

Biblia Płocka: dzieje i charakterystyka kodeksu    /53 

1. Historia Biblii Płockiej     /54 

2. Ogólna analiza kodeksu    /57 

3. Notatka o cudach    /63 

4. Zapiski liturgiczne    /67 

Rozdział III 

Płockiordo Missæ    /75 

1. Śpiew na wejście    /76 

2. Procesja do ołtarza    /81 

3. Obrzędy wstępne    /89 

4. Liturgia słowa Bożego    /95 

5. Porządek w chórze    /101 

Rozdział IV 

Płockie officium divinum     /104 

1. Porządek płockiej liturgii godzin    /105 

2. Hymny i antyfony    /114 

3. Teksty czytań brewiarzowych    /120

Rozdział V 

Kult Chrystusa ukrzyżowanego, Matki Bożej oraz świętych     /124 

1. Kult relikwii Męki Pańskiej i relikwii świętych    /125 

2. Kult Najświętszej Maryi Panny    /135 

Zakończenie    /145 

Bibliografia   /147 

ANEKS

 Nota edytorska    /165 

Zapiski liturgiczne: lekcje brewiarzowe na Triduum Sacrum    /166 

Notatka o cudach    /174 

Zapiski liturgiczne: rubryki mszalne i brewiarzowe    /177 

Neumy „Zapisków liturgicznych”    /181 

Noty o autorach     /184

Ilustracje     /185