Sowietyzacja języka niemieców rosyjskich w latach 20 i 30 XX w. T 3

Autor: Marek Cieszkowski

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 460

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 24,00 cm

Seria: Sowietyzacja języka Niemców rosyjskich w latach 20. i 30. XX wieku

Uwagi - okładka i brzegi stron z lekkimi zabrudzeniami

Monografia współautorska Sowietyzacja języka Niemców rosyjskich w latach 20. i 30. XX wieku składa się z trzech tomów. Tom I, najobszerniejszy, pióra J. Mędelskiej, M. Cieszkowskiego, M. Jankowiak-Rutkowskiej i M. Sobczaka, zatytułowano Losy Niemców rosyjskich i stan ich języka(do 1941 roku). Tom II, przygotowany przez J. Mędelską, M. Cieszkowskiego i M. Sobczaka, nosi tytuł Tworzenie sowieckiego języka niemieckiego(na podstawie moskiewskich słowników rosyjsko-niemieckich wydawanych w latach 20.i 30. XX wieku). Tom III: Wczesny sowiecki język niemiecki(na podstawie prasy, wydawnictw książkowych i materiałów propagandowych publikowanych w Republice Niemców Powołża w latach 20.i 30.XX wieku) napisał M. Cieszkowski.

„Zamierzaliśmy zbadać i opisać język mniejszości niemieckiej zamieszkującej Związek Radziecki w okresie międzywojennym, czyli w pierwszych dziesięcioleciach po rewolucji październikowej, w tym bowiem czasie w języku tzw. Niemców rosyjskich rozpoczęły się przemiany, które wytyczyły kierunki ewolucji języka Niemców rosyjskich w okresie władzy radzieckiej i trwały aż do upadku ZSRR. Początkowo przeobrażenia były gwałtowne, zachodziły przede wszystkim w leksyce. Modyfikacja niemczyzny w nowych warunkach polityczno-społecznych doprowadziła do powstania jej swoistej odmiany terytorialno-chronologicznej: radzieckiego (sowieckiego) języka niemieckiego. Wariant ten poprzedził niemczyznę NRD, która jednak nie była ani jego kontynuatorką, ani odgałęzieniem.

Przypominała go pod wieloma względami, czerpała z niego specyficzną, już gotową niemiecką leksykę nazywającą niektóre radzieckie realia, ale rozwijała się własnym torem. Nasz projekt badawczy zrodził się pod wpływem wcześniejszych (też pionierskich) studiów nad językiem Polaków zamieszkujących w okresie międzywojennym Związek Radziecki, czyli nad wczesną polszczyzną radziecką. Przeglądając teksty niemieckie powstałe w ZSRR w latach 20. i 30., dostrzegliśmy w nich zbieżności z tekstami polskimi pochodzącymi z tego samego obszaru i z tego samego okresu. Wysunęliśmy tezę o powstaniu radzieckich odmian języków narodowych.

Język Niemców rosyjskich w początkach jego sowietyzacji, tj. w latach 20. i 30., nie był wcześniej przedmiotem badań. Studia nad radzieckim wariantem języka niemieckiego poprzedziliśmy badaniem losów Niemców rosyjskich. Dzieje bowiem tego specyficznego etnosu splotły się nierozerwalnie z historią jego języka, wycisnęły na nim piętno”

(od Autorów)

Spis treści:

Wprowadzenie     /9

1. Prasa nadwołżańska jako źródło ekscerpcji    /11 

1.1. Ogólna charakterystyka     /11 

1.2. Korpus      /14

2. Dyskurs polityczny – scena polityczna – język polityki     /17 

3. Język polityki – ideologia – propaganda     /22 

4. Dyskursywny obraz rzeczywistości i jego elementy     /25 

5. Językowa reprezentacja dyskursu     /36

6. Podsumowanie    /50

7. Słownik sowietyzmów     /51

7.1. Dobór i struktura haseł     /51

7.2. Budowa haseł    /52

7.3. Objaśnienia symboli    /52

7.4. Sowietyzmy A-Z    /53

Spis literatury    /441

Aneks    /454

Streszczenie    /457

Summary    /458

Zusammenfassung    /459

Резюме    /460