Sowiety na ławie oskarżonych. Polskie uczestnictwo w propagandowej zimnej wojnie we Francji w latach 1947-1952

Autorka: Anna Maria Jackowska

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 376

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Seria: Monografie, tom 132

Uwagi - okładka z zatarciami, brzegi stron przykurzone

Spór o prawdziwą naturę ZSRR i innych reżimów komunistycznych dzielił Francuzów przez całe dziesięciolecia. Zagadnieniu temu poświęcono we Francji wiele opracowań, rzadko jednak wspominano w nich o działaniach polskich emigrantów. Na ogół zapomina się, że świadectwa żołnierzy z armii Andersa były pierwszymi relacjami o rzeczywistości łagrowej, jakie dotarły do Francuzów po zakończeniu II wojny światowej. Niniejsza książka przybliża polskim czytelnikom nie tylko historię polskich emigrantów, którzy pragnęli przekazać Francuzom niewygodną prawdę o ich wschodnim aliancie, jej bohaterami są również ich adwersarze, którzy z całych sił bronili ideologii komunistycznej. Całość tych zmagań została ukazana na tle debat i sporów politycznych toczących się we Francji w pierwszych latach powojennych.

W książce poruszono niezmiernie ważkie kwestie, obrazuje ona bowiem nie tylko proces i okoliczności zapoznawania społeczeństwa francuskiego z polskimi świadectwami o terrorze stalinowskim, lecz także […] polityczne i mentalne perypetie związane z ich percepcją nad Sekwaną […]. Rzeczywiście w polskiej literaturze przedmiotu jest to pole badań niemal kompletnie do tej pory ignorowane.

prof. dr hab. Wojciech Rojek

Spis treści:

Wstęp    /7 

1. Czynniki kształtujące wizerunek Polski i ZSRR we Francji w latach 1917-1944    /15 

Relacje o terrorze sowieckim i ich odbiór w latach 1917-1936. Formowanie się podstaw dyskursu o Związku Sowieckim     /15 

Postrzeganie ZSRR we Francji w latach trzydziestych (wielki kryzys, narodziny antyfaszyzmu i rządy Frontu Ludowego)    /29 

„Czarny obraz” II Rzeczypospolitej w dyskursie francuskim w latach dwudziestych i trzydziestych XX w.   /33Wizerunek ZSRR i komunizmu we Francji w okresie II wojny światowej   /36 

Kontrowersje wokół zbrodni stalinowskich w początkach lat czterdziestych (sprawa katyńska oraz zabójstwo Henryka Erlicha i Wiktora Altera)     /44 

2. Geneza polskich świadectw o terrorze stalinowskim i prace dokumentacyjne w tym zakresie w latach 1942-1948    /49 

3. Wpływ sytuacji międzynarodowej i wewnętrznej Francji na postrzeganie Związku Sowieckiego, państw bloku wschodniego, emigracji politycznych oraz publikacji o terrorze stalinowskim w latach 1944-1950    /72 

Francuska scena intelektualna i polityczna w pierwszych latach powojennych (1944-1947)     /72 

Wpływ sytuacji międzynarodowej i francuskiej polityki zagranicznej na postrzeganie Polski i ZSRR w latach 1944-1949   /77 

Działalność propagandowa ambasady „władz warszawskich” oraz przedstawicielstw polskiej emigracji politycznej we Francji. Zarys zagadnienia     /84 

Reakcje Francuzów na relacje o zbrodniach niemieckich i sowieckich w latach 1945-1947    /93 

Polacy z 2. Korpusu we Francji i ich próby wypromowania własnych wydawnictw w latach 1945–1948. Uwarunkowania i ograniczenia    /101

Narastanie zimnowojennej atmosfery i jej wpływ na odbiór relacji o terrorze stalinowskim w 1947 r.  / 122

Sukces książki Wiktora Krawczenki. Geneza, uwarunkowania oraz reakcje francuskiej opinii publicznej i polskich emigrantów    /128

Polityczne podłoże i przebieg dyskusji o pracy przymusowej w ZSRR (1947-1948)    /138

Inicjatywa prof. Gustave’a Gautherota - pierwsza próba wykorzystania „sprawy Wiktora Krawczenki” do popularyzowania emigracyjnych świadectw z Europy Środkowo-Wschodniej    /143

Nowe francuskojęzyczne edycje polskich świadectw o terrorze stalinowskim i ich oddźwięk w latach 1948-1949    /146

4. Francuzi i Polacy wobec paryskich procesów Wiktora Krawczenki (1949-1950)    /168

Geneza sprawy sądowej Wiktora Krawczenki     /168

Przygotowania do procesu. Dobór świadków i materiałów dowodowych    /178

Przebieg i oddźwięk rozprawy sądowej    /194

Polacy i sprawa polska na procesie sowieckiego dysydenta    /208

Bilans sprawy Wiktora Krawczenki     /214

5. Działalność Davida Rousseta i Polacy w latach 1949-1951   /221

Sylwetka Davida Rousseta    /221

Apel Rousseta z 12 listopada 1949 r. i jego następstwa     /224

Stosunek Davida Rousseta do Polaków i polskich świadectw łagrowych    /231

Współpraca Davida Rousseta ze środowiskami paryskiej „Kultury” i „polskiego Londynu” w latach 1949-1950     /234

Próby propagandowego wykorzystania sprawy Rousseta     /246

Polskie wątki procesu Rousseta przeciwko „Les Lettres françaises”     / 254

Polacy wobec rozprawy sądowej Rousseta przeciwko „Les Lettres françaises”    /262

Polacy wobec „brukselskiego procesu” CICRC (1951)    /271

Bilans sprawy Davida Rousseta    /273

6. Ograniczenia i zmierzch pierwszej zimnowojennej debaty o terrorze stalinowskim (geneza procesu tzw. Międzynarodówki zdrajców)     /277

Emigranci z Europy Środkowo-Wschodniej a próby naśladowania sprawy Wiktora Krawczenki. Geneza procesu tzw. Międzynarodówki zdrajców    / 277

Przygotowania do procesu     /284

Przebieg procesu tzw. Międzynarodówki zdrajców i jego oddźwięk propagandowy    /295Bilans sprawy tzw. Międzynarodówki zdrajców      /303

Zakończenie    /30

Résumé    /311

Summary    /315

Wykaz skrótów    /319

Bibliografia     /322

Indeks osób     /338