Słowianie południowi i zachodni VI - XX wiek

Autorzy: Jerzy Skowronek, Mieczysław Tanty, Tadeusz Wasilewski

Rok wydania: 2005

Liczba stron: 688

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Uwaga! zarysowania okładki, zabrudzone/zakurzone brzegi kartek

Jest to książka, która pod względem bogactwa treści oraz zintegrowanej prezentacji dziejów Słowian południowych i zachodnich nie ma sobie równych. Przedstawione są w niej losy Słowian południowych: Bułgarów, Chorwatów, Czarnogórców, Macedończyków, Serbów i Słoweńców, oraz zachodnich: Czechów, Serbołużyczan i Słowaków, na przestrzeni półtora tysiąca lat, od pojawienia się ich na arenie historycznej, aż po wiek XX. Do zachodnich Słowian należą także Polacy, ale o nich, z racji obfitości poświęconych im syntez polskich, jest w książce mowa tylko przy okazji omawiania wydarzeń, w których ich losy splatały się z dziejami pozostałych Słowian. Jest to pełna synteza dziejów prezentująca różne wątki przeszłości Słowian południowych i zachodnich. Czytelnik znajdzie w niej omówienie ich życia gospodarczego i społecznego, sylwetki wybitnych i nieudolnych władców, zasłużonych mężów stanu, opisy znanych wojen i słynnych bitew, zmieniających się ustrojów politycznych oraz przejawów życia umysłowego i szeroko pojętej kultury. Książkę wzbogacają mapy i ikonografia oraz wykaz literatury.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Od wydawcy  /5

CZĘŚĆ I. Okres wspólnoty pierwotnej i feudalizmu  

Rozdział I. Początki Słowian i wielka wędrówka ludów /9

1. Pochodzenie Słowian i ich praojczyzna, 2. Stosunki gospodarczo-społeczne, ustrój, sztuka wojskowa i wierzenia religijne 3. Wędrówki Słowian w kierunku zachodnim 4. Wędrówki Słowian i Awarów w kierunku południowym i najazdy na Cesarstwo Bizantyjskie 5. Powstanie Słowian przeciwko Awarom i dzieje "państwa" Samona

Rozdział II. Kształtowanie się państw słowiańskich w wiekach VII-X  /20

1. Ustrój gospodarczo-społeczny Słowian w wiekach VII-X 2. Przybycie Protobułgarów na Bałkany i powstanie państwa bułgarsko-słowiańskiego 3. Organizacja państwowa i kultura Protobułgarów 4. Wojny bułgarsko-bizantyskie 5. Slawizacja i chrystianizacja Bułgarii 6. Państwo karynckie Słowian alpejskich 7. Powstanie państwa chorwackiego i jego dzieje do schyłku X w. 8. Powstanie i upadek pierwszego państwa serbskiego 9. Plemiona słowiańskie w Macedonii i Grecji; podbój Sklawinii 10. Państwo wielkomorawskie w latach 822-864.  11. Bracia sołuńscy - Konstantyn-Cyryl i Metody; dzieje ich misji 12. Rozkwit i upadek Wielkich Moraw (864-906) 13. Ustrój i kultura Wielkich Moraw 14. Powstanie państwa czeskiego

Rozdział III. Słowianie połabscy w wiekach VII-XIII  /47

1. Plemiona słowiańskie na Połabiu 2. Pierwszy niemiecki podbój Połabia i wielkie powstanie w 983 r. 3. Społeczeństwo Słowian połabskich, ich kultura i religia 4. Związek Wielecki i jego upadek. Powstanie Marchii Brandenburskiej 5. Księstwo obodrzyckie i powstanie Meklemburgii 6. Podbój Rugii przez Duńczyków. Powstanie księstw - rugijskiego i zachodniopomorskiego 7. Kolonizacja i germanizacja Połabia 

Rozdział IV. Bułgaria u schyłku IX w. do podbojów tureckich  /65

1. Bułgaria w latach panowania Symeona I Wielkiego i Piotra, jej upadek 2. Zachodniobułgarskie carstwo SAmuela i dzieje Macedonii w XI w. 3. Drugie Carstwo Bułgarskie 4. Stosunki gospodarczo-społeczne i organizacja drugiego państwa bułgarskiego 

Rozdział V. Serbia, Chorwacja i Słowacja od schyłku X w. do podbojów tureckich  /81

1. Powstanie królestwa Zety i jego dzieje 2. Serbska monarchia Nemaniciów 3. Carstwo Nemaniciów 4. Rozwój państwa bośniackiego. Patareni bośniaccy 5. Stosunki gospodarczo-społeczne oraz struktura państwa serbskiego i bośniackiego 6. Chorwacja w okresie panowania dynastii narodowej 7. Ziemie chorwackie w granicach średniowiecznej monarchii węgierskiej  8. Słowacja w wiekach X-XV 9. Kultura krajów należących do świata bizantyjskiego 10. Kultura strefy wpływów łacińskich 

Rozdział VI. Czechy pod panowaniem Przemyślidów  /108

1. Dzieje Czech w latach 1034-1278 2. Monarchia czesko-polska Wacławów 1278-1306 3. Przemiany gospodarczo-społeczne w Czechach od połowy XI do schyłku XIII w. 4. Kultura romańska i wczesnogotycka w Czechach

Rozdział VII. Najazdy Turków w XIV - początkach XVI w.  /117

1. Powstanie państwa tureckiego i pierwsze podboje 2. Despotowina serbska w XV w. 3. Wyprawy węgierskie przeciw Turcji i upadek Serbii 4. Podób Bośni, Hercegowiny i Czarnogóry 5. Dalsze podboje tureckie 

Rozdział 8. Czechy w latach 1310-1526  /129

1. Monarchia Jana i Karola IV Luksemburgów 2. Rozwój gospodarczy i społeczny Czech w wieku XIV 3. Ferment społeczno-religijny i wybuch powstania husyckiego 4. Wojny husyckie 5. Czechy w okresie "kompaktów" 6. Walka o koronę czeską i rządy dwóch Jagiellonów 7. Kultura schyłkowego średniowiecza i początki odrodzenia w Czechach 

Rozdział 9. Słowianie pod panowaniem tureckim w wiekach XVI-XVIII  /145

1. Położenie i rozwój gospodarczy ziem bałkańskich w wiekach XVI-XVIII 2. Ruchy zbrojne i pierwsze próby powstań 3. Powstania antytureckie na Bałkanach i zasiedlenie południowych Węgier przez Serbów 4. Zrzucenie panowania tureckiego przez Czarnogórców 5. Kultura Słowian bałkańskich w okresie panowania tureckiego

Rozdział 10. Słowianie pod panowaniem Wenecji i Habsburgów  /158

1. Republika Dubrownicka 2. Posiadłości weneckie nad Adriatykiem. Uskocy 3. Królestwo Chorwacji i Słowenia po Mohaczu. Pogranicze Wojskowe 4. Odrodzenie, reformacja i kontrreformacja na ziemiach chorwackich i słoweńskich 5. Słowacja w okresie zagrożenia tureckiego 6. Opanowanie Czech przez Habsburgów i bitwa pod Białą Górą 7. Czechy pod panowaniem Habsburgów 8. Kultura odrodzenia i baroku na ziemiach czeskich i słowackich

CZĘŚĆ II.  Narastanie dążeń wyzwoleńczych i początki przemian kapitalistycznych (połowa XVIII - schyłek XIX w.)

Rozdział 11. Kraje słowiańskie pod panowaniem Habsburgów do roku 1815  /179

1. Polityka Habsburgów 2. Sytuacja gospodarczo-społeczna 3. Rozwój kultury i ideologii oświecenia 4. Stosunki polityczne 5. Ziemie słowiańskie w dobie rewolucji francuskiej i sukcesów Napoleona

Rozdział 12. Narody słowiańskie pod zwierzchnictwem tureckim do połowy XIX w.  /199

1. Turcja w drugiej połowie XVIII i pierwszej XIX w. 2. Klęski Turcji. "Kwestia bałkańska" 3. Polityka Rosji 4. Sytuacja krajów słowiańskich 5. Tworzenie podstaw państwowości Czarnogóry  6. Utworzenie księstwa serbskiego 7. Przemiany gospodarczo-społeczne i umocnienie państwowości serbskiej (do 1848) 9. Sytuacja polityczna pozostałych krajó słowiańskich 

Rozdział 13. Narody słowiańskie monarchii austriackiej w latach 1815-1847 /231

1. Polityka Habsburgów 2. Przemiany gospodarczo-społeczne 3. Budzenie się i rozwój ruchu narodowego wśród Czechów i Słowaków. Austroslawizm 4. Słowianofilizm i panslawizm. Idee Kollara 5. Sytuacja polityczna ludów południowosłowiańskich. Iliryzm 6. Odrodzenie kulturalne i narodowe Serbów łużyckich (Łużyczan) 

Rozdział 14. W dobie Wiosny Ludów /261

1. Sytuacja w przeddzień Wiosny Ludów 2. Wiosna Ludów w monarchii habsburskiej - tendencje, kierunki i specyfika 3. Początek Wiosny Ludów w Czechach 4. Powstanie praskie. Schyłek Wiosny Ludów w Czechach 5. Wiosna Ludów w Słowacji 6. Wiosna Ludów wśród Słowian południowych monarchii austriackiej. Polityka Węgier 7. Zjazd słowiański w Pradze 8. Następstwa Wiosny Ludów i jej oddziaływanie na pozostałe narody południowosłowiańskie 9. Udział Polaków w słowiańskich ruchach narodowych, 1848-1849

Rozdział 15. Narastanie dążeń wolnościowych wśród Słowian Imperium Tureckiego w latach pięćdziesiątych-siedemdziesiątych  /290

1. Sytuacja Turcji i jej polityka względem Słowian 2. Sytuacja gospodarcza na ziemiach słowiańskich 3. Walki chłopskie i narodowowyzwoleńcze w Bośni i Hercegowinie 4. Rozwój ruchu oświatowego i walka o Kościół narodowy w Bułgarii 5. Ruch narodowowyzwoleńczy do roku 1856 6. Radykalizacja ruchu narodowowyzwoleńczego. Umocnienie tendencji rewolucyjno-demokratycznych w latach sześćdziesiątych 7. Bułgarski Centralny Komitet Rewolucyjny i ewolucja ruchu narodowowyzwoleńczego w latach 1870-1875

Rozdział 16. Serbia i Czarnogóra w latach 1849-1875  /318

1. Stosunki gospodarczo-społeczne 2. Zmiany w sytuacji wewnętrznej w Serbii do roku 1876 3. Walka o realizację planu Garasanina do roku 1875 4. Polityka wewnętrzna i zagraniczna Czarnogóry 

Rozdział 17. Kryzys bałkański (1875-1878) i wyzwolenie Bułgarii /333

1. Sytuacja na Półwyspie Bałkańskim w latach 1871-1875. Powstanie w Hercegowinie i Bośni, 1875-1878 3.Powstanie kwietniowe w Bułgarii 4. Wojna Serbii i Czarnogóry z Turcją 5. Wojna rosyjsko-turecka. Słowianie bałkańscy w latach 1877-1878 6. Traktat w San Stefano i kongres  berliński. Wyzwolenie Bułgarii; niezawisłość Serbii i Czarnogóry

Rozdział 18. Narody słowiańskie monarchii habsburskiej w okresie centralizmu i walki o federalizację /353

1. Polityka Austrii po 1848/1849 r.  2. Czechy w latach 1849-1868  3. Ruch narodowy w Słowacji 4. Słowianie południowi. Ugoda węgiersko-chorwacka

Rozdział 19. Kultura w drugiej połowie XVIII i XIX stuleciu (do lat osiemdziesiątych)  /376

1. Specyfikacja kultury w krajach słowiańskich 2. Elementy kultury drugiej połowy XVIII i początków XIX w. 3. Rozwój kultury w XIX w. (do lat osiemdziesiątych)

CZĘŚĆ III. Realizacja aspiracji narodowych 

Rozdział 20. Państwa słowiańskie na Bałkanach po kongresie berlińskim  /403

1. Rozwój gospodarczy i społeczny 2. Ruch robotniczy i chłopski 3. Ustrój Księstwa Bułgarskiego i Rumelii Wschodniej 4. Zjednoczenie Bułgarii 5. Mocarstwa i państwa sąsiednie wobec zjednoczenia. 6. Walka o tron książęcy i władzę w Bułgarii 7. Reżim Stambołowa 8. Umocnienie pozycji księcia Ferdynanda i proklamowanie Bułgarii niepodległym królestwem (carstwem) 9. Proaustriacka polityka Serbii w okresie władzy Milana Obrenowica 10. Autokratyczne rządy Milana i powstanie timockie 11. Przewrót pałacowy w 1903 r. w Serbii i powrót do władzy Karadziordziewiciów 12. Powrót Serbii do orientacji prorosyjskiej 13. Czarnogóra w okresie absolutnych rządów Mikołaja 14. Opozycja czarnogórska. Polityka zagraniczna Mikołaja

Rozdział 21. Walka o wyzwolenie Słowian spod panowania tureckiego  /434

1. Macedonia i Tracja 2. Powstania ilindeńskie i preobrażeńskie 3. Sprawa reform w Macedonii 4. Macedonia w okresie rewolucji młodotureckiej 5. Sojusz bałkański 6. Pierwsza wojna bałkańska 7. Londyńska konferencja pokojowa 8. Spory terytorialne między państwami bałkańskimi 9. Druga (międzysojusznicza) wojna bałkańska

Rozdział 22. Słowianie południowi i zachodni w monarchii habsburskiej  /456

1. Kraje i narody słowiańskie 2. Rozwój gospodarczy i społeczny 3. Ruch robotniczy 4. Ruch chłopski 5. Walka Chorwatów o prawa narodowe 6. Koalicja chorwacko-serbska  7. Tendencje w ruchu narodowym w Słowenii, Wojwodinie, Bośni i Hercegowinie 8. Czeskie partie polityczne 9.Walka Czechów o prawa narodowe 10. Słowacki ruch narodowy  

Rozdział 23. Kultura Słowian południowych i zachodnich /481

1. Kultura Bułgarii 2. Kultura Serbów, Chorwatów, Słoweńców i Czarnogórców 3. Kultura Czechów i Słowaków 4. Kultura Serbołużyczan 

Rozdział 24. Słowianie południowi i zachodni w okresie pierwszej wojny światowej /498

1. Zamach sarajewski 2. Udział Serbii i Czarnogóry w wojnie 3. Klęska Serbii i Czarnogóry 4. Udział Bułgarii w wojnie 5. Porażki na froncie i kapitulacja Bułgarii 6. Postawa Słowian południowych w monarchii habsburskiej wobec wojny 7. Komitet Jugosłowiański 8. Ożywienie dążeń wyzwoleńczych Słowian południowych 9. Rozpad Austro-Węgier  i proklamowanie państwa jugosłowiańskiego 10. Czesi i Słowacy wobec wojny 11. Walka Czechów i Słowaków o niepodległość. Proklamowanie Republiki Czechosłowackiej 12. Postawa Serbołużyczan

Rozdział 25. Bułgaria w okresie międzywojennym /525

1. Powojenne trudności 2. Rządy Stambolijskiego 3. Powstanie wrześniowe w 1923 r. 4. Stabilizacja polityczna i gospodarcza 5. Kryzysy - ekonomiczny i rządów parlamentarnych 6. Rządy grupy Zweno 7. Dyktatura Borysa III. Wystąpienia sił opozycyjnych 8. Kultura Bułgarii

Rozdział 26. Jugosławia w okresie międzywojennym  /542

1. Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców (SHS) 2. Trudności gospodarczo-społeczne i pierwsze reformy 3. Partie polityczne 4. Konstytucja "widowdańska" 5. Stabilizacja gospodarcza 6. Opozycja chorwacka 7. Kryzys systemu parlamentarnego 8. Dyktatura Aleksandra  9. Kryzys gospodarczy 10. Zachowanie pozorów władzy parlamentarnej  11. Dyktatura bez dyktatora  12.Kultura narodów jugosławiańskich 

Rozdział 27, Czechosłowacja w okresie międzywojennym  /570

1. Granice i skład narodowościowy Pierwszej Republiki 2. Ustępstwa wobec ludności. Stosunek do rewolucji węgierskiej 3. Utrwalenie ustroju demokratycznego 4. Sytuacja ekonomiczna w okresie stabilizacji i kryzysu 5. Układ sił politycznych w okresie rządów parlamentarnych 6. Mniejszości narodowe. Kwestia słowacka 7. Odśrodkowe dążenia Niemców sudeckich 8. Próby rozwiązania kwestii niemieckiej i decyzje konferencji w Monachium 9. Druga Republika i utrata niepodległości 10. Kultura Czechów i Słowaków

Rozdział 28. W latach drugiej wojny światowej  /594

1. Bułgaria satelitą państw osi 2. Bułgarski ruch oporu 3. Zwycięstwo Frontu Ojczyźnianego 4. Podbój Jugosławii przez państwa osi 5. Rozbiór i okupacja Jugosławii 6. Ruch oporu w Jugosławii 7. Powstanie AVNOJ i rządu jedności narodowej Jugosławii 8. Protektorat Czech i Moraw 9. Emigracja czechosłowacka  10. Republika Słowacka. Słowiackie powstanie narodowe 11. Wyzwolenie Czechosłowacji 12. Postawa Serbołużyczan  

Rozdział 29.Ku dominacji komunistycznej  /621

Bibliografia  /624

Indeks nazwisk  /634

Spis map  /657