Skarbiec wiedzy Studia społeczne i gospodarcze

Autor: Jerzy Wyrozumski

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 448

Oprawa: twarda

Format: 15,0 cm x 21,0 cm

Seria: Mistrzowie Historiografii

W ciągu ponad sześćdziesięciu lat zawodowej aktywności Mistrz Historiografii, Profesor Jerzy Wyrozumski (1930-2018), opublikował 800 prac. Trzynastu wydań doczekał się bestsellerowy podręcznik historii polskiego średniowiecza. Trzykrotnie wznawiano znakomitą biografię Kazimierza Wielkiego, a dwukrotnie monumentalny pierwszy tom dziejów Krakowa. Obok tych sztandarowych tytułów Profesor opublikował też monografie poświęcone gospodarce solnej oraz rzemiosłu tkackiemu w Małopolsce.

Do prezentowanego tomu wybrano dwadzieścia pięć mniejszych tekstów Jerzego Wyrozumskiego, pisanych w latach 1957–2000, w których podejmował tematykę społeczno-gospodarczą. Cztery artykuły: o znaczeniu soli w życiu gospodarczym średniowiecznej Polski (1978), ewolucji techniki tkackiej w XI–XV w. (1981), handlu tekstyliami (1983) i transporcie rzecznym w XII–XVIII w. (1986), ukazują się po raz pierwszy w tłumaczeniu na język polski. Tom uzupełnia jeden tekst, którego Profesor nie zdążył dokończyć za życia, mieszczący edycję nieznanych dotąd rachunków dworskich trzeciej żony Zygmunta Augusta, Katarzyny Habsburg, z lat 1555–1562, w opracowaniu Marii Molendy i Marcina Starzyńskiego.

Skarbiec wiedzy. Studia społeczne i gospodarcze Jerzego Wyrozumskiego to jednocześnie nawiązanie do Studjów historycznych i społecznych Franciszka Bujaka – zebrane w jednym tomie, choć różnorodne w swej tematyce, składają się na spójną opowieść o społeczeństwie i gospodarce polskiego średniowiecza.

Spis treści:

I. Jerzego Wyrozumskiego spojrzenie na historię gospodarczo-społeczną polskiego średniowiecza (A. Marzec, M. Starzyński)  /13

II. Studia społeczne i gospodarcze

1. Potrzeby i perspektywy badań nad społeczeństwem Polski średniowiecznej  /43

2. Święty Jacek Odrowąż na tle swoich czasów /51

3. Czy późnośredniowieczny kryzys feudalizmu dotknął Polskę?  /63

4. Zagadnienie niewoli w późnym średniowieczu polskim  /76

5. Gromada w życiu samorządowym średniowiecznej wsi polskiej  /104

6. Kmieć czy chłop w Polsce średniowiecznej?  /131

7. Rola więzi społecznych w kształtowaniu się średniowiecznego narodu polskiego  /138

8. Związki czeladnicze w Polsce średniowiecznej  /148

9. Początki opieki społecznej w górnictwie polskim  /164

10. Warzelnie soli krakowskiej na pograniczu polsko-śląskim w drugiej połowie XVI i pierwszej połowie XVII wieku /188

11. Sól w życiu gospodarczym średniowiecznej Polski  /221

12. Tkactwo w Polsce X-XIII wieku  /230

13. Zagadnienie ewolucji technicznej w tkactwie w Polsce XIV-XV wieku  /260

14. Produkcja sukiennicza w zgromadzeniach religijnych Polski średniowiecznej  /269

15. Porozumienie cechów sukienniczych Pogórza Karpackiego z 1487 roku w obronie wspólnych interesów zawodowych  /286

16. Udział średniowiecznej Polski w handlu tekstyliami  /292

17. Urzet farbiarski w Polsce średniowiecznej  /303

18. Średniowieczne kompendium wiedzy o barwnikach (ze zbioru Biblioteki Czartoryskich w Krakowie)  /317

19. Jednostki obrachunkowe drzewa spławnego w dawnej Polsce  /330

20. Transport rzeczny w Polsce XII-XVIII wieku. Aspekty gospodarcze i techniczne /344

21. Z dziejów wiedzy ogrodniczej w Polsce średniowiecznej  /355

22. Taryfa cen artykułów żywnościowych dla powiatu sądeckiego i  czchowskiego z 1766 roku /363

23. Apelacyjny sąd kupiecki dla ziem ruskich w Przemyślu (pierwsza połowa XVII wieku)  /367

24. Tłoka (powaba) w gospodarce i kulturze dawnej wsi polskiej  /372

25. Rejestr dworu królowej Katarzyny Habsburg z lat 1555-1563 (wyd. Jerzy Wyrozumski, oprac. M. Molenda, M. Starzyński)  /379

Bibliografia prac Profesora Jerzego Wyrozumskiego za lata 1995-2018  /413