Skarb z South Hinskey. Nieznane dokumenty polskiego wywiadu - Ekspozytura 300 - Enigma

Autor: Mariusz Borowiak

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 285

Okładka: twarda

Format: 21,5 cm x 30,0 cm

Materiały wywiadowcze zawarte w publikacji pierwotnie zostały uznane za zniszczone. Publikowane są po raz pierwszy! Książka zawiera 10 dokumentów w formacie A4, zawartych na ponad 250 stronach.  

"Według oficjalnej wersji historyków zajmujących się kryptologią niezwykle cenne materiały polskiego radiowywiadu zaginęły lub zostały bezpowrotnie zniszczone jesienią 1945 roku. Nikt jednak nie przypuszczał, że zdołano uratować przynajmniej część dokumentów Ekspozytury 300, zaś ponad trzy dekady po zakończeniu wojny… ukryto je w ziemi!"

Uratowane przed spaleniem (w październiku 1945 roku) tajne dokumenty służbowe dotyczące oficerów służby informacyjno-wywiadowczej II RP i materiały opracowane przez polskich kryptologów podczas II wojny światowe zostały (prawdopodobnie dopiero w 1979 r.) zabezpieczone i zakopane w skrzyni amunicyjnej w ogrodzie przy domu w South Hinskey  przez podpułkownika Edmunda Piechowiaka – oficera polskiego wywiadu.  

Historia związana z odnalezieniem skrzyni, w której Edmund Piechowiak zabezpieczył dokumenty Ekspozytury 300, jest historią wieloletniej przyjaźni Autora z  Alfredem Piechowiakiem (marynarzem PMW w czasie II w św. od 1969 roku wykładowcą historii w Walbrook College), synem podpułkownika Edmunda Piechowiaka.

 "[...] dzieje Ekspozytury 300 podczas drugiej wojny światowej przedstawiają się następująco. Powstanie agentury było związane z reorganizacją francuskiego ośrodka kryptologicznego „P.C. Bruno” kierowanego przez francuskiego szefa radiowywiadu majora Gustave Bertranda. Po upadku Francji w czerwcu 1940 roku i podpisaniu rozejmu z Niemcami możliwe było kontynuowanie tej działalności jedynie w konspiracji. Major Bertrand, po uzyskaniu nieoficjalnej akceptacji gen. Maxime Weyganda (19 maja 1940 roku mianowany Naczelnym Wodzem Sił Zbrojnych Francji), utworzył ośrodek o kryptonimie „Cadix” umieszczony w Chȧteau des Fouzes, niedaleko Uzès (w departamencie Gard). Zespół ppłk. Langera dzięki poparciu ze strony gen. Juliusza Kleeberga (po upadku Francji założył na terenie Vichy Organizację Wojskową, która zajmowała się ewakuacją i opieką nad żołnierzami Wojska Polskiego) otrzymał zgodę na kontynuowanie współpracy z Francuzami, jednak organizacyjnie, jako Ekspozytura 300 miała podlegać i komunikować się bezpośrednio z Wydziałem Wywiadowczym Oddziału II Sztabu N.W. Pracownicy polskiej ekspozytury składali okresowo meldunki i otrzymywali drogą zwrotną kolejne zadania. Stałą łączność ośrodek „Cadix” nawiązał ze stolicą Albionu dopiero na początku marca 1941 roku. Radiogramy były szyfrowane za pomocą modelu maszyny do szyfrowania Lacida, zaprojektowanej przed drugą wojną światową przez polskie Biuro Szyfrów w celu użycia jej w okresie wojny przez polskich wyższych dowódców. Dwa egzemplarze tego urządzenia wysłano do Francji przed wrześniem 1939 roku. Radiostacja Ekspozytury 300 spełniała ważną rolę – jej zadaniem było pośredniczenie w bezpośredniej łączności pomiędzy Ekspozyturą „AFR” ulokowaną w Algierze (kierownik mjr Mieczysław Zygfryd Słowikowski, pseud. „Rygor”), a Wydziałem Wywiadowczym Oddziału II Sztabu N.W. w Londynie. Pracownicy Ekspozytury 300 zajmowali się różnymi tematami. Prace nad dekryptażem, czyli rozszyfrowywaniem, koncentrowały się na materiałach pochodzących z nasłuchu niemieckiej korespondencji radiowej:

1) sztabów i jednostek Wehrmachtu stacjonujących we Francji, w samych Niemczech, a także na terytoriach okupowanych lub w sferze dominacji Trzeciej Rzeszy: na terenach Belgii, Bułgarii, Czechosłowacji, Jugosławii, Polski, Węgier, okupowanej części Związku Sowieckiego, jak również na Krecie, w Libii i na innych obszarach;

2) policji i SS we Francji, Austrii, Czechosłowacji, Holandii, Luksemburgu, Norwegii, Polsce i w okupowanej części Związku Sowieckiego;

3) kierownictwa Niemieckiej Komisji Rozejmowej w Wiesbaden, z jej placówkami we Francji i w Afryce Północnej, a także między placówkami w terenie."

(fragment Wstępu)

Spis treści:

Wstęp  /7

1. Prawda bywa o wiele bardziej ekscytująca niż fikcja  /13

1.1. Podpułkownik Edmund Piechowiak – oficer polskiego wywiadu  /13

1.2. Alfred Piechowiak – marynarz, historyk, nauczyciel  /17

1.3. Skrzynia ze skarbami. Tajne dokumenty na temat działalności Ekspozytury 300 i Enigmy   /21

2. Dokumenty z South Hinskey  /51

2.1. Protokół komisyjnego przyjęcia trzydziestu sześciu dokumentów i przedmiotów służbowych pochodzących z likwidacji b. grupy „300” we Francji przydzielonych do użytku służbowego plutonu eksploatacyjnego Kompanii R.W. Skład komisji: kpt. dr Stanisław Szachno przewodniczący oraz członkowie por. Marian Rejewski i ppor. Sylwester Palluth, dokument z 23 maja 1945 roku  /53

2.2. Protokół komisyjnego spalenia części dokumentów służbowych pochodzących z likwidacji byłej grupy „300” we Francji. Skład komisji: por. Marian Rejewski (przewodniczący) oraz członkowie por. Henryk Zygalski i ppor. Sylwester Palluth. Oryginał, s. 1. Dokument podpisany przez ww. oficerów 8 października 1945 roku. Informacja o spaleniu 24 teczek z dokumentami  /54

2.3. Enigma 1930-1940. Metoda i historia rozwiązania niemieckiego szyfru maszynowego (w zarysie), w opracowaniu i uwagami Mariana Rejewskiego   /55

2.4. Szyfry morskie 1923-1939. Metody i historia rozwiązania niemieckich czteroliterowych szyfrów morskich (w zarysie)  /96

2.5. Dossier terenu Turcji. Opracowanie zbiorowe oficerów pracujących wywiadowczo na terenie Turcji na podstawie własnych doświadczeń, Stambuł, 1 września 1944 roku  /116

2.6. Playfair podwójny (Doppelkastenverfahren) z 30 lipca 1942 roku  /176

2.7. Model szwajcarskiej maszyny do szyfrowania wraz z instrukcją. Zestawienie odtworzonych kluczy. Odczytane depesze szwajcarskie (od 12 listopada 1940 do 28 marca 1941 r.), z 16 października 1941 roku  /208

2.8. Zastosowanie metody zwanej „méthode du mot probable” do maszyny do szyfrowania Enigma, 16 października 1941 roku  /230

2.9. Zestawienie wzorów służących do odtworzenia połączeń walców szwajcarskiej maszyny do szyfrowania typu Enigma, 16 października 1941 roku  /239

2.10. Le Double Playfair (Doppelkastenverfahren), 26 Août 1942  /248

Extract  /285