Regnum defendo ense et alis tego stricto. Królestwa bronię mieczem i osłaniam skrzydłami. Malbork w Prusach Królewskich

Redakcja naukowa: dr Rafał Panfil, Artur Dobry

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 463

Okładka: twarda

Format: 19,00 cm x 30,00 cm

Album wydany przez Muzeum Zamkowe w Malborku jest pokłosiem wystawy pt. „Regnum defendo ense et alis tego stricto. Malbork w Prusach Królewskich”, czyli „Królestwa bronię dobytym mieczem i osłaniam skrzydłami. Malbork w Prusach Królewskich”. Tytuł  zaczerpnięty został z sentencji łacińskiej umieszczonej dookoła herbu Prus Królewskich, znajdującego się w najstarszej rewizji ekonomii malborskiej z 1590 r.

Celem wystawy historycznej jest zaprezentowanie dziejów zamku malborskiego, należących do niego rozległych królewszczyzn żuławskich (ekonomia malborska), miasta Malborka, województwa malborskiego oraz części diecezji pomezańskiej w okresie ich przynależności do Polski i funkcjonowania w ramach nowo powstałej prowincji Prusy Królewskie. Zakres chronologiczny wystawy rozpoczyna się od inkorporacji Prus do Korony Królestwa Polskiego przez króla Kazimierza Jagiellończyka i kończy na zajęciu w wyniku I rozbioru Polski miasta i zamku malborskiego przez oddziały pruskie 13 września 1772 r. Intencją autorów jest pokazanie na wystawie oryginalnych zabytków. Dużą grupę stanowią archiwalia – księgi, dokumenty, rysunki, kartografia. Nie zbrakuje też malarstwa (portrety) oraz rycin z epoki. Licznie reprezentowane są rzemiosło artystyczne, numizmaty oraz militaria. 

Spis treści:

Słowo wstępne   /10

Wprowadzenie  /14

Sobiesław Szybkowski . Urzędnicy zarządu starostwa malborskiego podczas kadencji starościńskiej Zbigniewa Tęczyńskiego (1485-1496). Studium prozograficzne  /22

Agnieszka Januszek-Sieradzka. Udział konnicy nadwornej Króla Zygmunta Starego w wojnie pruskiej (1519-1521). W świetle źródeł podskarbińskich   /40

Maciej A. Pieńkowski. Sytuacja polityczna w Prusach Królewskich w okresie trzeciego interregnum i początkach panowania Zygmunta III (1586-1589)   /58

Paweł Duda. Rokowania trwają nadal (…), jednak nie ma nadziei na pozytywne zakończenie. Polsko-Szwedzkie pertraktacje w Pasłęku i Sztumdorfie w 1635 r. w świetle raportów nuncjusza papieskiego ordynata Viscontiego /82

Irena Makarczyk. Warmia w latach „Potopu” szwedzkiego (1655-1660)   /100

Zbigniew Hundert. Wojewoda malborski Franciszek Jan Bieliński. Przykład działalności politycznej za panowania Jana III /118

Wiesław Nowosad. Oficer ziemianinem. Próby przyjmowania dóbr ziemskich w województwie malborskim przez przedstawicieli kadry oficerskiej w XVII I XVIII w.  /140

Jarosław Pietrzak. Pobyt Marii Kazimiery de la Grande D’Arquien Sobieskiej w Gdańsku i Prusach Królewskich w latach 1668-1697   /152

Rafał Panfil. Zamek królewski i rezydencja monarchów polskich w Malborku (1457-1772)   /182

Jerzy Dygdała. Malbork rezydencją króla Stanisława i władz Rzeczypospolitej w 1708 r.  /226

246 - Dariusz Piasek. Dwory murowane w dobrach szlacheckiej w województwie pomorskim w 2 połowie XVI - 1 połowie XVII w.  /246

Bogusz Wasik. Zamki pokrzyżackie w dobie Prus Królewskich. Przekształcenia i modernizacja na wybranych przykładach /276

Justyna Lijka. Niedoceniane dziedzictwo? O pojezuickich ołtarzach z Kościoła Najświętszej Marii Panny na Zamku Wysokim w Malborku /300

330 - Barbara Pospieszna. O kaflach z Malborka we wczesnym okresie staropolskim /330

Jacek Tylicki. Nowożytne malowidła tablicowe z Sali rady dawnego ratusza malborskiego /354

Antoni Romuald Chodyński. Epitafium z około 1676 r. w katedrze Peplińskiej upamiętniającej książąt gdańskich Sambora II i Mestwina II. Symbolika dłoni – extra dei i próba interpretacji miecza wotywnego  /374

Bartosz Skop Benjamin Nitrowski (1693-1761) jako trzecia generacja gdańskiej rodziny organmistrzów /394

Bibliografia /408