Przewrót komunistyczny w Czechosłowacji 1948 roku widziany z polskiej perspektywy

Autor: Norbert Wójtowicz

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 368

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Seria: Dokumenty t. 66

Sytuacja pierwszych lat powojennych w Polsce i w Czechosłowacji to dwa r ó żne porządki polityczne. W Polsce przy aprobacie państw alianckich władza komunistyczna została bezwzględnie narzucona siłą, a istniejące na emigracji partie polityczne w brutalny sposób wykluczono z możliwości uczestniczenia w rządzeniu krajem. W Czechosłowacji natomiast istniał system Frontu Narodowego, do którego zostały dopuszczone również wywodzące się z emigracji niekomunistyczne ugrupowania lewicowe i centrowe. O ile w Polsce przejmowanie władzy przez komunistów nie było aktem jednorazowym, lecz procesem rozłożonym w czasie i trwającym od 1944 do 1947 r., o tyle w Czechosłowacji komuniści doszli w lutym 1948 r. do pełni władzy w sposób gwałtowny w wyniku kilkudniowego przewrotu.

W niniejszym tomie zostały przedstawione pr óby oceny „zwycięskiego lutego” (tak określała te wydarzenia oficjalna propaganda w Czechosłowacji) pojawiające się w polskich wypowiedziach z tego okresu, przy czym nie ograniczono się jedynie do momentu samego przewrotu, lecz starano się pokazać zarówno jego preludium, jak i niektóre następstwa. Dlatego też opracowany przez Norberta Wójtowicza wybór źródeł obejmuje materiały z okresu październik 1947 – luty 1949. Są to głównie zgromadzone w AMSZ w Warszawie dokumenty polskich placówek dyplomatycznych i konsularnych z Pragi, Bratysławy i Ostrawy. Cenne uzupełnienie archiwaliów z AMSZ stanowią przechowywane w AAN materiały Wydziału Zagranicznego KC PPR oraz Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej, a także zgromadzone w AIPN meldunki dyrektora Departamentu VII Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego oraz raporty polskiego attaché wojskowego w Pradze.

Dokumenty archiwalne (skierowane siłą rzeczy do wąskiego grona odbiorców) zostały uzupełnione doniesieniami prasowymi publikowanymi w ówczesnych dziennikach o zasięgu ogólnokrajowym: „Głosie Ludu”, „Robotniku”, „Gazecie Ludowej”, „Kurierze Codziennym” i „Życiu Warszawy”. Pozwoliło to pokazać, w jaki sposób wydarzenia w Czechosłowacji miały postrzegać szersze rzesze społeczne. W książce przedstawiono zatem niejako dwie płaszczyzny polskiej perspektywy postrzegania „zwycięskiego lutego”.  

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp   /13

DOKUMENTY

Nr 1. 1947 październik 7, Praga - Raport informacyjny attache prasowego Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza o sytuacji wewnętrznej Czechosłowacji we wrześniu i na początku października 1947 r.  /29

Nr 2. 1947 październik 8, Praga - Notatka informacyjna ambasadora RP w Pradze Stefana Wierbłowskiego przesłana wraz z pismami przewodnimi do dyrektora Departamentu Prasy i Informacji MSZ Wiktora Grosza oraz dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, tajne  /43

Nr 3. 1947 listopad 4, Bratysława - Sporządzone przez konsula RP w Bratysławie Juliusza Znamierowskiego sprawozdanie polityczne Konsulatu Generalnego RP w Bratysławie za okres od 8 do 31 października 1947 r. (fragment), tajne  /45

Nr 4. 1947 listopad 10, Praga - Pismo do członka Biura Politycznego KC PPR Jakuba Berana (fragmenty), tajne  /48

Nr 5. 1947 [grudzień], Praga - Sprawozdanie attache prasowego Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza dotyczące sytuacji wewnątrzpolitycznej w Czechosłowacji w listopadzie 1947 r., tajne  /52

 Nr 6. 1947 grudzień 5, Praga - Sprawozdanie o sytuacji politycznej i gospodarczej w Czechosłowacji autorstwa radcy handlowego Ambasady RP w Pradze Leona Rozenmana i I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego, przesłane przez charge d`affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, tajne, kurierem  /58

Nr 7. 1947 grudzień 8, Praga - Pismo charge d`affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, tajne, pilne /69

Nr 8. 1947 grudzień 29, Ostrawa - Pismo Konsulatu w Ostrawie wysłane przez konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne/tajne  /74

Nr 9. 1948 styczeń 19, Praga - Pismo charge d`affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego w sprawie ustalenia współpracy między Ambasadą a Konsulatem RP w Ostrawie, tajne /78

Nr 10. 1948 styczeń 22, Praga - Raport o sytuacji przedwyborczej w Czechosłowacji opracowany przez I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego, tajne /81

Nr 11. 1948 styczeń 26, Praga - Szyfrogram nr 973 charge d`affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne  /91

Nr 12. 1948 styczeń 26, Praga - Raport polityczny nr 5 charge d`affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, tajne /92

Nr 13. 1948 styczeń 28, Praga - Szyfrogram nr 1078 charge d`affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne  /94

Nr 14. 1948 styczeń 28, Bratysława - Sprawozdanie polityczne konsula RP w Bratysławie Juliusza Znamierowskiego /95

Nr 15. 1948 styczeń 29, Warszawa - Artykuł prasowy Stanisława Brodzkiego "Demokracji w Słowacji"  /101

Nr 16. 1948 luty 6, Warszawa - Artykuł prasowy Z. Kura "Czechosłowacja między dwoma planami"  /104

Nr 17. 1948 luty 14, Praga - Szyfrogram nr 1732 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne  /107

Nr 18. 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy "Czechosłowacja na drodze do ugruntowania demokracji ludowej. (Telefonem od własnego korespondenta)"  /108

Nr 19. 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy "Czechosłowaki świat pracy przeciwko próbom wywołania politycznego kryzysu"  /110

Nr 20. 1948 luty 20, Warszawa - Fragmenty artykułu prasowego J.S. "Świat w ciągu doby"  /111

Nr 21. 1948 luty 20, Warszawa - Artykuł prasowy "Kryzys polityczny w Czechosłowacji próbuje wywołać zjednoczona reakcja. Zdecydowana postawa partii komunistycznych przeciw wszelkim próbom odsunięcia ludu od władzy"  /112

Nr 22. 1948 luty 21, Praga - Szyfrogram nr 2010 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne, piorun  /114

Nr 23. 1948 luty 21, Praga -  Szyfrogram nr 2011 I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do dyrektora Departamentu Politycznego MSZ Józefa Olszewskiego, ściśle tajne, piorun  /115

Nr 24. 1948 luty 21, Warszawa - Artykuł prasowy "Kulisy kryzysu czeskiego"  /116

Nr 25. 1948 luty 22, Praga - Szyfrogram nr 2066 I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne, bardzo pilna błyskawica /118

Nr 26. 1948 luty 22, Warszawa - Artykuł prasowy  Józefa Sawy Modzelewskiego "2 miliony Czechosłowaków za demokracją ludową"  - korespondencja własna  "Głosu Ludu" z Pragi  /119

Nr 27. 1948 luty 22, Warszawa - Artykuł prasowy "Kryzys w Czechosłowacji trwa. Nie damy wydrzeć ludowi jego rewolucyjnych zdobyczy. Przemówienie premiera Gottwalda na wielkim wiecu w Pradze. Nasz korespondent telefonuje z Pragi"  /121

Nr 28. 1948 luty 23, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego "Jak doszło do kryzysu?", korespondencja własna "Głosu Ludu" z Pragi  /122

Nr 29. 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 2090 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne, błyskawica  /124

Nr 30. 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 2091 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne, błyskawica  /125

 Nr 31. 1948 luty 23, Praga - Szyfrogram nr 2123 I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne, bardzo pilna błyskawica  /126

Nr 32. 1948 luty 24, Praga -  Szyfrogram nr 2135 I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne, błyskawica  /127

Nr 33. 1948 luty 24, Praga -  Szyfrogram nr 2140  I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne, błyskawica  /128

Nr 34. 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2141 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne, błyskawica / 129

Nr 35. 1948 luty 24, Praga - Szyfrogram nr 2147 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne, błyskawica / 130

Nr 36. 1948 luty 24, Praga -  Szyfrogram nr 2155 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne, błyskawica  /131

Nr 37. 1948 luty 24, Warszawa - Meldunek nr JR-498/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Romana Romkowskiego, ściśle tajne  /132

Nr 38. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy "Polscy socjaliści wzywają czechosłowacką Socjaldemokrację do przeciwstawiania się reakcji". Wypowiedź przedstawiciela PPS Stanisława Wincentego Dobrowolskiego dla korespondenta "Rudeho prava"  /135

Nr 39. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy "Premier Gottwald zapowiada zakończenie kryzysu w Czechosłowacji. (Telefonem od własnego korespondenta)"  /135

Nr 40. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy J.S. "Świat w ciągu doby" (fragment)  /137

Nr 41. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy "Kryzys w Pradze zbliża się ku rozwiązaniu. Demokratyczny Front Narodowy podstawą nowego rządu Czech. Politycy prawicowi nie wejdą w skład odnowionego gabinetu. Nasz korespondent telefonuje z Pragi"  /138

Nr 42. 1948 luty 24, Warszawa - Artykuł prasowy "Premier Gottwald wskazuje drogi rozwiązania kryzysu rządowego w Czechosłowacji"  /139

Nr 43. 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 2173  I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne, błyskawica  /140

Nr 44. 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 2175 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzlewskiego, ściśle tajne, błyskawica /141

Nr 45. 1948 luty 25, Praga - Szyfrogram nr 2122 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne  /142

Nr 46. 1948 luty 25, Warszawa - Meldunek nr JR-507/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Romana Romkowskiego, ściśle tajne /143

Nr 47. 1948 luty 25, Warszawa - Artykuł prasowy "Rozwój sytuacji w Czechosłowacji" /144

Nr 48. 1948 luty 25, Warszawa - Artykuł prasowy (e.b.) "Na widowni międzynarodowej. Czechosłowacja na przełomie"  /146

Nr 49. 1948 luty[po 25], [Warszawa] - Sprawozdanie z akcji specjalnej delegacji PPS w Pradze w dniach 21-25 lutego 1948 r.  /148

Nr 50. 1948 luty 26, Warszawa - Meldunek nr JR-518/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Romana Romkowskiego, ściśle tajne /158

Nr 51. 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy "Nowy rząd premiera Gottwalda uzyskał poparcie całej demokratycznej opinii czechosłowackiej (telefonem od własnego korespondenta "API")  /160

Nr 52. 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy - "Prem[ier] Gottwald utworzył rząd. Kryzys polityczny w Czechosłowacji rozwiązany.  (Telefonem od własnego korespondenta z Pragi)  /161

Nr 53. 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy (h) "Czechosłowacja"  /164

Nr 54. 1948 luty 26, Warszawa - Artykuł prasowy Krzysztofa Mikołaja Radziwiłła "Przezwyciężone kłopoty"  /166

Nr 55. 1948 [po 26 lutego, [Praga] - Opracowanie JR/KM "Kryzys rządowy w Czechosłowacji(18-25 lutego 1948 r.)"  /168

Nr 56. 1948 luty 27, Praga - Szyfrogram nr 2175 attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne  /177

Nr 57. 1948 luty 27, Warszawa - Artykuł prasowy "Wywiad z ambasadorem Czechosłowacji w Polsce. Demokracja w Czechosłowacji jest dość silna, by unicestwić wszelkie zakusy rodzimej i obcej reakcji - stwierdza amb(asador Josef) Hejret"  /178

Nr 58. 1948 luty 27, Warszawa - Artykuł prasowy "Walka o handel w Czechosłowacji"  /182

Nr 59. 1948 luty 28, Ostrawa - Pismo konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne/tajne  /184

Nr 60. 1948 luty 28, Praga - Raport attache wojskowego w Pradze ppłk. dyplomowanego Ignacego Bukowskiego do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen. bryg. Wacława Komara, ściśle tajne /186

Nr 61. 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy "Tło kryzysu w Czechosłowacji. Konferencja prasowa u ambasadora Hejreta"  /189

Nr 62. 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy "Nowy rząd przystąpił do pracy. Konferencja prasowa u amb(asadora) Hejreta"  /190

Nr 63. 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy Józefa Sawy Modzelewskiego "Wielkie dni Pragi) korespondencja własna "Głosu Ludu"  z Pragi  /191

Nr 64. 1948 luty 28, Warszawa - Artykuł prasowy "Sześć dni, które wstrząsnęły Pragą, 20-25 lutego 1948"  /194

Nr 65. 1948 luty 29, Warszawa - Artykuł Andre Simone`a "Reakcja w spisku przeciw republice, korespondencja własna "Głosu Ludu"  z Pragi  /196

Nr 66. 1948 luty 29, Warszawa - Artykuł prasowy "Czechosłowacja uratowana przed losem Grecji"  /199

Nr 67. 1948 marzec 1, Warszawa - Szyfrogram nr 2575 sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego do charge d`affaires Ambasady RP w Pradze Romana Staniewicza, ściśle tajne  /201

Nr 68. 1948 marzec 2, Warszawa - Artykuł prasowy "Rewelacje księdza Plojhara, przywódcy czeskiego Str(onnictwa) Ludowo-Katolickiego o kulisach rezygnacji 12 ministrów poprzedniego gabinetu. Konferencja prasowa w kancelarii premiera Gottwalda"  /202

Nr 69. 1948 marzec 3, Warszawa - Szyfrogram nr 2702 Tadeusza Żebrowskiego do kierownika placówki w Pradze, ściśle tajne  /204

Nr 70. 1948 marzec 3, Warszawa - Meldunek nr JR-600/48 dyrektora Departamentu VII MBP gen. bryg. Wacława Komara do wiceministra MBP i szefa UB gen. Romana Romkowskiego, ściśle tajne  /205

Nr 71. 1948 marzec 3, Warszawa -  Artykuł prasowy "Sprawiedliwość ludowa w Czechosłowacji. Specjalnie dla "Głosu Ludu" od  Andre Simone  /206

Nr 72. 1948 marzec 4, Warszawa - Stenogram  z informacji udzielonych przez Edwarda Ochaba o Rumunii i Czechosłowacji  w dniu 4 marca 1948 r. (fragmenty)  /208

Nr 73. 1948 marzec 4, Warszawa -  Artykuł prasowy Premier Gottwald o zadaniach nowego rządu ludowego w Czechosłowacji"  /213

Nr 74. 1948 marzec 5, Bratysława - Raport kierownika Konsulatu Generalnego RP w Bratysławie konsula Juliusza Znamierowskiego w sprawie sytuacji politycznej po kryzysie, tajne  /215

Nr 75. 1948 marzec 5, Warszawa - Artykuł prasowy RAP "Jak działa Front Narodowy w Czechosłowacji. Wywiad z wicepremierem Zapotockym"  /220

Nr 76. 1948 marzec 5, Warszawa - Artykuł prasowy Romana Jurysia "Czeska gorączka zachodniej reakcji"  /222

Nr 77. 1948 marzec 5, Warszawa - Szyfrogram nr 22848 sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego do ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego, ściśle tajne /225

Nr 78. 1948 marzec 6, Warszawa - Artykuł prasowy "Po unicestwieniu planów reakcji. Zacieśnienie współpracy między Polską a Czechosłowacją. Wicepremier towarzysz [Władysław] Gomułka  Wiesław o stosunkach polsko-czechosłowackich"  / 226

Nr 79. 1948 marzec 7, Warszawa - Artykuł prasowy "Jak udaremniono spisek przeciw Republice w Czechosłowacji. Rozmowa specjalnego korespondenta RAP-u z ministrem] spraw wewn[ętrznych] Czechosłowacji tow[arzyszem]  Noskiem /229

Nr 80. 1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2631 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego i członka Biura Politycznego KC PPR Jakuba Bermana, ściśle tajne, błyskawica  /231

Nr 81. 1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2650 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego w sprawie zapisów statutów organizacji młodzieżowej w Czechosłowacji, ściśle tajne  /232

Nr 82. 1948 marzec 8, Praga - Szyfrogram nr 2661 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego w sprawie naruszania praw Polaków przez komitety akcji  /233

 Nr 83. 1948 marzec 10, Praga - Szyfrogram nr 2729 I sekretarza Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza do wicedyrektora Departamentu Prasy i Informacji MSZ Aleksandra Jackowskiego, błyskawica  /234

Nr 84. 1948 marzec 10, Praga - Szyfrogram nr 2740 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego i sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego, błyskawica  /235

Nr 85. 1948 marzec 10, Ostrawa - Artykuł prasowy "Interviev <Nowe Svobody> s Generalnym Konsulem R.P.P. Ing. Wengierowem k rocznicy polsko-czeske umowy". Wywiad z konsulem generalnym RP w Ostrawie Stefanem Wengierowem na temat znaczenia polsko-czechosłowackiego układu o przyjaźni i wzajemnej pomocy (fragment)  /236

Nr 86. 1948 marzec 12, Praga - Raport I sekretarza Ambasady RP w Pradze Aleksandra Krajewskiego o przebiegu kryzysu czechosłowackiego, przesłany w załączeniu do Raportu politycznego nr 9 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, tajne /238

Nr 87. 1948 marzec 11, Warszawa - Artykuł prasowy "Dzięki postawie ludu pracującego rząd czechosłowacki został zrekonstruowany w sposób ściśle konstytucyjny. Przemówienie premiera Gottwalda w parlamencie"  /246

Nr 88. 1948 marzec 12, Warszawa - Szyfrogram nr 3065 sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego do ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego, ściśle tajne /248

Nr 89. 1948 marzec 12, Praga - Pismo ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego, ściśle tajne, pilne  /249

Nr 90. 1948 marzec 23, Warszawa - Referat informacyjny "O sytuacji obecnej w Czechosłowacji" wygłoszony przez Romana Werfla w KC PPR  /251

Nr 91. 1948 marzec 24, Warszawa - Artykuł prasowy Antoniego Piwowarczyka "Złoty dzień Pragi. (Od specjalnego korespondenta API dla <Życia>"  /263

Nr 92. 1948 kwiecień 8, Praga - Raport attache wojskowego RP w Pradze ppłk. dyplomowanego Ignacego Bukowskiego do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen. bryg. Wacława Komara, ściśle tajne  /265

Nr 93. 1948 kwiecień 16, Praga - Notatka attache Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego dla ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego z rozmowy z Jindrichem Spurnym szefem gabinetu ministra Noska, tajne  /276

Nr 94. 1948 kwiecień 23, Praga - Sprawozdanie Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Pradze za I kwartał 1948 r. przesłane przez kierownika Wydziału Konsularnego i I sekretarza Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego do Biura Konsularnego MSZ (fragment)  /278

Nr 95. 1948 kwiecień 27, [Praga] - Notatka II sekretarza Ambasady RP w Pradze Romana Przezwańskiego z rozmowy przeprowadzonej z przewodniczącym Rady Pełnomocników w Bratysławie Gustavem Husakiem 27 kwietnia 1948 r. o godz. 15.00  /279

Nr 96. 1948 kwiecień 27, [Praga] - Notatka II sekretarza Ambasady RP w Pradze Romana Przezwańskiego z rozmowy z przewodniczącym SNR w Bratysławie Karolem Smidke, przeprowadzonej w jego gabinecie w SNR w Bratysławie (fragment)  /281

Nr 97. 1948 kwiecień 28, Warszawa - Notatka profesora dr. Mariana Strzemińskiego z przypadkowej rozmowy przeprowadzonej 27 kwietnia 1948 r. na ul. Marszałkowskiej z I sekretarzem Ambasady CSR w Warszawie dr. Michałem Majercikiem, ściśle tajne  /283

Nr 98. 1948 kwiecień 29, Praga - Szyfrogram nr 4693 ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do ministra spraw zagranicznych Zygmunta Modzelewskiego i sekretarza generalnego MSZ RP Stefana Wierbłowskiego w sprawie polskich kandydatów z Zaolzia startujących w wyborach parlamentarnych, zaplanowanych na 30 maja 1948 r., ściśle tajne, błyskawica  /285

Nr 99. 1948 maj 20, Praga - Raport specjalny ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do MSZ, ściśle tajne /286

Nr 100. 1948 maj 21, Ostawa - Sprawozdanie Konsulatu Generalnego RP w Ostrawie za I kwartał 1948 r. przesłane przez konsula Stefana Wengierowa do Biura Konsularnego MSZ (fragmenty)  /288

Nr 101. 1948 maj 23, Praga - Raport "Polityka kościelna rządu czechosłowackiego" attache Ambasady RP w Pradze Eufrozyny Paduch, ściśle tajne /290

Nr 102. 1948 czerwiec 6, Warszawa - Referat ideologiczny wygłoszony przez Mieczysława Wągrowskiego na Walnym Zebraniu Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej  /295

Nr 103. 1948 czerwiec 6, Warszawa - Rezolucja Walnego Zebrania Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Czechosłowackiej  /306

Nr 104. 1948 czerwiec 21, Praga - Notatka I sekretarza Ambasady RP w Pradze Stanisława Gajewskiego dotycząca nastrojów związanych z organizowanym przez COS XI Wszechsokolskim Zlotem , ściśle tajne / 307

Nr 105. 1948 sierpień 9, Praga - Pismo do szefa II Oddziału Sztabu Generalnego WP gen. bryg. Wacława Komara, podpisane wz. attache wojskowego RP w Pradze przez mjr. dr. Adolfa Koflera, ściśle tajne  /309

Nr 106. 1948 wrzesień 1, Ostrawa - Pismo konsula generalnego RP w Ostrawie Stefana Wengierowa do Departamentu Politycznego MSZ RP na ręce sekretarza generalnego MSZ Stefana Wierbłowskiego, ściśle tajne /311

Nr 107. 1948 wrzesień 27, Praga - Pismo ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego do dyrektora Departamentu I MSZ Wiesława Sobierajskiego tajne  /318

Nr 108. 1948 listopad 18, Praga - Stenogram z Walnego Zebrania członków Egzekutywy Organizacji Partyjnej PPR przy Ambasadzie RP w Pradze, odbytego 4 października 1948 r. o godz. 17.15 (fragmenty)  /320

Nr 109. [Brak daty], [Warszawa] - Rozszerzone tezy do referatu o przemianach politycznych w Czechosłowacji  /322

Nr 110. 1948 [październik po 24, Praga] - Raport I sekretarza Ambasady RP w Pradze Józefa Mayen-Szadziewicza dotyczący reorganizacji prasy czechosłowackiej w związku z I Zjazdem Dziennikarzy Czechosłowackich (fragment), tajne  /327

Nr 111. 1948 [grudzień], Ostrawa - Sporządzone przez sekretarza Koła PZPR przy Konsulacie RP w Ostrawie Jana Holczaka sprawozdanie z zebrań członkowskich komórki PPR przy Konsulacie RP w Ostawie odbytych w dniach 30 września, 15 i 24 listopada 1948 r. (fragmenty)  /331

Nr 112. 1949 luty 15, Praga - Raport Ambasadora RP w Pradze Józefa Olszewskiego z działalności placówki za rok 1948 (fragmenty)  /333

Resume /339

Zhrnutie /342

Summary  /345

Wykaz skrótów /348

Indeks osób  /360