Przeszukanie osoby a kontrola osobista

Celem niniejszego opracowania jest wykazanie bezzasadności istnienia w jednym systemie prawnym dwóch podobnych do siebie czynności, tj.: przeszukania osoby – poszukiwawczej czynności dowodowej i kontroli osobistej – czynności administracyjno-porządkowej na podstawie tej samej przesłanki, jaką jest istnienie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa. W rozdziale 1 niniejszej pracy przedstawiona została charakterystyka przeszukania osoby i kontroli osobistej. Przeszukanie osoby przedstawione zostało jako poszukiwawcza czynność dowodowa oraz jako środek przymusu procesowego, bez którego organy ścigania nie byłyby w stanie wyegzekwować obowiązków nałożonych na uczestników procesu. Z drugiej jednak strony, jako czynność stanowiącą ingerencję w prawa zagwarantowane Konstytucją RP, na co prawodawca pod pewnymi warunkami wyraża zgodę. Następnie przedmiotem dalszych rozważań są zagadnienia związane z administracyjno-prawną kontrolą osobistą, podejmowaną w tym samym momencie co proces karny. Taki stan prawny na etapie stosowania prawa stanowi wyjątkowo uciążliwy problem. Do przeprowadzenia przeszukania osoby i kontroli osobistej, oprócz prokuratora i Policji, uprawnionych zostało kilkanaście nieprokuratorskich organów, co w demokratycznym państwie prawa nie znajduje uzasadnienia.

W kolejnym rozdziale przedstawiony został sposób przeprowadzenia przeszukania oraz wskazana została rola przygotowania do czynności przeszukania osoby jako czynności bardzo złożonej, wymagającej zaangażowania wielu sił i środków oraz merytorycznej wiedzy osób odpowiadających za jej wynik. Mając na uwadze konstrukcję przepisów regulujących ww. czynności, podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o racjonalność ustawodawcy w zakresie wprowadzenia do systemu prawnego dwóch instytucji na podstawie odmiennych aktów prawnych. Zwrócono w nim uwagę na szereg reperkusji z tym związanych, szczególnie na etapie stosowania prawa zarówno z punktu widzenia osoby kontrolowanej, jak i organu Policji.

(Fragment Wstępu)

(Stan prawny: 1 luty 2021).

Spis treści:

Wykaz skrótów  /5

Wstęp  /7

Rozdział 1. Charakterystyka przeszukania osoby i kontroli osobistej   /11

1.1. Pojęcie, podstawy, cel oraz rodzaje przeszukania i rygory z nimi związane  /11

1.2. Przeszukanie osoby jako poszukiwawcza czynność dowodowa o przymusowym charakterze  /32

1.3. Pojęcie, podstawy i cel kontroli osobistej dokonywanej przez Policję  /53

Rozdział 2. Inne organy uprawnione do dokonania przeszukania osoby i kontroli osobistej  /71

2.1. Straż Graniczna, ABW, Krajowa Administracja Skarbowa, Centralne Biuro Antykorupcyjne, Żandarmeria Wojskowa  /71

2.2. Inne organy przewidziane w przepisach szczególnych  /89

Rozdział 3. Przeszukanie osoby w ujęciu kryminalistycznym  /109

3.1. Przygotowanie do przeszukania - jego znaczenie w procesie dowodzenia  /109

3.2. Taktyka przeszukania osób  /122

3.3. Wyniki przeszukania - postępowanie z przedmiotami znalezionymi podczas przeszukania  /139

Rozdział 4. Kontrola osobista jako czynność zbliżona do przeszukania /152

4.1. Kontrola osobista, przeglądanie zawartości bagażu i sprawdzanie ładunku - racjonalność ustawodawcy  /152

4.2. Taktyka przeprowadzania kontroli osobistej  /160

4.3. Wyniki kontroli osobistej - postępowanie z przedmiotami odebranymi podczas kontroli osobistej  /166

Rozdział 5. Efektywność a dowodowe wykorzystanie czynności przeszukania osoby oraz kontroli osobistej w praktyce policyjnej - wyniki badań empirycznych przed wykonaniem wyroku TK z dnia 14 grudnia 2017 r.   /178

5.1. Metodologia badań  /178

5.2. Weryfikacja hipotez i prezentacja wyników   /181

5.3. Wnioski  /194

Tabele  /198

Bibliografia  /239